مطالعه کیفی رفتارهای جنسی پرخطر معتادان تزریقی در تهران

تعداد مصرف کنندگان تزریقی مواد در کشور بیش از 200000 نفر تخمین زده می شود. در ایران HIV/AIDS ارتباط تنگاتنگی با مصرف تزریقی مواد دارد. حدود 60% از افراد آلوده از طریق رفتارهای پرخطر همراه با مصرف تزریقی مواد مبتلا شده اند. هدف از این مطالعه بررسی رفتارهای جنسی غیر بهداشتی معتادان، اقدامات موجود برای کاهش آسیب های ناشی از این رفتارها و شناسایی روش ها و اقدامات مطلوب بوده است. برای انجام این مطالعه از روش های مطالعه کیفی استفاده شد. این مطالعه در شش محله از شهر تهران با جمعیت حدود 400000 نفر انجام شد که از نظر شرایط فرهنگی، اجتماعی، تاریخچه، ساختار و میزان شیوع مصرف تزریقی مواد و ارتکاب جرم متفاوت بودند. 81 نفر از افراد کلیدی بخش های مختلف هر مرحله و 154 نفر از معتادان تزریقی به طرق هدفمند، فرصت طلب و گلوله برفی انتخاب و بطور فردی یا گروهی مورد مصاحبه قرار گرفتند. از مطالعه مردم نگاری (اتنوگرافیک) نیز برای مشاهده شرایط زندگی معتادان تزریقی استفاده شد. در یک مرحله با سطح بالاتر اقتصادی اجتماعی به معتاد تزریقی دسترسی پیدا نشد. در 5 مرحله دیگر روابط جنسی غیر قانونی در معتادان تزریقی، معمول و شایع گزارش شد. این روابط بیشتر با روسپیان بوده و داشتن شرکای متعدد جنسی نیز شایع است. دسترسی به روسپیان آسان است؛ اغلب آنها معتاد بوده و تقریبا در نیمی از موارد بطور تزریقی مواد مصرف می کنند. استفاده از کاندوم در این روابط معمول نیست. ارتباط جنسی معتادان تزریقی با همجنس نادر گزارش شده است. موردی از استفاده از کاندوم در اینگونه روابط گزارش نشد. خدمات بهداشتی جهت کاهش رفتارهای جنسی غیر بهداشتی معتادان بندرت وجود دارد. معتادان، عمدتا حمایت های مالی و دادن مواد به معتادان را جهت پیشگیری از خودفروشی و ساماندهی روسپیان و آموزش آنها و توزیع کاندوم را پیشنهاد نموده اند. وسعت و شدت یافتن مصرف تزریقی مواد در سال های اخیر و ارتباط آن با بیماری های عفونی منتقله از راه خون، ضرورت اقدامات سریع برای کنترل مصرف تزریقی مواد و عوارض آن را مطرح می نماید. باتوجه به شیوع بالای رفتارهای جنسی مخاطره آمیز و عدم استفاده از کاندوم در معتادان تزریقی، آموزش رفتارهای بهداشتی جنسی و توزیع کاندوم از طریق Outreach و مراکز درمانی معتادان، آموزش و موظف نمودن مراکز بهداشتی به برخورد فعال با عوارض بهداشتی مصرف مواد و در اختیار گذاشتن رایگان کاندوم به کلیه مراجعه کنندگان علاوه بر خانواده های تحت پوشش توصیه می شود.