نشریه مطالعات محیط زیست، منابع طبیعی و توسعه پایدار
پیاپی 23 (بهار 1402)

در این مقاله پتانسیل سازگاری و تعادل سیستم های کشاورزی ارگانیک در مواجهه با تغییر اقلیم از جنبه های مختلف نظیر طراحی سیستم کشاورزی، مدیریت زمین های کشاورزی، مراتع و دام مورد بحث قرار می گیرد. مدیریت دقیق تغذیه گیاهی و متعاقبا کاهش انتشار O2N از جمله پیامدهای مهم سیستم هایی است که به شکل ارگانیک مدیریت شده اند و بر روی تعادل تغییرات اقلیمی نیز موثر می باشند. یکی دیگر از قابلیت های کشاورزی ارگانیک تجزیه کربن موجود در خاک می باشد. در یک برآورد اولیه، عدم استفاده از کودهای معدنی در حدود 20 درصد و پتانسیل جبران بوسیله تجزیه کربن خاک 40 تا 72 درصد انتشار سالانه گازهای گلخانه ای کشاورزی را در سطح جهانی کاهش می دهد. در جهت سازگاری، سیستم های کشاورزی ارگانیک دارای پتانسیل قوی ایجاد سیستم های تغذیه ای انعطاف پذیر از طریق تنوع کشت و حاصلخیزی خاک با مواد ارگانیک می باشند. مضاف بر اینکه کشاورزی ارگانیک گزینه های دیگری را برای انرژی وارداتی به مزرعه نظیر کودهای شیمیایی که احتمالا محدودیت های بیشتری را با افزایش قیمت انرژی ایجاد می کند، پیشنهاد می نماید. در کشورهای درحال توسعه، سیستم های کشاورزی ارگانیک در مقایسه با روش های سنتی جاری، به عملکردی برابر و یا حتی بیشتر دست یافته اند که به صورت بالقوه گزینه مهمی در جهت امنیت غذایی و معیشت پایدار برای جوامع روستایی فقیر در زمان تغییرات اقلیمی است. محصولات تضمین شده ارگانیک، گزینه های ورودی بیشتری را برای کشاورزان فراهم می نماید از اینرو به عنوان ترویج کننده فعالیت های کشاورزی ارگانیک هماهنگ با تغییر اقلیم به کار می رود.

بیومواد دندانی (زیست مواد دندانی) موادی هستند که برای جایگزینی تا ترمیم و بازسازی انساج تخریب شده دندانها و بافتهای مجاور به کار می روند. بیومواد دندانی به صورت موضعی و سیستمیک در بدن بیمار التهاب، آلرژی و یا سمیتی ایجاد نمی کند. طیف وسیعی از مواد، زیست مواد دندانی (بیومواد دندانی) را تشکیل می دهند که این مواد شامل سرامیک، فلزات (تیتانیوم) و نیز موادی به اسم کامپوزیت هستند. بیوسرامیک ها (زیست سرامیکها) مواد سرامیکی خنثی هستند که هیچ ماده ای را آزاد و جذب نمی کنند و سازگار با بدن هستند که امروزه با مشخص شدن خواص مطلوب آنها به عنوان بیو مواد کاربرد وسیعی در زمینه های مختلف بیوپزشکی یافته اند. دسته ای از بیوسرامیکها به اسم "سمان های کلسیم فسفات" علاوه بر دندانپزشکی در ارتوپدی هم کاربرد دارند که سبب تحریک استخوان سازی می شوند و معروفترین آنها "هیدروکسی آپاتیت" است. در این پروژه تحقیقاتی هیدروکسی آپاتیت از پوسته دروریختنی تخم مرغ که پسماند غذایی محسوب میشود، تولید شد. برای تایید این ماده از طیف XRD و FT-IR و تصاویر FESEM استفاده افزایی بهره برده و به شد که به طور کامل مطابقت داشت. همچنین با ترکیب این ماده با عصاره آویشن از خاصیت هم کامپوزیت تولید شده خاصیت ضد باکتریایی نیز افزوده شد تا به عنوان بیومواد دندانی برای ترمیم دندان ها استفاده شود.این ماده از مواد دورریختنی و ارزان قیمت و با کارایی بالا تهیه شده است.

نخود محصولی مناسب در تناوب با گندم می باشد به نحوی که بیشترین عملکرد دانه گندم در تناوب گندم نخود - مشاهده شده است. ایران پس از کشورهای هند، ترکیه و پاکستان، چهارمین کشور تولید کننده نخود در دنیا است.میانگین عملکرد نخود در دنیا 956، آسیا 909 و در ایران 409/6 کیلوگرم در هکتار است. سهم زیادی از نوسانات تولید  این محصول به دلیل رقابت با علف های هرز و مدیریت غیر اصولی است. در این مجموعه سعی بر آن است که به منظور استفاده کشاورزان و کارشناسان و محققان این موضوع را مورد بررسی قرار داده و نظرات مختلف را با یکدیگر بررسی نماییم. این آزمایش در سال زراعی 88-1387 در منطقه سراب چنگایی برای بررسی اثرات سه عامل تراکم گیاهی، تداخل - علفهای هرز و ارقام نخود به صورت اسپلیت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار - مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها پس از نمونهبرداری و اندازهگیری پارامترهای لازم، با استفاده از روش های آماری، توسط کامپیوتر و نرمافزارهای SAS ، MSTATC و EXCEL انجام گرفته است. در این بررسی اثر تراکم بر عملکرد دانه بسیار معنی دار بود. تراکم 50 بوته در متر مربع بیشترین عملکرد دانه را داشت و کمترین عملکرد دانه در تیمار 15 بوته در متر مربع بدست آمد.

تامین روشنایی فضا با بهره گیری مناسب از نور طبیعی روز از مواردی است که می بایست در طراحی معماری مورد توجه قرار گیرد. از جمله نکات اولیه در طراحی معماری پایدار ابعاد پنجره است که در صرفه جویی مصرف انرژی الکتریکی و حرارتی بسیار موثر می باشد. با هدف استفاده حداکثر از تابش اشعه خورشید در زمستان و حداقل آن در تابستان در کنار فراهم آوردن روشنایی مورد نیاز ساکنین به کمک نور روز و در نتیجه کاهش هزینه های مربوط به انرژی مصرفی حرارتی و روشنایی است؛ مقاله حاضر در پی بررسی تاثیر نوع کشیدگی و جانمایی پنجره بر میزان دریافت روشنایی داخلی و ارتباط آن با مدت زمان ایجاد آسایش حرارتی دربناهای اقلیم گرم و خشک شهر کرمان میباشد. جهت انجام این پژوهش، تحقیق مقایسه ای در دو مرحله و 4 نمونه طراحی پنجره انجام شده است: دو پنجره با سطح 5/25 متربع با دو نوع کشیدگی در دو نوبت و دو پنجره که دو به دو مساوی و موازی در جهت افقی و عمودی که سطح هر دو پنجره مشابه بر روی هم برابر با 3/75 متر مربع بوده است. برای هر دو مرحله پژوهش یک مدل حجمی در نرم افزار اکوتکت طراحی و خروجی گرفته شده است. مدت زمان آسایش در مرحله اول و دوم در مدلسازی با پنجره افقی بیشتر و با متوسط روشنایی ارتباط معکوس داشته است.

در مناطق عمده تولید ذرت مانند لرستان کمبود آب از مهمترین دلایل کاهش عملکرد میباشد. این پژوهش با هدف بررسی پارامترهای هواشناسی ورابطه بین کارایی مصرف آب در فرایند تولید جدیدترین هیبریدهای ذرت در جهان در شرایط رطوبتی متفاوت بصورت کشت دوم بعد از برداشت غلات طراحی و اجرا گردید. نتایج حاصل از مقایسه میانگین ها نیز نشان داد که بیشترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، قطر ساقه و ارتفاع بوته در سطح آبیاری با 30 میلیمتر تبخیر بدست آمد. نتایج تحقیقات کالیر در خصوص اعمال تنش رطوبتی در مراحل مختلف رشد ذرت نشان میدهد که تنش رطوبتی در مرحله کاکل دهی و تشکیل بلال موجب کاهش شدید ارتفاع و عملکرد محصول می شود. تنش در مرحله کاکل دهی موجب تاخیر در ظهور گل آذین ماده شد. همچنین اعمال تنش رطوبتی در مرحله رشد رویشی باعث افت 32-28 درصدی ماده خشک تولیدی شد. حساس ترین مرحله برای ذرت که موجب افت - 66 تا 93 درصدی عملکرد می شود اعمال تنش رطوبتی طولانی مدت در مرحله کاکل دهی تا مرحله تشکیل بلال است.

یکی از راهکارهای پردازش پسماندهای تر که مطابق با استانداردهای محیط زیستی می باشد استفاده از هاضم های بیوگاز است این هاضم ها علاوه بر قابلیت تولید انرژی تجدیدپذیر قادر به تولید نوعی پسماند ارگانیک با نام دایجستیت می باشند. هدف از انجام این تحقیق تاثیر دایجستیت حاصل از هضم بی هوازی مشترک کود گاو، گوسفند و مرغ بر عملکرد گیاه آلویه ورا می باشد. روش تحقیق این کار دایجستیت استفاده شده در این آزمایش منظور اصلی آن در مشخص شدن بهترین درصد ترکیب کود مرغ،گاو و گوسفند در اثرگذاری بر گیاه آلویه ورا میباشد. تعداد 6 تیمار به شرح زیر بارگذاری گردید. این گیاه از گلخانه پرورش آلویه ورا در شهرستان قوچان تامین گردید. این آزمایشات در گلخانه پرورش آلویه ورا به مدت 3 ماه از خرداد 1401 لغایت شهریور 1401 انجام گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد که استفاده از دایجستیت هاضم های بیوگاز به عنوان یک کود آلی ارزشمند جایگزین کودهای شیمیایی و کودهای دامی پردازش نشده گردد تا ضمن تولید گیاه دارویی آلویه ورا با کیفیت بالاتر شرایط را برای بهبود خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک فراهم نماییم.