تحلیل و دسته بندی قراردادهای بالادستی صنعت نفت ایران از منظر ظرفیت های یادگیری و انتقال فناوری

نوآوری و انتقال فناوری یکی از موضوعات موردبحث و چالش برانگیز در قراردادهای بیع متقابل است تا جایی که برخی ضعف توسعه فناوری در صنعت نفت کشور را به دلیل مدل قراردادی فوق دانسته و مدل قراردادهای نفتی جدید را در پاسخ به این مشکل ارایه نموده اند. در این تحقیق تلاش شده تا با استفاده از روش تحلیل متن تعهدات کلیدی مرتبط با یادگیری و انتقال فناوری در قراردادهای صنعت نفت شناسایی و با کمک آن قراردادهای بالادستی کشور با یکدیگر مقایسه و دسته بندی شوند. بدین منظور در ابتدا با بررسی پیشینه تحقیق ماهیت و چیستی فناوری در قراردادهای بین المللی در قالب دو بعد دارایی ملموس با قابلیت انتقال و دارایی غیرملموس و دانش ضمنی با قابلیت یادگیری مشخص گردید. در ادامه با کمک مقالات پیشین و نظر خبرگان تعهدات با ظرفیت یادگیری و انتقال فناوری شناسایی و مدل مفهومی تحقیق طراحی گردید و در نهایت با کمک آن تعداد 29 قرارداد بالادستی نفتی ایران مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان می دهد تفاوتی بین انواع قراردادهای بالادستی صنعت نفت از منظر ظرفیت یادگیری و انتقال فناوری وجود ندارد. همچنین موضوعات مرتبط با یادگیری و انتقال فناوری از ابتدای تاریخ قراردادهای نفتی ایران موردتوجه بوده است و متناسب با سطح توانمندی کشور تکمیل شده است. مبهم و کلی بودن تعهدات فوق و عدم وجود ضمانت اجرایی مناسب از جمله نقص هایی است که در تمامی مدل های قراردادی (امتیازی، خدماتی، مشارکتی، بیع متقابل) می بایست موردتوجه قرار گیرد