خردگرایی مدرن؛ تقدیرستیزی و خرافه ستیزی در شعر معاصر
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
یکی از بارزترین ویژگی های مدرنیسم، خردگرایی و اصالت عقل است؛ عقل در عصر مدرنیسم ابزاری مطمین و موثق برای شناخت هستی است . خردگرایی مدرن، که از عصر روشنگری در اروپا نضج یافته بود تاکید بر این داشت که عقل می تواند به حقایق مطلق، تردیدناپذیر دست یابد. خردگرایی مدرن، که در اروپا رشد و تکامل یافته بود جوامع دیگر را نیز متاثر کرد و جامعه ایرانی نیز به تبع تعاملاتی که با غرب داشت از مدرنیته و خردگرایی به مثابه بنیان فرهنگ مدرنیته تاثیر پذیرفت. دیری نگذشت که این تاثیر در شعر نیز ظاهر شد و نگرش شاعران ایرانی از دوره مشروطه نسبت به اموری چون دین و باورهای دینی، خرافات و باورهای عامه و... تغییر یافت. دامنه این تاثیر به شعر معاصر نیز کشیده است و شاعران معاصر نیز متاثر از خردگرایی مدرن، باورهای عامیانه، تقدیر و جبر را به دیده تردید نگریسته اند. مظاهر خردگرایی مدرن در شعر شاعرانی چون نیما، شاملو، اخوان، شفیعی کدکنی و... آشکار است. در پژوهش حاضر ظهور و نمود خردگرایی در شعر برخی از شاعران معاصر در موضوعاتی چون نفی تقدیرگرایی و تاکید به مختار بودن آدمی، مخالفت با باورهای عامه و خرافه ستیزی مورد بررسی قرار گرفته است و پژوهش حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی، بازتاب های خردگرایی این شاعران را در موارد مذکور مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و روشن ساخته است که شعر معاصر متاثر از خردگرایی مدرن دخالت نیروهای غیبی در سرنوشت بشر، تقدیر، خرافات و باورهای عامه را رد کرده و عقل را مرجع و محور قررا داده است.
کلیدواژگان:
شعر معاصر ، دعا ، تقدیرستیزی ، اختیار ، خرافه ستیزی
زبان:
فارسی
صفحات:
1363 تا 1382
لینک کوتاه:
magiran.com/p2494537
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!