سیر تاریخی نظریه انسداد و تاثیر آن در فرایند استنباط فقهی

هدف از بررسی موضوع «دلیل انسداد» این مطلب است که آیا همانگونه که «ظن خاص» حجت است، «ظن عام» هم حجت است یا خیر؟ در صورتیکه ظن عام حجت باشد مجتهد از دایره بزرگتری نسبت به ادله برخوردار است. اگر چه امروزه در بین اصولیین کسی قایل به حجیت ظن مطلق نیست و به نوعی از گذشته تا به حال «انسدادی ها» خود در عمل «انفتاحی» بوده اند. که در عصر معاصر فقط حضرت آیت الله شبیری زنجانی است که طرفدار نظریه انسداد است که در واقع وقتی ایشان به ادله انسداد و عمل به ظن عام می رسد، به شکل انفتاحی عمل می کند که در این تحقیق بررسی می شود. اما بررسی ادله انسداد از جهت علمی دارای ارزش و ذهن پژوهشگر را ارتقا می بخشد تا در مواجه با ادله مختلف چگونه بتواند استنباط کند اگر چه فواید کاربردی مختصری نیز دارد که در این تحقیق بدان می پردازیم. رویکرد این تحقیق بررسی آثار و نوشتجات علمای اصولی در قرون مختلف و از پیدایش علم اصول در نزد شیعه تا به امروز است. طرفداران جدی نظریه دلیل انسداد مرحوم ابن قبه در قرن چهارم (ابوجعفر محمد بن عبدالرحمان بن قبه‌ رازی، معروف به ابن‌ قبه‌ رازی متکلم امامی) و میرزای قمی (میرزا ابوالقاسم بن حسن معروف به «میرزای قمی») صاحب آثار مختلف اصولی و فقهی در قرن دوازدهم بوده است. و شیخ انصاری به شکل بسیار عالمانه و مفصل تحت عنوان دلیل انسداد آن را به خوبی پردازش کرده است.