مطالعه ی تاکسونومیک و برآورد نسبت طبقات کارگر و سرباز در جمعیت موریانه های زیرزمینی در نخلستان های مناطق میناب و سراوان

موریانه ها از آفات مهم کشاورزی و ساختمانی محسوب می شوند. در کنترل موریانه ها علاوه بر تعیین گونه هدف، مطالعه فونستیکی، بررسی ساختار اجتماع کلنی، مانند اندازه جمعیت و تعیین نسبت طبقات کارگر و سرباز، اهمیت دارد. یکی از روش های مطالعه ی تاکسونومیک و تعیین ساختار اجتماع موریانه ها، بررسی گروه جمع آوری کننده ی غذا (Foraging group) با استفاده از سیستم طعمه گذاری (Baiting System) است. موریانه ها جزء آفات کلیدی نخلستان های ایران محسوب می شوند. بنابراین بررسی تاکسونومیک و تعیین ساختار اجتماع آنها می تواند به اتخاذ راهکار کنترل کمک نماید. جهت انجام بررسی تاکسونومیک و برآورد نسبت طبقات سرباز و کارگر موریانه های زیرزمینی در نخلستان ها، 2 قطعه باغ، هر کدام به وسعت 2 هکتار، در مناطق میناب و سراوان (روستای سیدآباد) انتخاب گردید. در هر باغ 30 بلوک 500 متر مربعی ایجاد شد و سپس در هر بلوک 6 تله طعمه ای نصب گردید. پس از حمله موریانه ها به تله ها، در هر قطعه باغ 30 تله که بیشترین آلودگی را داشتند انتخاب و موریانه های موجود در آنها به تفکیک به داخل کیسه پلاستیکی انتقال بافت. در آزمایشگاه، نام علمی گونه های موریانه تعیین و با شمارش افراد کارگر و سرباز نسبت آنها به تفکیک هر گونه محاسبه شد. در نخلستان مورد مطالعه در منطقه میناب، تمام تله ها مورد حمله Microcerotermes buettikeri Chhotani & Bose قرار گرفته بودند و دامنه نسبت طبقه سرباز صفر تا 38/2 و دامنه نسبت طبقه کارگر 62/97 تا 100 درصد بود. همچنین میانگین نسبت طبقات سرباز و کارگر این گونه به ترتیب 58/0 و 39/99 درصد محاسبه شد. در نخلستان منطقه سراوان تله ها مورد حمله گونه های Amitermes baluchistanicus Akhtar و Microcerotermes saravanensis Ghayourfar. قرار گرفته بودند. در Microcerotermes saravanensis. دامنه نسبت طبقه سرباز 45/1 تا 77/1 درصد و دامنه نسبت طبقه کارگر 22/98 تا 54/98 درصد تعیین گردید. همچنین میانگین نسبت طبقات سرباز و کارگر به ترتیب 62/1 و 37/98 درصد محاسبه شد. در A. baluchistanicus دامنه نسبت طبقه سرباز 61/0 تا 38/6 درصد و دامنه ی نسبت طبقه کارگر 61/93 تا 38/99 درصد تعیین گردید. میانگین نسبت طبقات سرباز و کارگر این گونه به ترتیب 59/2 و 39/97 درصد محاسبه شد.