اهمیت شناخت و آموزش فلزات استراتژیک در مهندسی مواد

فلزات استراتژیک به فلزاتی اطلاق می شود که در صنایع نوین و پیشرفته کشور ها به کار می روند، ولی مواد اولیه، فناوری یا تجهیزات لازم برای تولید آنها در کشور ها محدود یا به کشورهای خارجی وابسته است. با توجه به نیاز صنایع نوین و پیشرفته به فلزات استراتژیک و محدودیت مواد اولیه برای تولید آنها و تامین کانه (سنگ) فلزات استراتژیک، دسترسی به فناوری و تجهیزات لازم برای تولید آنها برای کشورها در دراز مدت از اهمیت ویژه ای برخوردار است و کمبود آنها می تواند شرایط بحرانی یا آسیب پذیری ایجاد کند. اطلاع از تاثیر عوامل مختلف بر روند تولید این فلزات مهم است. اکثر فلزات استراتژیک همراه کانه فلزات مس، سرب، روی و قلع در ایران موجود هستند و در محصولات میانی فرایند تولید فلزات خام، غبار، سرباره و لجن توزیع می شوند. این فلزات سرچشمه فلزات استراتژیک به شمار می روند. عرضه، تقاضا، کارایی و کاربرد فلزات استراتژیک به تنهایی و نیز میزان تولید فلزات سرچشمه فلزات استراتژیک و به تبع آنها درجه استراتژیک بودن فلزات استراتژیک یکسان نیست. شناخت اثر عوامل بحرانی و آسیب پذیر بر قیمت این فلزات برای شناخت درجه استراتژیک بودن آنها الزامی است. چون تولید و مصرف فلزات استراتژیک و کاربرد آنها برای تولید مصالح پیشرفته بیشتر در چند کشور صنعتی متمرکز است، با توجه به محدودیت عرضه کانه فلزات سرچشمه استراتژیک در ایران و جهان علی رغم جایگزینی تعدادی از آنها، درجه بحرانی بودن، آسیب پذیری و بالاخره، استراتژیک بودن آنها به مرور زمان برای ایران و اغلب کشور ها بیشتر خواهد شد. با احتساب این واقعیت، ضرورت آینده نگری و برنامه ریزی کلان برای شناخت و آموزش فلزات استراتژیک در گرایشهای مهندسی متالورژی و مواد الزامی به نظر می رسد.