مبانی نقد الحدیثی علامه عسکری در روایات تاریخی و سیره

علامه سید مرتضی عسکری از جمله حدیث پژوهان برجسته معاصر، به ویژه در نقد روایات تاریخی و سیره است. کاوش در تالیفات او نشان از توجه به انواع مبانی در نقد این روایات دارد. در پژوهش حاضر، این مبانی در چهار عنوان «کلامی»، «تاریخی»، «علوم اسلامی» و «ادبی» تبیین شده است. از جمله مبانی کلامی او «مصدریت قرآن و سنت با اولویت قرآن»، «اهتمام  همه انبیای الهی در تعیین جانشین»، «مطابقت با سنت معصومان (ع) شرط صحت روایات صحابه» و «تاثیر انحرافات فرقه ای» می باشد. برخی از مبانی تاریخی وی عبارت است از: «اعتبار قطعیات تاریخی»؛ «باور به برخی طرح های از پیش تعیین شده تاریخ ساز»؛ «قطعیت کتابت حدیث نبوی از عهد پیامبر» و «تاثیر داده های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تاریخ صدور».از مبانی علمی «اعتبار علوم تفسیری»، «اعتبار علم رجال»، «اعتبار علم درایه» و «لزوم توجه به قواعد علم نقد الحدیث» مورد توجه وی می باشد. از مبانی زبان شناختی «تاثیر توجه به معانی لغوی و اصطلاحی»، «تاثیر شواهد درونی و سیاق کلی زبان متن»، «نقش آفرینی قراین بیرونی» و «کارآمدی مباحث بلاغی» اساس نقد الحدیث وی بوده است. هر یک از این مبانی نقش ویژه خود را در ناب سازی روایات برعهده داشته و علامه مبتنی بر آنها کاربست روش های مناسب نقد احادیث را مد نظر قرار داده است.