هم افزایی الگوهای سیاستی: رویکرد سه گانه تنظیم گری - برنامه-آژانس مجری (مورد پژوهشی طراحی سیاست های معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور)

در دهه های گذشته، برای حمایت از حوزه علم و فناوری، سیاست های کلی، قوانین و مقررات متعددی در مراجع ذیصلاح تصویب شده است. در بسیاری از این موارد، به دلیل عدم اجرایی شدن مصوبات قبلی و احساس ضرورت برای پیگیری آنها، سیاست گذاران با تدوین قوانین جدید با مضامین مشابه، تلاش کرده اند تا از این راه گامی در جهت اجرا برداشته شود. به عنوان نمونه در مورد حمایت از نخبگان، توسعه پژوهش، تجاری سازی فناوری و استفاده از توان شرکت های توانمند داخلی اسناد بالادستی و قوانین متعددی در دو دهه گذشته تدوین شده است. با این وجود میزان موفقیت در اجرایی سازی همواره چالشی مهم در مقابل فعالان این حوزه بوده است. در این مقاله سعی شده است تا با تکیه بر تجربه فعالیت نگارنده در مسیولیت مرتبط با تدوین سیاست های نوآوری در دوره زمانی شش سال اخیر که با استفاده از روش اقدام پژوهی انجام شده است، الگویی برای اثربخشی در جاری سازی این سیاست ها ارایه گردد. در این راستا، سه سیاست مهم که محقق در اجرای آنها مشارکت مستقیم داشته است، برای مطالعه انتخاب شده اند. بر اساس یافته های محقق، تورم سیاست ها و قوانین کلان در کشور و تکرار اهداف هر یک در قالب برچسب های جدید، به اجرای سیاست منجر نخواهد شد. بلکه مطابق با رویکرد پیشنهادی این پژوهش، تبدیل اهداف سیاستی به طرح های عملیاتی و طراحی سیاست ها در سه بعد اصلی تنظیم گری، شکل دهی آژانس های نیمه مستقل و تدوین و اجرایی سازی برنامه های سیاستی توسط آن ها، تحقق اهداف سیاست های کلان و قوانین کشور در توسعه علم و فناوری و نوآوری را تسهیل می نماید.