تبیین نهادگرایانه جایگاه نفت در توسعه اقتصادی دو دولت نروژ و جمهوری اسلامی ایران

پس از کشف منابع عظیم نفت و گاز در مناطق مختلف، تغییرات اساسی در اقتصاد، سیاست و جغرافیای سیاسی جهان رخ داد. این موضوع نشان از اهمیت روز افزون نفت در مناسبات سیاسی و اقتصادی دنیا دارد که برای کشورهای صاحب آن، معنای خاص تری دارد، آن هم رویای توسعه یافتگی و رشد اقتصادی است. به گونه ای که انتظار می رفت کشورهای صاحب نفت در درازمدت، فاصله اقتصادی خود را با کشورهای پیشرفته کاهش دهند. اما آنچه که در بسیاری از نقاط دنیا در عمل به وقوع پیوست؛ چیزی متفاوت از این بود. همزمان با تجربه ناموفق بسیاری از کشورها در به حقیقت رساندن رویای توسعهیافتگی، کشورهای دومی نیز وجود دارند که نفت به عامل مهم توسعه آن ها تبدیل شده است مهمترین کشور در این زمینه نروژ است. بر این اساس و با توجه به اهمیت نفت برای کشور ایران، این تحقیق به دنبال بررسی تجربیات کشور نروژ در حوزه نفت و شناسایی این تجربیات و پیشنهاد آن برای اقتصاد ایران است. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که علت تفاوت تاثیر نفت بر توسعه اقتصادی کشورهای نروژ و جمهوری اسلامی ایران چیست؟ پاسخ در بستری-سازی نهادی در کشورهای ایران و نروژ می باشد. که مهمترین این علل را می توان به تجویز سیاست ها و نهادگرایی اقتصادی مناسب در کشور نروژ مانند تاسیس صندوق ذخیره ارزی و از سوی دیگر عدم نهادگرایی در جمهوری اسلامی ایران که موجب ایجاد دولتی رانتی گردید، ذکر نمود. لازم به ذکر است که پژوهش حاضر به روش تحلیلی-تبیینی و روش گردآوری داده ها، بر اساس روش کتابخانه ای می باشد.