سیاست کشاورزی ایران در دوره اشغال ایران در جنگ جهانی دوم

ایران در طی دو جنگ جهانی، به رغم اعلام پیش دستانه بی طرفی، آسیب های فراوانی را متحمل شد. در جنگ جهانی دوم، اشغال ایران از سوی دول انگلیس، شوروی و امریکا در شهریور 1320 (سپتامبر 1941) و استعفای رضا شاه منجر به ورود کشور به جنگ ناخواسته ای گردید که عوارض گوناگونی در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داشت. این پیامدها تاثیر عینی خود را به سرعت در حوزه های گوناگون جامعه، از جمله بخش زراعت، نشان داد. پژوهش حاضر تسلط دولت های خارجی بر حوزه کشاورزی و خواربار را به عنوان نمونه ای از این تبعات ارزیابی می کند و با کاربست روش تاریخی، مبتنی بر توصیف وقایع و سپس تحلیل آن و با استفاده از اسناد آرشیوی، در پی پاسخ به این پرسش است که پیامدهای حضور متفقین بر اقتصاد کشاورزی ایران چه بود و متفقین چه سیاستی در این حوزه اعمال کردند. براساس یافته های پژوهش، متفقین با انعقاد پیمان سه جانبه، زمینه دخالت مستقیم در امور کشاورزی ایران را فراهم کردند. اولویت کمک به شوروی و نقش ایران به مثابه پل پیروزی در جنگ به جای کمک به مردم ایران و پیگیری این راهبرد موجب اختلال در سیستم حمل و نقل محصولات، افزایش قیمت ها، کاهش عرضه محصولات عمده زراعی و شکل گیری بلواهای متعدد نان در داخل ایران گردید.