تکالیف شرعی؛ توهین یا تکریم

برخی مکاتب بشری همچون ادیان آسمانی مکلف بودن انسان را می پذیرند. اما دوران معاصر، دوران رشد مکاتب جدیدی است که بر مبنای انسان محوری شکل گرفته است; مکاتبی که غالبا حق محوری را بر تکلیف محوری ترجیح داده و انسان را به سوی آشنایی با حقوق خود و مطالبه آن فرا می خوانند، خدامحوری و تکلیف مداری را مربوط به انسان های پیشین و قرن های گذشته قلمداد می کنند! برخی از اندیشمندان معاصر، تکلیف مداری و خدامحوری را با کرامت انسان در تعارض می بینند و بر این باورند که انسان آزاد آفریده شده است و تکلیف، متعرض آزادی او می شود و کرامتش را به مخاطره می اندازد! این تفکر که از انسان گرایی افراطی ناشی می شود، در مقابل دیدگاه خداباوران، که تکالیف الهی را حکیمانه می دانند، قرار دارد. این مقاله در صدد تبیین نقطه نظرات دو دیدگاه مزبور و بیان این نکته است که بر خلاف دیدگاه نخست، تکالیف الهی نه تنها هیچ گونه تنافی و تعارضی با کرامت انسان ندارد، بلکه نشان ارجمندی و تکریم او توسط خداوند است و مکلف ندانستن انسان مفهومی جز توهین به انسان و تضییع کرامت او نخواهد داشت.