اثر نانوسیلیکون، میکوریزا و ورمی کمپوست بر فتوسنتز جاری و انتقال ماده خشک تریتیکاله (Triticosecale Wittma L.) تحت تنش شوری

شوری یکی از مخرب ترین تنش های محیطی است که تقریبا بر همه جنبه های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه اثر می گذارد و تهدیدی جدی برای عملکرد گیاهان زراعی در مناطق خشک و نیمه خشک است. راه کارهای متعددی به منظور کاهش اثرات سمی ایجاد شده به وسیله شوری بر رشد گیاهان پیشنهاد شده است. در میان آن ها استفاده از سیلیکون و کودهای زیستی نقش مهمی را در بهبود عملکرد گیاهان ایفا می کنند. در این رابطه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1400 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح شوری [عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 30 و 60 میلی مولار (به ترتیب برابر 8/1، 76/2 و 53/5 دسی زیمنس برمتر با کلرید سدیم)]، کودهای زیستی و آلی (عدم کاربرد به عنوان شاهد، ورمی کمپوست، میکوریزا، کاربرد توام ورمی کمپوست و میکوریزا) و محلول پاشی نانوسیلیکون (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد، محلول پاشی 30 و 60 میلی گرم در لیتر نانوسیلیکون) بودند. نتایج نشان داد کاربرد هم زمان ورمی کمپوست با میکوریزا و محلول پاشی 60 میلی گرم درلیتر نانوسیلیکون در شرایط عدم اعمال شوری، انتقال ماده خشک از ساقه (01/209 درصد) و اندام های هوایی به دانه (37/80 درصد) را کاهش داد ولی هدایت روزنه ای (47/50 درصد)، پروتیین برگ پرچم (13/27 درصد)، فتوسنتز جاری (41/153 درصد)، سهم فتوسنتز جاری در عملکرد دانه (56/89 درصد) و عملکرد دانه (88/88 درصد) را نسبت به شرایط عدم کاربرد کوهای زیستی و نانوسیلیکون تحت شرایط شوری60 میلی مولار، افزایش داد. بر اساس نتایج این آزمایش می توان پیشنهاد نمود که کاربرد نانوسیلیکون، کودهای زیستی و آلی می تواند عملکرد دانه تریتیکاله تحت شرایط شوری را، با بهبود هدایت روزنه ای و فتوسنتز جاری افزایش دهد.