حقوق مردم در سیاست های حکومتی حضرت یوسف و امام علی علیهم السلام

این مقاله که برگرفته از رساله دکتری و با عنوان « تحلیل سیره تربیتی - حکومتی حضرت یوسف (علیه السلام) در قرآن کریم و امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه » می باشد، به بررسی حقوق مردم در دو نمونه ازحکومت الهی در روی زمین پرداخته است.از دیدگاه قرآن کریم، حقوق درمیان مخلوقات الهی جریان و نسبت به یکدیگر قابلیت اجرا دارد. حقوق، فقط درمیان افراد بشر مطرح نیست که اگر کسی حقی بر دیگری دارد آن فرد هم بر او حقی داشته باشد، بلکه این دیگری شامل موجودات، اعم از انسان، حیوانات، گیاهان و غیره می باشد. بنابراین حقوق در قرآن در محدوده انسان تعریف نمی شود. از مهمترین حقوق در جامعه بشری، حق رعیت بر والی و حق والی بر رعیت است که ادای آن دارای آثار مثبت و در مقابل، عدم ادای آن، دارای آثار منفی خواهد بود، در حکومت حضرت یوسف و امام علی علیهما السلام، حقوق مردم بر اساس فرامین الهی مورد توجه قرار گرفته است که در میان این حقوق، رفاه و آسایش مردم و تامین امنیت جامعه نیز از عنایت خاصی برخوردار بوده است.