پیچیدگی مرکب؛ رهیافتی برای فهم انفعال حکمرانی

باوجود گذشت نیم قرن از تلاش های مستمر و دلسوزانه سیاستی متولیان امور کشور، اکنون برخی از مسایل و مشکلات کشور در زمینه های اقتصادی، صنعتی و اجتماعی، بغرنج تر، انباشته تر و برخی گره ها نیز محکم تر شده است. این شکست های سیاستی لزوما ناشی از کم توجهی، کم‌کاری و یا اهمال مسیولان نبوده بلکه عمدتا ریشه در کیفیت مداخله و مواجهه دولت در میدان های پرتعارض با کنشگرانی گوناگون داشته است که شکاف قابل‌توجهی بین نیت های سیاست‌گذار با نتایج حاصل از اعمال سیاست ها ایجاد نموده است. این نوشتار تلاش دارد ناکامی سیاستی و به‌تبع آن انفعال حکمرانی را با مفهوم پیچیدگی مرکب توضیح دهد و همچنین نشان می‌دهد که وضعیت پیچیدگی مرکب برآمده از چارچوب‌بندی خاصی از مسایل و مشکلات و راه‌حل‌های کنشگران سیاسی و سیاستی است که به‌تدریج و در طی زمان منجر به ظهور نتایج ناخواسته سیاستی می شود. با رمزگشایی از وضعیت پیچیدگی مرکب می‌توان در ارکان حکمرانی فهم مشترکی نسبت به کشمکش های اصلی و تعریف دقیق تر محل نزاع ذی‌نفعان بالقوه و بالفعل حال و آینده ایجاد کرد و همچنین با مراقبت از منابع و اصلاح مستمر سیاست‌ها، وجوه ناخواسته سیاست‌ها و پیامدهای مخرب آن را مهار نمود. در پایان سه رهیافت (1) تحول در آرایش قوای سیاسی،(2) نوآوری نهادی و (3) فناوری اطلاعات مبتنی بر پلتفرم، برای برون‌رفت از تله پیچیدگی مرکب ارایه‌شده است.