ارزیابی و تحلیل مزیت های نسبی، رقابت پذیری و آثار سیاست های حمایتی محصولات منتخب پهنه های اقتصادی-کشاورزی افغانستان

بخش کشاورزی محور رشد و توسعه اقتصادی افغانستان و بخش راهبردی در تامین غذا و معیشت جمعیت رو به رشد آن است. توجه به مزیت های نسبی و رقابتی منطقه ای محصولات این بخش از جنبه های مهم تخصیص کارآمد منابع محدود و برنامه ریزی و سیاست گزاری تولید و تجارت است. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی مزیت های نسبی، رقابتی و آثار سیاست های حمایتی ملی و بین المللی محصولات منتخب هر پهنه اقتصادی-کشاورزی از جمله گندم آبی و دیم، ذرت، برنج، پنبه، سیب زمینی، زعفران و خشخاش در سال زراعی 98-1397  می پردازد. برای دستیابی به این هدف از دو نوع شاخص های هزینه ای (تحت ماتریس تحلیل سیاستی PAM) و فیزیکی (مزیت های کارایی، مقیاس و جمعی) برای تعیین مزیت و همچنین از شاخص های حمایتی و توان رقابتی استفاده شد و بر اساس آن ها اقدام به اولویت بندی محصولات گردید. نتایج نشان می دهد، با وجود حمایت از کشاورزان در بخش نهاده های قابل تجارت، سیستم تولید غیرحمایتی بوده، همراه با تحمیل مالیات می باشد. عدم توجه به شاخص های مزیت نسبی و رقابتی و سطح پایین آن ها، لزوم اتخاذ سیاست های مناسب حمایتی در جهت پیشبرد تولید و صادرات محصولات دارای مزیت نسبی و رقابتی و اقدامات لازم در جهت افزایش عملکرد و کاهش هزینه های تولید برای محصولات استراتژیک فاقد مزیت نسبی را ضروری می نماید.