واکاوی دیدگاه رزالیند گویین درباره ساختار عهد در قرآن

آموزه عهد یکی از مهمترین آموزه های دینی است که در ادیان مختلف به صورت برجسته ای جلوه کرده است. عهد در یهودیت و مسیحیت به قدری مهم است که از کتاب مقدس این دو دین با عنوان عهد عتیق و عهد جدید یاد می شود. در قرآن کریم نیز بر مسیله عهد میان خداوند و انسان تاکید شده، از بندگان خواسته می شود که به عهد خود پایبند باشند. برخی دین پژوهان معاصر با استخراج شاخصه های عهد در معاهدات دوران باستان سعی کرده اند مسیله عهد در کتاب مقدس را به معاهده های دوران باستان پیوند زنند. رزالیند گویین از قرآن پژوهان معاصر با استفاده از این شاخصه ها تلاش کرده است تحلیلی برای ساختار عهد در قرآن کریم فراهم کند. در این مقاله ضمن اینکه تلاش شده است تصویری روشن از این مطالعات عرضه شود، نتیجه گرفته می شود که با اینکه مطالعات مذکور از مزایای خوبی برخوردارند، در اتخاذ نتایج بحث در برخی موارد چندان موفق نیستند و برخی از نتیجه گیری هایشان محل تامل و اشکال است. یکی از اشکالات گویین آن است که همه آیات قرآن کریم را مرتبط با عهد می داند. این گونه وسعت بخشی گرچه توان تحلیل گویین را بسیار بالا می برد، ولی در اینکه بتوان آن را تحلیل عهد قرآنی دانست جای تامل و تردید دارد. علاوه بر این، برخی برداشت های گویین از آیات ناظر به عهد نیز محل اشکال است و برداشت هایی مناسب تر را می توان ارایه داد. به نظر می رسد شاخصه مهم عهد در قرآن کریم جنبه معرفت بخشی آن است که در تحقیقات مذکور نادیده گرفته شده است و حال آنکه می توان آن را به مثابه وجه تمایزی اساسی با عهد در کتاب مقدس لحاظ کرد