شناسایی و واکاوی کنشگران شبکه نوآوری ایمنی غذایی کشاورزی ایران: کاربرد رویکرد تحلیل شبکه اجتماعی

جمعیت جهان پیوسته در حال افزایش است به طوری که سازمان ملل متحد پیش بینی کرده است که جمعیت از هفت میلیارد نفری جهان به هشت میلیارد در سال 2025 و 6/9 میلیارد در سال 2050 افزایش خواهد یافت. نیاز به تامین مواد غذایی به توجه به نرخ رشد جمعیت همچنین افزایش 20 درصدی مصرف سالانه مواد غذایی در دهه اخیر باعث به کارگیری حداکثری از زمین های زراعی، کودها و سموم شیمیایی و تغییر ژنتیکی برای افزایش تولید محصولات غذایی کشاورزی شده است. این امر موجب ایجاد مشکلات زیست محیطی، آلودگی اکوسیستم و مهم تر از آن آلودگی مواد غذایی و ناامنی تغذیه و به خطر افتادن سلامت انسان و بروز انواع بیماری ها، مسمومیت ها و سرطان ها شده است. از مهم ترینمهم ترین منابع ایجاد مزیت رقابتی در این راه، ظرفیت نوآوری است که با وجود اهمیت بالای آن، موفقیت نیازمند دسترسی به دانش جدید است. با توجه به هزینه بر و زمان بر بودن خلق دانش جدید توسط یک سازمان مجزا و اینکه همه دانش مورد نیاز نوآوری و افراد باهوش، نوآور و خلاق در یک سازمان وجود ندارند، به کارگیری شبکه نوآوری متشکل از کنشگران مختلف مرتبط با ایمنی غذایی راه کاری مناسب و مفیدی جهت استفاده حداکثر از دانش جهت خلق نوآوری در این زمینه می باشد. این پژوهش با بهره گیری از روش تحقیق کیفی- کمی انجام شده است. جهت جمع آوری اطلاعات و شناسایی شبکه نوآوری ایمنی غذایی از روش نمونه گیری گلوله برفی و مصاحبه عمیق با متخصصان و کارشنان در سازمان /شرکت های مرتبط با ایمنی غذایی کشاورزی در بخش کیفی و از پرسشنامه در بخش کمی تحقیق استفاده گردید. پس از شناسایی شبکه نوآوری با طراحی پرسشنامه حاصل از بخش کیفی با جمع آوری اطلاعات از جامعه کارشناسان و متخصصان حوزه ایمنی غذایی به دنبال ترسیم روابط مابین کنشگران و بررسی شاخص های شبکه با استفاده از نرم افزار UCINET می باشد. یافته های این پژوهش 21 سازمان را به عنوان کنشگران این شبکه شناسایی نمود که هشت کنشگر از جمله سازمان غذا و دارو، گروه صنایع غذایی و سایر کنشگران اصلی و مرکزی و همچنین 13 کنشگر دیگر از جمله گروه بهداشت و ایمنی غذایی، آزمایشگاه کنترل کیفیت سازمان غذا و دارو و سایر کنشگرانی پیرامونی بودند.