مددکاری اجتماعی روانپزشکی و راهبردهای موثر در کاهش شکاف مراقبتی در خدمات سلامت روان نگاهی جامع، بین بخشی و اجتماع محور

به رغم شیوع قابل توجه اختلالات روانپزشکی و بار جهانی بالای این بیماری ها، بخش زیادی از افراد مبتلا به اختلالات روانپزشکی خدمات مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند که از آن به شکاف مراقبتی یاد می شود و یکی از اهداف سازمان بهداشت جهانی کاهش این شکاف مراقبتی است. هدف از این مطالعه مرور مهمترین راهبردهای جهانی و منطقه ای برای کاهش شکاف مراقبتی است.

این مطالعه به روش مروری و با جستجو در پایگاه های پاب مد، ساینس پروکوست و نیز اس ای دی، مگ ایران و نور مگ در بازه زمانی 202-2010 با کلیدواژه های mental health services، treatment gap،accessibility،care gap ،remote care و long distance intervention به زبان انگلیسی و نیز خدمات سلامت روان، مراقبت از راه دور، شکاف درمانی و دردسترسی خدمات به زبان فارسی انجام شد. در مجموع سی و هفت سند مطالعه شدند و یافته های مربوط به راهبردها خلاصه شد.

در این مطالعات به چهار راهبرد کلی برای کاهش شکاف مراقبتی اشاره شده است که شامل ادغام و یکپارچه سازی خدمات سلامت روان در سیستم مراقبت اولیه؛ مراقبت های از راه دور؛ ظرفیت سازی و به کارگیری نیروهای غیرمتخصص آموزش دیده؛ مراقبت های مبتنی بر اجتماع می باشد. این راهبردها به ویژه به کشورهای با درآمد پایین و متوسط توصیه شده اند و مطالعات مختلف اثربخشی آن ها را بررسی کرده اند.

ادغام یا یکپارچه سازی مراقبت سلامت روان مهمترین راهبرد کلان در سلامت روان است. چرا که درمان در بیمارستان های روانپزشکی، درمان دارویی صرف، رواندرمانی و مشاوره بدون پرداختن به عوامل اجتماعی موثر در اختلالات سلامت روان به ناکارآمدی رسیده است. مددکاران اجتماعی در نظام سلامت و به ویژه مددکاران اجتماعی روانپزشکی در کار با بیماران روان نیازمند این رویکرد نوین می باشند. حمایت روانی اجتماعی و مددکاران اجتماعی دو حلقه مفقود در نظام مراقبت سلامت روان هستند.