مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرح واره درمانی بر اضطراب و کاهش تکانشگری در افراد معتاد متجاهر

اعتیاد و پیامدهای ناخوشایند ناشی‌از آن، از مشکلات بسیار مهم سلامت عمومی در سراسر جهان به‌شمار می‌رود. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و طرح‌واره‌درمانی بر کاهش اضطراب و تکانشگری در افراد معتاد متجاهر انجام شد.

 روش‌ بررسی:

 روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی معتادان مرد متجاهر ماده شانزده قانون مبارزه با مواد مخدر در استان گیلان در سال 1400-1399 تشکیل دادند. تعداد 45 معتاد مرد واجد شرایط داوطلب وارد مطالعه شدند و به‌روش تصادفی در دو گروه آزمایش درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و طرح‌واره‌درمانی و یک گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه پانزده نفر). به‌منظور انجام مداخلات، درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد (پترسون و همکاران، 2009) و طرح‌واره‌درمانی (یانگ و همکاران، 2003) هریک در هشت جلسه صرفا برای گروه‌های آزمایش اجرا شد. ابزارهای استفاده‌شده، پرسش‌نامه اضطراب بک-ویرایش دوم (بک و همکاران، 1996) و مقیاس تکانشگری بارت (بارت و همکاران، 1997) بود. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخه 22 در سطح معناداری 0٫05 تحلیل شد.

یافته‌ها: 

تغییر در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری صرف‌نظر از عامل گروه برای متغیرهای تکانشگری و اضطراب معنادار بود (0٫001>p). سه گروه در متغیرهای مذکور تفاوت معناداری داشتند (0٫001>p). همچنین بین میانگین نمرات گروه‌های آزمایش با گروه گواه در متغیرهای تکانشگری و اضطراب تفاوت معناداری وجود داشت (0٫001>p)؛ اما بین میانگین نمرات تکانشگری و اضطراب در دو گروه آزمایش تفاوت معناداری مشاهده نشد (به‌ترتیب 0٫195=p و 0٫999=p) و براساس میانگین‌ نمرات، با گذشت زمان دوماهه اثربخشی درمان‌ها پایدار بود. 

نتیجه‌گیری:

براساس یافته‌های این پژوهش، درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و طرح‌واره‌درمانی هر دو بر کاهش تکانشگری و اضطراب افراد معتاد متجاهر اثربخش‌ است؛ اما بین اثربخشی دو درمان تفاوت معنادار وجود ندارد.