مقایسه دو روش مختلف اسکن کلیه در بیماران مبتلا به اتساع سیستم ادراری فوقانی

اسکن کلیه با تجویز دیورتیک مطالعه غیر تهاجمی ارجح جهت ارزیابی عملکرد سیستم ادراری فوقانی و ارزیابی انسداد یا اتساع سیستم ادراری فوقانی می باشد. چندین پروتوکل جهت انجام اسکن کلیه با تجویز دیورتیک وجود دارد که بر اساس زمان تجویز دیورتیک قبل، همزمان و یا بعد از تزریق رادیو دارو نامگذاری می شود. در حال حاضر زمان استاندارد جهانی جهت تجویز ماده دیورتیک در حین انجام اسکن کلیه با تجویز دیورتیک وجود ندارد. این مطالعه، با هدف بررسی دو پروتوکل دیورتیک رنوگرافی F-15 و F+20 در بیماران مبتلا به اتساع سیستم فوقانی انجام گردیده است.
این مطالعه روائی در سال های 84-1382 جهت 21 بیمار که به علت درد فلانک و اتساع سیستم پیلوکالیس بدون اتساع حالب در اولتراسونوگرافی به بخش بیمارستان امام رضا (ع) مراجعه نموده بودند انجام گردید. بعد از گرفتن شرح حال و معاینه فیزیکی و مطالعات رادیولوژیک شامل IVP و یا پیلوگرافی رتروگراید و اندازه گیری کراتینین سرم و بررسی کامل ادرار، تحت اسکن کلیه با تجویز دیورتیک با پروتوکل F+20, F-15 قرار گرفتند. ماده رادیودارو مورد استفاده در این مطالعه 99m TC-EC بود. اطلاعات مربوط به عملکرد کلیه ها و منحنی ها و نتایج رنوگرام در پروتوکل F-15, F+20 ثبت گردید. سپس بیماران با توجه به نتایج حاصله از مطالعات تصویری و یا کلینیکی تحت درمان نگهدارنده یا جراحی قرار گرفتند. بیماران 3 تا 6 ماه بعد مجددا تحت معاینات بالینی و IVP و یا انجام اسکن کلیه با تجویز دیورتیک قرار گرفتند و نتایج حاصله از پیگیری بیماران با نتایج حاصله از اسکن کلیه با تجویز دیورتیک مورد مقایسه قرار گرفت. مشخصات فردی، نتایج عمل جراحی و اسکن کلیه، سابقه بیماری در پرسشنامه ای جمع آوری گردید. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی و برای مقایسه نتایج رنوگرام در دو پروتوکل از آزمون تشابه حاشیه ای و برای مقایسه عملکرد کلیه ها در دو روش مختلف از آزمون تی دانشجویی زوج شده استفاده شد.
از مجموع 21 بیمار، 15 بیمار مرد و 6 بیمار زن بودند. میانگین سنی بیماران 25±16.3 سال بود. اتساع سیستم پیلوکالیس در 15 بیمار در طرف چپ و در 6 بیمار در طرف راست بود. شکایت اصلی بیماران درد مبهم فلانک بود. یافته های سونوگرافی بیماران شامل اتساع سیستم پیلوکالیس بدون اتساع حالب بود. یافته های IVP شامل تاخیر ترشح و اتساع در سیستم پیلوکالیس و عدم رویت حالب بود. در اسکن کلیه با تجویز دیورتیک انجام شده 52.2% بیماران هم در پروتوکل F+20 و هم F-15 نمای انسدادی کامل وجود داشت. در 23.3% بیماران که در اسکن F+20 نمایی مبهم داشتند در F-15 پترن انسدادی کامل وجود داشت. 14% در پروتوکل اسکن F+20 و F-15 نمای طبیعی داشتند. 9.5% بیماران در F+20 نمای اتساع بدون انسداد داشتند ولی در F-15 نمای انسدادی داشتند. با استفاده از پروتوکل F+20 در 52.2% و با استفاده از پروتوکل F-15 در 75.5% بیماران انسداد تشخیص داده شد و عملکرد دوگانه کلیه ها در دو پروتوکل اسکن کلیه با تجویز دیورتیک F+20 و F-15 تغییری نکرد.
با توجه به مواد و یافته های مبهم در پروتوکل F+20 دیورتیک رنال اسکن، روش F-15 می تواند نتایج مبهم را در روش F+20 کاهش دهد که البته مطالعات کاملتری جهت رد یا اثبات این فرضیه توصیه می شود.