ارزیابی تعارض نظرات اهل خبره در جامعه

در فقه، در ذیل برخی از مصادیق رجوع به اهل خبره، به طور مفصل از مبانی اعتبار نظر اهل خبره، سخن به میان آمده و ادله اعتبار آن که شامل همه موارد رجوع به اهل خبره می شود بیان شده است. از مجموع آنچه در فقه بیان شده، معلوم می شود که مهمترین دلیل اعتبار نظر اهل خبره، سیره عقلاء بر رجوع به اهل خبره و قاعده رجوع جاهل به عالم است. علاوه بر این، گاهی بر لزوم حصول وثوق و اطمینان و اعتبار آن در مورد نظر اهل خبره تاکید شده و برخی، حتی شرایط شهادت را لازم دانسته اند. با وجود تمامی این دلایل، باز هم نظراتی مخالف حجیت قول اهل خبره وجود دارد، بر این اساس که اگرچه بنای عقلا رجوع به اهل خبره در مسایل مربوط به اهل فن است، این امر به معنای موافقت همیشگی نظر شارع با عقلا نیست. همچنین در شرع، هیچگونه مدرکی دال بر امضای نظر اهل خبره از سوی شارع وجود ندارد و چون عمل بر اساس ظن نیز حرام است اقدام براساس قول اهل خبره جایز نیست. البته در ارزیابی تعارض نظرات اهل خبره باید گفت که بسیاری از احکام نیز وجود دارد که نصی از سوی شارع برای آنها نیست و همان گونه که بیان شد عدم ردع شارع در اموری چون اصل صحت ، خبر واحد و... میتواند جواز صحت آنها باشد. همچنین چنانچه قول اهل خبره را معتبر دانسته نشود در مسایل تخصصی و مربوط به اهل فن، خلا ایجاد شده و به قول فقها باب علمی دچار انسداد می شود. لازم به ذکر است این پژوهش با روش تفسیری-کیفی انجام شده است.