مطالعه زیست جغرافیای جمعیت های Reticulitermes sp. near lucifugus در ایران

خانواده Rhinotermitidae که موریانه های چوب مرطوب نامیده می شوند، درتمام مناطق جغرافیای حیاتی جهان زندگی می کنند. از این خانواده جنسReticulitermes منحصرا در مناطق نیمکره شمالی انتشار دارد. زیستگاه گونه های این جنس به طور کلی در مناطق معتدل واقع شده و دامنه انتشار آنها بطرف شمال 1000 کیلومتر بیشتر از سایر جنس های موریانه می باشد. بررسی زیست جغرافیای گونه های جنس Reticulitermes در کشورهای همسایه ایران نشان داده است که این جنس در کشورهای افغانستان، ترکمنستان و پاکستان و همچنین در شبه جزیره عربستان انتشار ندارد ولی گونه Reticulitermes clypeatus از عراق و R. lucifugus از ترکیه و جمهوری آذربایجان گزارش شده اند. در رابطه با زیست جغرافیای جنس Reticulitermes در ایران تاکنون مطالعه ای انجام نشده است. در این بررسی جمع آوری طبقات مختلف نمونه های Reticulitermes sp. near lucifugus از نقاط مختلف ایران، بویژه مناطق شمال غربی، غرب و مناطق مرکزی انجام گرفت. در نمونه برداری ها سعی گردید تا طبقه سرباز که در تعیین نام علمی اهمیت زیادی دارد، جمع آوری شود. سپس با استفاده از دستگاه GPS مشخصات جغرافیایی مکان های نمونه برداری تعیین گردید. بررسی های انجام شده نشان داد که جمعیت های Reticulitermes sp. near lucifugus در ایران 3 تیپ زیستگاه را انتخاب می کنند. الف- میکروزیستگاه های معتدل مرطوب: در این زیستگاه ها میکروکلیماهایی توسط درختستان هایی که در داخل یا اطراف آنها آب جریان دارد بوجود می آید در حقیقت شرایط کلیمایی معتدل مرطوب دارند، مانند میکروزیستگاه هایی که در دامنه کوه های شمال روستاهای طرق (شهرستان نطنز)، سانسیز (طارم علیا)، عمارت (شهرستان درود)، سفید کوه (بین خرم آباد و الشتر) و حومه شهرستان های شهرکرد و لردکان وجود دارند. ب- زیستگاه مدیترانه ای: از مهمترین ویژگی های این نوع زیستگاه بالا بودن ضریب خشکی (20 تا 25) و پایین بودن حداقل های سردترین ماه سال (10- تا 5+ درجه سانتی گراد) می باشد، مانند زیستگاه های موجود در کلیبر و خدا آفرین. ج- زیستگاه نیمه خشک سرد: در این زیستگاه ضریب خشکی 10 تا 20 می باشد. از مناطق جمع آوری، زنجان و بابا سرخه (بیجار) این تیپ زیستگاه را دارا می باشند. همچنین بررسی های انجام شده نشان می دهد که جمعیت های Reticulitermes sp. near lucifugus در ایران در محدوده 46 درجه تا 51 درجه طول شمالی و 31 درجه تا 39 درجه عرض شمالی و به طورکلی در ارتفاعات 1300 تا 2600 متر ارتفاع از سطح دریا زندگی می کنند.