فهرست مطالب

نشریه یافته های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
سال دوم شماره 3 (پاییز 1392)

  • تاریخ انتشار: 1392/08/17
  • تعداد عناوین: 7
|
  • مظفر روستایی *، داوود صادق زاده اهری، مقصود حسنپور حسنی، اسماعیل زادحسن، رضا رضایی، رسول اسلامی، غلامرضا عابدی اصل، کاظم سلیمانی، ایراهیم روحی، هوشنگ پاشاپور، امیرقلی سنجری، علی حسامی، کوروش نادر محمودی، رضا حق پرست، مصطفی آقایی صفحات 177-186
    کمبود آب یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده تولید گندم است. به منظور گزینش و معرفی رقم مناسب برای افزایش بهره وری از آب، این رقم جدید در سال زراعی 1376-1375 در قالب خزانه بین المللی گندم های زمستانه و بینابین ترکیه- سیمیت- ایکاردا (Wheat Observation Nursery- Semi Arid= WON-SA)به موسسه تحقیقات کشاورزی دیم ارسال و در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه مورد مطالعه قرار گرفت و به دلیل دارا بودن ویژگی های مناسب زراعی انتخاب شد. نتایج حاصل از اجرای پروژه های آبیاری تکمیلی در ایستگاه های تحقیقاتی مراغه و اردبیل نشان داد که طی 10 سال گذشته میانگین عملکرد دانه تک-آب (Manning/Sdv1//Dogu88 0YC-0YC-0YC-12YC-0YC)، آذر2 و الوند با یک بار آبیاری در زمان کشت به ترتیب 3636، 2785 و 2556 کیلوگرم در هکتار و با دو بار آبیاری (زمان کشت+ مرحله آبستنی) میانگین عملکرد دانه رقم تک- آب و آذر2 به ترتیب 4737 و 4346 کیلوگرم در هکتار بود. بررسی پایداری عملکرد دانه بر اساس برخی شاخص ها نشان دهنده پایداری عملکرد این رقم است. رقم جدید نسبت به بیماری زنگ زرد، قهوه ای و سیاهک ها واکنش نیمه حساس- نیمه مقاوم داشت. در سال زراعی 1390-1389 رقم تک- آب در استان های کردستان و آذربایجان غربی به ترتیب در سطح سه و هشت هکتار (با سه بار آبیاری) کشت گردید و میانگین عملکرد دانه آن به ترتیب 5133 و 6470 کیلوگرم در هکتار بود. رقم جدید دارای تیپ رشد زمستانه، دانه قرمزسخت، مقاوم به سرما، مقاوم به ورس و نیمه حساس به ریزش دانه، با میانگین ارتفاع بوته 80 سانتی متر، میانگین وزن هزار دانه 36 گرم و متحمل به تنش خشکی بود. رقم تک- آب از کیفیت نانوایی بسیار خوبی برخوردار است. در مجموع به دلیل دارا بودن پتانسیل عملکرد بالا، کیفیت دانه خیلی خوب، مقاومت به سرما، نیمه مقاوم به زنگ زرد و سایر ویژگی های مناسب زراعی دیگر، برای کاشت در شرایط آبیاری تکمیلی در مناطق سرد انتخاب و به نام تک- آب نامگذاری و آزادسازی شد.
    کلیدواژگان: آبیاری تکمیلی، تک، آب، سردسیر و گندم
  • فریدون عجم گرد *، مجید راحمی، کورش وحدتی صفحات 187-198
    با توجه به اهمیت نهال های پیوندی جهت توسعه باغ های پکان در مناطق نیمه گرمسیری کشور، طرحی در قالب کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با سه تکرار به مدت دو سال (1391-1390) در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول اجرا شد. در این پژوهش، پیوندک پنج رقم گراتکس (Gratex)، ویچیتا (Wichita)، چوکتا (Choctaw)، 10 جی (10J) و گراکینگ (Graking)با سه روش پیوند شامل پیوند با استفاده از کابل حرارتی، پیوند هیپوکوتیل با استفاده از پوشش پلاستیکی و پیوند جانبی در پنج زمان از اواسط آبان تا اواسط اسفند به فاصله یک ماه روی پایه های بذری پیوند شدند. وضعیت گیرایی پیوندها بعد از چهار هفته مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که روش پیوند با استفاده از کابل حرارتی از اواسط بهمن ماه تا اواسط اسفند ماه و در پیوند هیپوکوتیل با استفاده از پوشش پلاستیکی، اوایل بهمن تا اواخر اسفند ماه بهترین زمان پیوند بودند. همچنین بالاترین گیرایی پیوند با 7/91 درصد مربوط به رقم ویچیتا با استفاده از کابل حرارتی بود. روش پیوند جانبی در مقایسه با سایر روش ها ناموفق بود. در این روش، موفقیت پیوند ارقام مختلف کمتر از 10 درصد بود.
    کلیدواژگان: ازدیاد، پکان، رقم و روش پیوند
  • جهانشاه بساطی*، جمشید سلطانی، علی جلیلیان، عادل نعمتی، محمدرضا جهاداکبر، پیمان ثابتی صفحات 199-208
    بیماری سفیدک پودری چغندرقند باعث کاهش عملکرد کمی و کیفی محصول می گردد. به منظور بررسی اثر قارچ کش تری دیمورف در کاهش خسارت بیماری، پنج تیمار صفر تا چهار مرتبه سمپاشی با سه رقم تجارتی چغندرقند به نام های 7233، PP22 و رسول به صورت طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار، طی سال های 1384-1383 در دو منطقه کرمانشاه و مشهد مورد ارزیابی قرار گرفت. از سم تری دیمورف برای مبارزه با بیماری استفاده شد. تیمارهای سمپاشی به عنوان کرت های اصلی و ارقام مختلف به عنوان کرت های فرعی در نظرگرفته شدند. تجزیه مرکب داده ها نشان داد که شاخص آلودگی در تیمارهای سمپاشی شده کمتر از تیمار بدون سمپاشی بود و با افزایش تعداد دفعات سمپاشی، شاخص آلودگی کاهش یافت. کمترین شاخص آلودگی با 42/22 درصد در تیمار چهار بار سمپاشی و بیشترین شاخص آلودگی در تیمار بدون سمپاشی با 39/43 درصد مشاهده شد. تیمار بدون سمپاشی با 49/63 تن در هکتار پایین ترین و تیمار چهار بار سمپاشی با 3/69 تن در هکتار بالاترین عملکرد ریشه را داشت. یک بار سمپاشی باعث افزایش عملکرد ریشه به میزان حدود 8/2 تن در هکتارگردید. چهار بار سمپاشی نسبت به تیمار شاهد بدون سمپاشی،باعث افزایش عملکرد ریشه به میزان 8/5 تن در هکتار شد. تغییرات درصد قند در تیمارهای مختلف سمپاشی از روند خاصی پیروی نکرد.
    کلیدواژگان: چغندر قند، دفعات سمپاشی، شاخص آلودگی و عملکرد ریشه
  • محمد برزگری *، رجب چوکان، غلامرضا افشارمنش، ثریا قاسمی ایلامی، عزیز آفرینش، جعفر قاسمی رنجبر صفحات 209-220
    یک برنامه به نژادی با هدف اصلاح هیبرید ذرت برای تحمل به تنش گرما از سال 1378 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول آغاز شد، به طوریکه در سال 1384 تعدادی لاین S6 با تحمل نسبی به تنش گرما بدست آمد. سپس ترکیبات متقابل بین لاین ها ایجاد و با ارزیابی مقدماتی تعداد 11 هیبرید برتر با شاخص های مورد نظر گزینش گردیدند. در ادامه سه سال متوالی هیبریدهای ایجاد شده در مناطق نیمه گرمسیری شامل جیرفت (جنوب کرمان)، ایلام و خوزستان در آزمایشات نیمه نهایی، نهایی و تحقیقی- تطبیقی مورد مقایسه قرا رگرفتند. در نهایت تلاقی لاین های SLH2/29/14/2-4/1 × SLD45/1/2-1 (هیبرید مبین) با برخورداری از ویژگی های مورد نظر انتخاب گردید. 12 روز زودرسی فیزیولوژیک نسبت به شاهد (هیبرید 704)، دو روز فاصله زمانی کوتاهتر بین ظهور اندام های زایشی و میانگین عملکرد دانه 5/8522 کیلوگرم، ازجمله خصوصیات این هیبرید بود. در حال حاضر به علت استقبال کشاورزان سطح زیرکشت تولید بذر این هیبرید حدود 200 هکتار است که در نتیجه 25 هزار هکتار از مزارع ذرت دانه ای کشور در مناطق گرمسیری را پوشش داده است.
    کلیدواژگان: تحمل، ذرت، گرما و مبین
  • خلیل چابک *، ناهید آملی صفحات 221-228
    این بررسی با هدف دستیابی به مناسب ترین رقم کلم گل به عنوان کشت دوم پس از برداشت برنج و به منظور استفاده بهینه از اراضی شالیزاری در استان مازندران انجام شد. آزمایش با هشت رقم تجاری جدید در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار، طی دو سال زراعی 1385 و 1386 در ایستگاه تحقیقات زراعی دشت ناز ساری اجرا شد. خزانه در شهریور ماه تهیه و نشاءها در مهر ماه به زمین اصلی منتقل گردید. نتایج تجزیه واریانس میانگین معنی دار بودن عملکرد تیمارهای مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد بود. نتایج نشان داد که ارقام ممفیس و اسپیس استار با طول دوره زراعی130و120 روز به ترتیب با 30 و 28 تن در هکتار بیشترین محصول را داشتند. رقم کلم گل آریزونا با عملکرد 22 تن در هکتار با طول دوره رویشی 100 روز، زودرس ترین رقم در این بررسی بود. . در این تحقیق، ارقام مختلف کلم گل برای کشت پاییزه مازندران دارای عملکرد مناسب و طول دوره زراعی سه تا پنج ماه بوده و کشت کلم گل در اراضی شالیزاری مازندران قابل توصیه به کشاورزان باشند. نتایج نشان داد که کشت کلم گل در شالیزار پس از برداشت برنج به عنوان محصول دوم امکان پذیر بوده و فرصت کافی جهت آماده سازی بستر برای زراعت برنج در سال بعد خواهد داشت. این نوع کشت علاوه بر ایجاد درآمد برای کشاورزان در پاییز و زمستان موجب افزایش سطح زیر کشت اراضی استان می گردد.
    کلیدواژگان: رقم، کشت دوم، کلم گل و عملکرد
  • غلامرضا طاهریون*، کاظم سلیمانی، تقی محمدی صفحات 229-240
    این تحقیق برای تعیین تاریخ های کاشت و نسبت های مناسب کشت مخلوط یونجه و جو در ایستگاه خیرآباد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان از سال 1386 تا 1383 اجرا شد. آزمایش به صورت طرح کرت های خرد شده بود و کرت های اصلی آن تاریخ های کاشت 25 شهریور، 5 مهر و 15 مهر و کرت های فرعی آن نسبت های جو خالص، یونجه خالص و کشت مخلوط یونجه و جو به نسبت های 30 کیلوگرم یونجه +20 کیلوگرم جو، 30 کیلوگرم یونجه +40 کیلوگرم جو، 30 کیلوگرم یونجه + 60 کیلوگرم جو و 30 کیلوگرم یونجه + 80 کیلوگرم جو اختصاص یافت. از صفات مختلف شامل ارتفاع بوته، وزن ساقه و برگ در یک نمونه 50 گرمی علوفه خشک یونجه، نسبت برگ به ساقه و عملکرد تر و خشک علوفه یادداشت برداری شد. روی داده های عملکرد علوفه (در مورد جو نیز علوفه سبز مدنظر بود) و سایر صفات اندازه گیری شده تجزیه واریانس انجام شد. مقایسه میانگین اثر تاریخ کاشت و نسبت های اختلاط یونجه و جو و اثرات متقابل آنها با آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان دادکه در تاریخ کاشت 25 شهریور تیمار یونجه خالص، در تاریخ کاشت 5 مهر نسبت 30 کیلوگرم یونجه + 40 کیلوگرم جو و در تاریخ کاشت 15 مهر نسبت 30 کیلوگرم یونجه و80 کیلوگرم جو مناسب ترین نسبت اختلاط هستند.
    کلیدواژگان: یونجه، جو، کاشت محلوط و کشت پاییزه
  • رجب چوکان*، علی شیرخانی، غلامرضا افشارمنش، افشاراستخر، محمدحسین سبزی، همایون دارخال، حمید نجفی نژاد، محمدرضا شیری، عزیز آفرینش، محمد برزگری، سعید خاوری خراسانی، افشین مساوات، حسین حدادی، کامران انوری، مجید زمانی، رضا معینی صفحات 241-251
    هیبرید جدید سینگل کراس کرج 706 حاصل تلاقی K3547/4 × MO17 می باشد. در سال های 1387-1386 در آزمایش نهایی دو ساله در هشت منطقه با میانگین تولید 713/11 تن در هکتار در مقایسه با هیبرید کرج 704 با میانگین تولید 845/9 تن در هکتار برتری خود را نشان داد. در بررسی های تحقیقی- ترویجی در سال 1391، در منطقه روانسر کرمانشاه (کشت اول) با عملکرد دانه 300/13 تن در هکتار نسبت به رقم شاهد هیبرید کرج 704 با عملکرد 700/9 تن در هکتار (37 درصد افزایش عملکرد)، و در منطقه اسلام آباد کرمانشاه (کشت اول) با عملکرد دانه 100/13 تن در هکتار، نسبت به رقم شاهد هیبرید کرج 704 با عملکرد دانه 300/11 تن در هکتار برتری نشان داد. در کشت دوم منطقه بیله سوار مغان با میانگین عملکرد 180/7 تن در هکتار، مزیت نسبی خود را نسبت به رقم شاهد 704 با تولید 930/6 تن در هکتار نشان داد. در آزمایش تحقیقی- ترویجی سال 1391 در منطقه مهتابی شهرستان عنبرآباد جیرفت در کشت دوم، هیبرید جدید با عملکرد دانه 570/17 تن در هکتار در مقایسه با رقم شاهد هیبرید کرج 704 با تولید 100/15 تن در هکتار، 470/2 تن در هکتار (4/16 درصد) افزایش عملکرد نشان داد. در کشت دوم منطقه حاجی آباد جیرفت نیز، هیبرید 706 با عملکرد دانه 400/12 تن در هکتار در مقایسه با رقم شاهد هیبرید کرج 704 با تولید 800/11 تن در هکتار، 600 کیلوگرم در هکتار (1/5 درصد) افزایش عملکرد نشان داد. در آزمایش تحقیقی- ترویجی سال 1391 در منطقه شوش در کشت دوم، با عملکرد دانه 130/10 تن در هکتار در مقایسه با رقم شاهد هیبرید کرج 704 با تولید 952/8 تن در هکتار، 178/1 تن در هکتار (2/13 درصد) افزایش عملکرد نشان داد.
    کلیدواژگان: ذرت، کرج 706، سینگل کراس و عملکرد دانه
|
  • Mozafar Roostaei *, Davood Sadegzade, Ahari, Maghsoud Hasanpoor, Hosni, Esmail Zadhasan, Reza Rezaei, Rasool Eslami, Gholam Reza Abediasl, Kazem Soleimani, Ebrahim Roohi, Hoshang Pashapour, Amir Gholi Sanjari, Ali Hesami, Korosh Nader Mahmoodi, Reza Haghparast, Mostafa Aghaee Pages 177-186
    Tak-Ab is a new winter bread wheat cultivar developed from evaluation of ICARDA-Turkey-CIMMYT international bread wheat germplasm to supplementary irrigation areas. Study of new cultivars under supplementary irrigation in Maragheh and Ardebil Research Stations (2005-2012) showed that, Tak-Ab had high grain potential under supplementary irrigation conditions. Based on results means of grain yield for Tak-Ab, Azar2 and Alvand with one time irrigation at sowing date were 3636, 2785 and 2556 kg ha-1 respectively. Average of grain yield of Tak-Ab and Azar2 with two times irrigation (Sowing Bolting) was 4737 and 4346 kg ha-1 respectively. Results revealed that this line is more tolerant to cold, moderate resistant to rusts and resistant to logging, thus it is suitable for supplementary irrigation in cold dry lands of Iran, and it has higher 1000 kernel weight and good bread quality as well. It is a winter habit and early maturity, 80 cm plant height, 36gr. 1000 kernel weight, grain color red and with 12% protein content. Based on these results, thenew line (Manning/Sdv1//Dogu88 OYC-OYC-OYC-12YC-OYC) was released in 2013 under the name of Tak-Ab.
  • Fereidon Ajamgard *, Majid Rahemi, Korosh Vahdati Pages 187-198
    Considering the importance of grafted seedlings for the development of pecan orchards in subtropical regions of Iran, and in order to achieve a scientifically practical method of producing grafted pecan seedlings, this project was carried out in Safiabad Agricultural Research Center of Dezful during 2011-12. The project investigated three grafting methods including hot cable, hypocotyl and lateral. For each grafting method, scions of Gratex, Wichita, Choctaw, 10J and Graking pecan cultivars were grafted onto two-year old seedling rootstocks having a diameter of 1-1. 5 cm. Scions were grafted on seedling rootstocks using the hot cable grafting method in 5 times ranging from late October to mid-February and the hypocotyl and lateral grafting methods in five times ranging from early November to early March. The graft success was then investigated four weeks after grafting. The best grafting time was late-January to late-February using the hot cable grafting method and mid-February to late-March using the hypocotyl grafting method. Also, the highest percentage of grafted success was achieved by using Wichita scions (91. 7%), while «10J» had the lowest percentage. The Lateral grafting method was unsuccessful compared to the other two methods and percentages for different cultivars using this method were below 20%.
  • Jahanshah Basati *, Jamshid Soltani, Ali Jalilian, Adel Nemati, Mohammad Reza Jahadakbar, Peyman Sabeti Pages 199-208
    Powdery mildew disease caused quality and quantity losses of sugar beet production. Therefore, five spraying treatments and three sugar beet variety were conducted in split plot design with four reapplications during consecutive two years in Kermanshah and Mashhad regions. In order to control of disease, tridimorph fungicide was used. Spraying treatments were in main plot and variety in the sub plot. Combine analysis showed that severity index less in sprayed treatments. With increasing number of spraying, severity index (SI) was decreased. Four times spraying had less SI (22.42 %). Treatment without spraying had the highest level of SI (43.39 %). Treatment with four times spraying had the highest root yield by about 69.3 t ha-1. One time spraying caused increase 2.8 t ha-1 root yield. Four times spraying than control treatment (without spraying) had 5.8 t ha-1. Sugar content was not affected by spraying with fungicide.
  • Mohammad Barzegari *, Rajab Choukan, Gholam Reza Afsharmanesh, Soraya Ghasemi Ilami, Aziz Afarinesh, Jafar Ghasemi Ranjbar Pages 209-220
    A breeding program was started in Safiabad Agricultural Research Center in 1999, to produce an improved maize hybrid with a relative heat stress tolerance. Consequently at 2005 a few S6 lines with having moderately tolerance to high temperature were obtained. These combinates were then evaluated for three consecutive years in three sub-tropical regions of the country includes Khzestan, Ilam and Kerman (Jiroft) in the semi final, final and on-farm experiments. These experiments resulted to selection of a hybrid with a relatively high temperature tolerance (produced by crossing of SLD45/1/2-1 × SLH2/29/14/2-4/1 lines). This hybrid was 12 days physiologically early-mature than SC704 hybrid SC704 (control), and heat stress tolerance due to the shorter of tassel to silk initiation period (1.5 days in average). This line had 10500-11500 kg ha-1 average seed yield and non-significant difference with the control in experiments. Now because of farmers enthusiasm, seed production level of this hybrid is about 200 ha and consequently over 25000 ha of farms are planting by this line across tropical regions of the country
  • Khalil Chabok *, Nahid Amoli Pages 221-228
    This experiment was conducted in order to optimize the use of paddy fields as second cropping in the Mazandaran province. Study planed with 8 new cultivars and carried out in randomized complete block design with four replications during two years 2006 and 2007 in Dashte-naz Agricultural Research Station of Sari. Nursery prepared in the September and seedlings were transferred to the field in the October. Analysis of variance showed high significant variations (P>0.01) in yield of different treatments. Results indicated that Memphis and Spiis Star cultivars with growth duration of 130 and 120 days had the highest yield about 30 and 28 ton ha-1 respectively. Arizona was the earliest mature cultivar with having growth duration about 100 days and 22 ton/ha yield. Cauliflower crops have been good potential for 3 to 5 months period and recommended to paddy fields in Mazandaran. The results show that cauliflower cultivation is possible in paddy fields after rice harvesting and there are sufficient opportunities to land preparations for consecutive rice crop. This type of cultivation in addition to providing income for farmers during fall and winter might increase cultivated lands in the province.
  • Gholam Reza Taherioun*, Kazem Soleimani, Taghi Mohammadi Pages 229-240
    This study planed to determine appropriate planting date and proportion of alfalfa and barley in mixed cropping. Experiment carried out in Khair Abad Station of Agricultural and Natural Resources Research Center of Zanjan for five years (2004-2007), using split plot design which main plot was planting date (Aug .15, Sep.26 and Oct .6) and subplot contain alfalfa to barley ratio, barley, alfalfa, 30 kg/ha alfalfa plus 20 kg ha-1 barley, 30 kg ha-1 alfalfa plus 40 kg ha-1 barley, 30 kg ha-1 alfalfa plus 60 kg ha-1 barley and
    30 kg ha-1 alfalfa plus 80 kg ha-1 barley respectively. Some trait such as plant height, leaf and stem weight in one sample of 50 g forage form each plot, ratio of leaf to stem and fresh and dry forage yield were recorded .Analysis of variance for collected data from forage yield (barley forage yield as well) and other traits were calculated. At the end of third year of study, combined analysis was done .Means comparison for planting dates proportion of alfalfa and barley and interaction and between planting date and proportions mixed by DMRT. Results showed that alfalfa in 15th Aug. planting date, 30 kg ha-1 plus 40 kg ha-1 barley for 26th Sep. and 30 kg ha-1 alfalfa plus 80 kg ha-1 are the most appropriate mixing ratio
  • Rajab Choukan*, Ali Shirkhani, Gholam Reza Afsharmanesh, Afshar Estakhr, Mohammad Hosein Sabzi, Homayoun Darkhal, Hamid Najafinejad, Mohammad Reza Shiri, Aziz Afarinesh, Mohammad Barzegari, Saeed Khavari Khorasani, Afshin Mosavat, Hosein Haddadi, Kamran Anvari, Majid Zamani, Reza Moeini Pages 241-251
    Maize hybrid KSC 706 (K3547/4 × MO17) produced grain yield 11.713 t ha-1, when evaluated in eight locations over two years (2007-8), comparing to KSC 704 with 9.845 t/ha. On farm experiments in 2012, in Kermanshah province in two locations, this hybrid produced 13.100 and 13.300 t ha-1 in Eslam Abad and Ravansar as first cropping, respectively, comparing to KSC 704, with 11.300 and 9.700 t ha-1. In Moghan, as second cropping, this hybrid produced 7.180 t ha-1 compared to KSC 704 which produced 6.930 t ha-1. In Jiroft, as second cropping in two locations, KSC 706 and KSC 704 (Check) produced 17.570 and 15.100 t ha-1, in Mahtabi location (16.4% yield increase), as well 12.400 and 11.800 t ha-1 in Haji Abad location (5.1% yield increase), respectively. Under second cropping in Shosh, KSC 706 and KSC 704 (Check), revealed 10.130 and 8.952 t ah-1, respectively, meaning 1.178 t ha-1 (13.2 % yield increase) yield increase over KSC 704.