مدیریت بهداشتی- درمانی بیماری های عفونی در بلایای طبیعی و تهدیدهای بیولوژیک

حادثه یازدهم سپتامبر 2001 و حوادث بعدی، دنیا را با واقعیتی مواجه کرد که پیش از آن کمتر مورد توجه بود. تئوری پردازان امنیت ملی غالبا و بر حسب روال معمول، دکترین های نظامی دفاعی خود را بر مبنای جنگ های کلاسیک بنا می کردند. ولی حوادث دو دهه گذشته نشان دادند که بیوتروریسم می تواند امنیت جوامع را در مقیاس منطقه ای و فرامنطقه ای با چالش های جدی رو به رو کند. در خلال چند دهه گذشته دنیا با تعداد قابل توجهی عوامل عفونی نوظهور و نیز عوامل عفونی که هم اینک جزء عوامل نوپدید و بازپدید گروه بندی شده اند، مواجه بوده است. نظر به این که کشور ما نیز ممکن است هدف حوادث مشابه قرار گیرد و آمادگی شبکه بهداشت و درمان نقش مهمی در مدیریت این گونه بحران ها بازی می کند، بر آنیم تا در این مقاله چند همه گیری بیماری های باز پدید، نوپدید و یا حوادث مشکوک بیوتروریسمی را بررسی کرده، نحوه مدیریت بهداشتی- درمانی را در بحران های مذکور تجزیه و تحلیل نماییم.
کلیه مقالاتی که در یک دهه اخیر با موضوع مدیریت پزشکی بحران و یا همه گیری های ناشی از بیماری های نوپدید، بیماری های باز پدید و بیوتروریسم منتشر شده بودند، تهیه گردید و نحوه مدیریت معرفی شده در آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مدل ارائه پاسخ های اولیه به یک همه گیری در سطح یک بیمارستان فرضی از جمله محورهایی بود که در این بررسی به دنبال آن بودیم.
بحث: در بیشتر مقالات بر روی اولین پاسخ امدادی- درمانی تاکید فراوان شده است. اولین و اساسی ترین مرحله در برخورد با یک بیماری واگیردار، قطع نظر از منشا آن (همه گیری طبیعی، نوپدید، بازپدید و یا حادثه ی بیولوژیک)، تشخیص ابتدایی و شناسایی کامل آن است. در این جا نقش طراحی روش های بدیع و غیر متداول مراقبت بهداشت عمومی و نیز ایجاد سیستم هایی که امکان توزیع سریع و وسیع اطلاعات و تبادل دیدگاه ها را با مدیریت بحران برقرار سازند به خوبی مشخص می شود. موردیابی و ظرفیت های تشخیصی آزمایشگاه ها و نیز روش های بهینه شده جداسازی از اجزای تفکیک نشدنی پاسخ های اولیه مدیریت بهداشت- درمان به همه گیری است. حوادث بیوتروریستی یا شبه بیوتروریستی و وقوع همه گیری های بیماری هایی که اخیرا در سطح جهان اتفاق افتاد، ضرورت آمادگی های اولیه برای یکایک بیمارستانها و نیز ضرورت تعیین مراکز مرجع مجهز به امکانات به روز آزمایشگاهی و اختصاص فضای مناسب جهت جداسازی بیماران را به خوبی مطرح کرده است.