مطالعه بالینی سل ادراری تناسلی در مراکز مبارزه با سل استان آذربایجان شرقی

سازمان بهداشت جهانی در 1993 اعلام کرد که سل یک فوریت جهانی است. بروز سل خارج ریوی در سالهای اخیر افزایش یافته و بر روی سل ادراری تناسلی تاکید بیشتری شده است. برای ارزیابی وضعیت موجود سل ادراری تناسلی در استان آذربایجان شرقی، مطالعه حاضر به صورت توصیفی انجام شد تا ضمن بررسی روند شیوع، تابلوی بالینی و علایم اختصاصی و وضعیت موجود این بیماری مورد مطالعه قرار گیرد.
با بررسی پرونده های بیماران در مدت 15 سال (1367-1381) در مراکز مبارزه با بیماری ها، تعداد 162 بیمار مبتلا به سل ادراری تناسلی در 16 شهرستان استان آذربایجان شرقی تشخیص داده شد. کلیه این بیماران از نظر شیوع علایم، وضعیت کلیه ها و تابلوی بالینی و توزیع جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفتند.
بیشترین شیوع نسبت به جمعیت به ترتیب به شهرستان های اسکو، تبریز و آذرشهر تعلق داشت و کمترین آن در شهرستان میانه بود. علیرغم کاهش سل ریوی در استان، میزان بروز سل ادراری تناسلی در 15 سال اخیر ثابت باقی مانده است. از 162 بیمار، 111 نفر مرد و 51 نفر زن بودند. متوسط سنی مردان 38.5 سال و متوسط سنی زنان 36.2 سال بود. شایع ترین علامت در دستگاه ادراری، سوزش ادرار (%31.4) و در دستگاه تناسلی، تورم بیضه (%68.4) بود. سل ریوی همزمان در %20 بیماران وجود داشت. در دستگاه ادراری، کلیه و مثانه و در دستگاه تناسلی، اپیدیدیم و بیضه بیشتر از بقیه قسمتها گرفتار بودند. آزمون توبرکولین در %70 موارد مثبت بود. اروگرافی وریدی در %91.5 موارد یافته مثبتی داشت. نارسایی کلیه تنها در %2 بیماران وجود داشت. اکثر بیماران در مراحل پیشرفته بیماری مراجعه کرده بودند و تقریبا در یک سوم موارد اعمال جراحی به صورت برداشتن عضو مبتلا به طور کامل یا ناقص و یا اعمال جراحی ترمیمی انجام شده بود که در میان این اعمال ارکیکتومی (%46.4) بیشتر از بقیه موارد را شامل می شد.
در مردان جوان بالاتر از بیست سال که با اپیدیدیمیت مراجعه می کنند باید سل را مد نظر قرار داد و در صورت مقاوم بودن به درمانهای رایج آزمون توبرکولین و آزمایش ادرار از نظر سل و سایر بررسی های تکمیلی انجام داد و با توجه به تفاوت عمده در شیوع سل ادراری تناسلی در شهرستانهای مختلف علل زمینه ای باید بررسی شود.