بررسی کیفی مبانی رویکرد میان رشته ای در برنامه درسی با نگاهی بر رشته ترویج و آموزش کشاورزی

زیاده روی در تخصص گرایی و از دست دادن ارتباط و همبستگی های موضوعی یک رشته با موضوعات دیگر رشته ها و جهان پیرامونی، رشته های دانشگاهی را از کارکرد اصلی شان خارج کرده است. در این رابطه، در نقشه ی جامع علمی کشور، بر توسعه ی برنامه های میان رشته ای به عنوان یک راهبرد کلان تاکید شده است. رویکرد میان رشته ای درهم تنیده سازی چشم اندازهای رشته ای مختلف به منظور انسجام بخشی در نظریه ها، مفاهیم، ابزارها، تکنیک ها و رسیدن به پیشرفت شناختی، جهت بررسی یک موضوع یا مساله ی پیچیده است. هدف این مقاله ، بررسی ضرورت ها، دستاوردها، ویژگی ها و اصول استفاده از رویکرد میان رشته ای در برنامه درسی از دیدگاه اعضای هیات علمی و متخصصان حوزه ی برنامه درسی میان رشته ای و رشته ی ترویج و آموزش کشاورزی بود. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به شیوه ی گلوله برفی با 29 نفر از خبرگان به صورت حضوری ، تلفنی و مکاتبه ای تا رسیدن به مرحله ی اشباع داده ها، مصاحبه انجام شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و کمی طی فرآیند کدگذاری باز و در دو مرحله ی کدگذاری اولیه و ثانویه، به صورت دستی و توسط پژوهشگر در هر پرسش، پردازش و تحلیل گردید. کدها شناسایی و مقوله ها و مفاهیم اصلی استخراج شد. یافته ها نشان داد که بارزترین ویژگی رویکرد میان رشته ای، تعامل، ارتباط و ادغام هدفمند رشته ها است. مهمترین ضرورت میان رشته‎ای، مساله محوری بود، و از دستاوردهای با اهمیت این رویکرد، تربیت انسان چندبعدی و دارای تفکر جامع و سیستمی است. با توجه به نتایج پیشنهاد می شود، به عنوان یک اصل کلی در بازنگری برنامه درسی ترویج و آموزش کشاورزی با رویکرد میان رشته ای به هر دو رهیافت برنامه درسی محتوامحور و مهارت محور توجه شود.