بررسی تطبیقی دیدگاه آیت الله معرفت و عبدالعظیم زرقانی در مبانی تاریخی دانش قرائت

دانش قرایت از مباحث مهم علوم قرآنی است که از نزول قرآن تاکنون برای علماء و دانشمندان شیعه و اهل سنت مورد توجه قرار گرفته است. بحث از دانش قرایات ابعاد متعددی را دارد. یکی از مهم ترین این ابعاد، بررسی مبانی تاریخی دانش قرایات از دیدگاه دانشمندان فریقین می باشد. مقاله حاضر به بررسی دیدگاه دانشمند بزرگ شیعه آیت الله علامه معرفت و دانشمند معروف اهل تسنن عبد العظیم زرقانی در حوزه ی مبانی تاریخی دانش قرایت می پردازد. نتایج مهمی که در اثر بررسی دیدگاه دو دانشمند فوق حاصل شد عبارت اند از: آیت الله علامه معرفت غیر از روایت حفص از قرایت عاصم هیچ قرایت دیگر را متواتر ندانسته و برای آن حجیت قایل نیستند. عبدالعظیم زرقانی قرایت هفت گانه را متواتر و حجت می داند. در دیدگاه آیت الله علامه معرفت جمع و تالیف قرآن به شکل کنونی، در یک زمان صورت نگرفته، بلکه به مرور زمان و به دست افراد و گروه های مختلف انجام گرفته است. ترتیب، نظم و عدد آیات در هر سوره در زمان حیات پیامبر اکرمJ و با دستور آن بزرگوار انجام شده و توقیفی است و باید آن را تعبدا پذیرفت و به همان ترتیب سوره ای را تلاوت کرد. ثبت آیات در سوره ها، چه با نظم طبیعی یا نظم دستوری، توقیفی است و با نظارت و دستور خود پیغمبر اکرمJ انجام گرفته است و باید از آن نظم پیروی نمود. اما در نظر زرقانی جمع آوری قرآن در سه مرحله دوران پیامبر J، دوران ابوبکر و دوران عثمان بود. مهم ترین عامل پیدایش قرایات از نظر آیت الله علامه معرفت اجتهاد صحابه و قراء است. اختلاف قرایات از نظر ایشان مستند به وحی نمی باشد. اما از دیدگاه رزقانی قرایات سبعه از طرف خداوند متعال بر پیامبر اکرمJ نازل شده است. بر همین اساس تفسیر این دو عالم دینی از روایت سبعه احرف متفاوت می باشد.