مقایسه کاربرد انواع روش‎های ارزیابی دسترس‎پذیری وب‎سایت‎ها

هدف مقاله حاضر، بررسی مقایسه ای انواع روش های ارزیابی دسترس پذیری وب‎سایت ها و بررسی نتایج مطالعه موردی وب‎سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران به‎منظور نشان دادن نقاط قوت، ضعف و تفاوت یافته های ارزیابی در هر یک از روش های دسترس‎پذیری وب‎سایت‎ها می باشد.
در این مقاله، ابتدا پ‍ژوهش های انجام شده در زمینه دسترس‎پذیری وب‎سایت‎ها مرور و مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش بعد، مروری بر روش های ارزیابی دسترس پذیری و مقایسه مزایا و معایب هر یک از این روش ها انجام شده است. در پایان، نتایج ارزیابی دسترس پذیری وب‎سایت وزارتخانه های دولت جمهوری اسلامی ایران (21وزارتخانه) بر اساس روش های ارزیابی دستی، ارزیابی خودکار و ارزیابی تجارب کاربران مورد مقایسه قرار گرفته است. ارزیابی دستی با استفاده از 12 شاخص استخراج شده از خط‎مشی دسترس پذیری محتوای وب که به‎وسیله کنسرسیوم وب جهان گستر ارائه شده است، انجام شد و ارزیابی تجارب کاربر نیز از طریق روش پیمایش بر اساس گروه های کانونی و پاسخ به سؤال پرسشنامه صورت گرفت. ارزیابی خودکار نیز به‎وسیله نرم‎افزار خودکار وب‎اگزکت صورت پذیرفت.
یافته ها: با توجه به یافته های متفاوت این سه روش ارزیابی می توان گفت که از ابزارهای ارزیابی خودکار فقط می توان برای شناسایی خطاهای وب‎سایت استفاده نمود زیرا این نرم‎افزارها به‎طور دقیق، سیاه های از خطاهای هر یک از اولویت ها را ارائه می کنند و راهنمای توسعه‎دهندگان وب‎سایت برای اصلاح خطاها می باشند. نتایج ارزیابی تجارب کاربر نیز به‎تنهایی مفید واقع نمی شود زیرا ممکن است برخی نظرات شخصی و سلیقه ای نتایج ارزیابی را تغییر دهد. در روش ارزیابی دستی نیز با وجود نیروی انسانی متخصص، تفسیر خطاها و ارائه پیشنهادهای عملی امکان پذیر است بنابراین با توجه به تفاوت فاحشی که در یافته های این سه روش ارزیابی در پژوهش فوق دیده شد، به‎کار بردن روش ارزیابی یکپارچه که ترکیبی از سه روش ارزیابی می باشد، مورد تایید قرار گرفت.
اصالت/ارزش: تاکنون تحقیقی که به‎صورت مقایسه‎ای روش‎های ارزیابی دسترس‎پذیری وب‎سایت‎ها را ارزیابی کرده باشد، انجام نشده است. این تحقیق علاوه بر مقایسه نظری روش‎های موجود، به‎صورت عینی نیز کارکرد روش‎های مورد نظر در یک مطالعه عینی را گزارش می‎کند.