بررسی و تحلیل زمینه ها و نقش جنبش دهقانی در مشروطیت گیلان براساس نظریه بسیج منابع

گیلان، پس از تهران و آذربایجان در سیر مشروطه خواهی و استقرار نظام مشروطیت در ایران نقش اساسی ایفا کرده است. برخلاف سایر مناطق کشور که طبقه متوسط، راهبر انقلاب مشروطه بوده است در گیلان جنبش دهقانی در تمامی مراحل اعتراض، اجتماع و حرکت به سمت فتح تهران حضور پررنگ داشته و این کنش فعالانه با اشتراک منافع انجمن ها، کمیته ها و احزاب سیاسی شهری در یک راستا قرار یافت. از این رو این پژوهش با هدف بررسی زمینه ها و نقش جنبش دهقانی در فرآیند مشروطه خواهی گیلان شکل گرفته است. این مقاله با روش تحلیلی_تاریخی ضمن گردآوری داده ها لازم پیرامون نحوه شکل گیری و نقش آفرینی جنبش دهقانی در مشروطه گیلان براساس مدل بسیج منابع چارلز تیلی می کوشد زمینه ها و مدل بازیگری دهقانان گیلانی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که مشارکت دهقانان گیلانی، در مشروطیت به میزان آگاهی آنان از اهداف مشروطه باز نمی گردد. دهقان گیلانی بطور کلی مفهوم مشروطه و نظام ایده آل منتج از آن را نمی شناخت. سابقه شورش های دهقانی در این منطقه، محیط جغرافیایی متفاوت، اشتراک منافع بر سر زمین، ظلم بی حد ملاکین، ارتباط با انجمن ها و بهره بردن احزاب از دهقانان فرآیند بسیج این جنبش به حساب می آید.