اثر مقادیر و زمان مصرف نیتروژن و بور روی برخی شاخص های فیزیولوژیکی و تکنولوژیکی و عملکرد چغندرقند

سابقه و هدف:

 چغندرقند یکی از مهم ترین گیاهان صنعتی است که در اقلیم های متنوع کشت می شود. مدیریت تغذیه گیاهان زراعی از مهم ترین عوامل در افزایش عملکرد و کیفیت محصول چغندرقند است. در تغذیه صحیح گیاه زراعی باید هر عنصری به اندازه کافی در دسترس گیاه قرار گیرد، زیرا در حالت عدم تعادل تغذیه ای، با افزودن تعدادی از عناصر غذایی علاوه بر کاهش عملکرد، اختلالاتی نیز در رشد گیاه ایجاد شده و در نهایت منجر به کاهش کمی و کیفی محصول خواهد شد.

این پژوهش در سال زراعی 1398 به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و در دو منطقه استان آذربایجان غربی شهرستان های خوی و نقده اجرا شد. عامل نیتروژن در چهار سطح به شرح N1 (300 کیلوگرم در هکتار اوره بصورت پنجاه درصد مصرف در هنگام کاشت و پنجاه درصد در مرحله 8-6 برگی)، N2 (300 کیلوگرم در هکتار اوره بصورت پنجاه درصد هنگام کاشت و پنجاه درصد در مرحله 12-8 برگی)، N3 (450 کیلوگرم در هکتار اوره بصورت پنجاه درصد مصرف در هنگام کاشت و پنجاه درصد در مرحله 8-6 برگی) و N4 (450 کیلوگرم در هکتار اوره بصورت پنجاه درصد هنگام کاشت و پنجاه درصد در مرحله 12-8 برگی) در کرت های اصلی و بور در چهار سطح B1 (عدم مصرف)، B2 (مصرف خاکی به مقدار 20 گیلوگرم در هکتار اسید بوریک)، B3(محلول پاشی در دو مرحله 8-6 برگی و 12-8 برگی) و B4 (محلول پاشی در دو مرحله 12-8 و 20-16 برگی) به میزان دو لیتر هکتار کود مایع بورپلاس در کرت فرعی بود.

نتایج این پژوهش نشان داد که در هر چهار سطح نیتروژن، بور ریشه در سطح B4 تجمع یافته و به بالاترین سطح خود رسید حداقل مقدار بور ریشه هم از گیاهان تیمار شده در B1 (تیمار شاهد) بدست آمد. بالاترین کارایی بور در افزایش بور ریشه در سطح N1 مشاهده شد. عملکرد ریشه نیز در پی افزایش مقادیر عناصر نیتروژن و بور افزایش یافت. کاربرد نیتروژن در سطوح بالاتر منتج به افزایش سدیم، پتاسیم، نیتروژن مضره شد. عملکرد تکنولوژیکی قند نیز وابسته به ناخالصی ریشه بود که با افزایش ناخالصی، عملکرد تکنولوژیکی قند کاهش یافت به طوری که اثر تیمار B4 در افزایش عملکرد تکنولوژیکی قند در سطح N1 بارزتر بود، بنابراین بالاترین عملکرد تکنولوژیکی قند به میزان 37/1187 کیلوگرم در هکتار در تیمار N1B4 بدست آمد. ضریب کاهش بهره وری قند در هر چهار سطح نیتروژن در خوی در مقایسه با نقده پایین تر بود به طوریکه کمترین آن متعلق به تیمار N3 در خوی و حداکثر آن مربوط به تیمار N4 در نقده بود.

نتیجه گیری:

 کاربرد نیتروژن در سطوح بالاتر منتج به افزایش سدیم، پتاسیم، نیتروژن مضره و قند ملاس و کاهش عملکرد تکنولوژیکی قند شد و با افزایش تیمار بور قند بیشتر در ریشه ذخیره شده و به تبع آن عملکرد تکنولوژیکی قند نیز افزایش یافت.