منابع اجتهاد از دیدگاه فقه عام و خاص

اجتهاد به معنای تلاش سازمان یافته و روشمند فقیهان برای دست یافتن به احکام شرعی ، عمری به بلندای اسلام دارد. بر همگان روشن است که فقه اجتهادی و احکام شریعت مبتنی بر منابع اجتهاد و پایه های معتبر شرعی است که مهم ترین آن ها اصول احکام و قوانین کلی است که خداوند آن ها را در ضمن حدود 500 آیه بیان نموده است و دومین منبع مهم شناخت سنت رسول خدا است که در آن شرایط و موانع ، احکام به گونه کامل بیان گردید و این منبع برای مجتهد در مقام استنباط احکام حوادث واقعه و موضوعات مستحدثه نقش بسیار مهمی دارد که منابع دیگر برای او در مقام استنباط دارای چنین نقشی نمی باشند . باید دانست در صورتی منابع فقه اجتهادی در نظام جمهوری اسلامی می تواند خارج از محدوده نصوص خود در برابر رویدادها و پدیده های زندگی در همه ابعاد اجتماعی ، فرهنگی ، علمی ، اقتصادی ، حقوقی، سیاسی ، قضایی ، اداری ، حکومتی و... پاسخگو باشند که اجتهاد توسط فقیهان و مجتهدان در آن ها به کار گرفته شود و بدین وسیله فروع تازه را به اصول پایه احکام بازگشت داده و قوانین کلی احکام به مصادیق خارجی منطبق گرداند و توسعه فقه از نظر فروع و مصادیق و تبلور آن از نظر کیفیت به این اجتهاد بستگی دارد .