سویه استعلایی پرستش در عرفان اسلامی با نیم نگاهی به ادیان دیگر

پرستش امری انسانی است که از آغاز خلقت تاکنون روح انسان را به‌سمت یک نقطه متمرکز (خدا) سمت و سوق بخشیده است. ادیان مختلف باوجود اختلافات ظاهری در نیت‌مندی گرایشات دینی و ظهور عملکردیشان در ارایه مناسک عبادی، همه به امر پرستش، گرایش داشته‌اند؛ همچنین در مسیر استعلای روح انسانی که همانا مایه رهایی و رستگاری است، پویا بوده‌اند. یکی از دیدگاه‌های مهم قابل تحلیل در این زمینه، دیدگاه عرفانی است که تقریبا در ادیان مختلف، پرستش را به‌گونه معرفت درونی از طریق رابطه عاطفی انسان با خدا، تبیین می‌نماید. این مقاله می‌کوشد تا ابتدا به اثبات گرایش فطری همه ادیان به یکتاپرستی و استعلا، با توجه به منابع مکتوب عرفان اسلامی و استناد به آیات قرآنی و نگرش‌های ادیان دیگر بپردازد. سپس مفهوم گرایش عقلانی دینی و امر پرستش را در میان ادیان مختلف و عرفان اسلامی بررسی کرده و گونه‌های ظهور عملکردی آن‌ها را بیان نماید. درنهایت به بررسی سویه‌های استدلالی فعل پرستش که اساسا از بعد عاطفی انسان نشیت گرفته است، می‌پردازد.