مجله چشم پزشکی بینا
سال یازدهم شماره 3 (بهار 1385)

ارزیابی نتایج اولیه پیوند اتولوگ یاخته های بنیادی کشت داده شده بر روی پرده آمنیون در مبتلایان به نقص کامل یک طرفه یاخته های بنیادی لیمبوس.
روش پژوهش: مطالعه بر روی 4 چشم از 4 بیمار مبتلا به نقص کامل یک طرفه یاخته های بنیادی لیمبوس ناشی از سوختگی شیمیایی یا حرارتی انجام شد. جهت تایید نقص کامل یک طرفه یاخته های بنیادی لیمبوس، در همه موارد، ایمپرشن سیتولوژی انجام شد. از لیمبوس چشم سالم تحت بی حسی موضعی، قطعه ای برداشته و بر روی پرده آمنیون کشت داده شد. دو هفته بعد، گسترده یاخته ای به دست آمده از کشت، به روش استاندارد، در چشم معیوب پیوند گردید. بیماران به فواصل منظم بعد از عمل پیگیری شدند. در ویزیت های پی گیری، علاوه بر معاینه کامل بالینی، به ویژه عود یا پیشرفت وسکولاریزیشن، میزان کدورت قرنیه و ترمیم نقص اپی تلیومی مورد توجه قرار گرفت و تصویربرداری دیجیتالی انجام شد. در همه موارد، ایمپرشن سیتولوژی بعد از جراحی نیز انجام گردید.
بیماران بین 5 تا 13 ماه پیگیری شدند. در سه مورد کاهش کدورت و وسکولاریزیشن قرنیه به وضوح دیده شد. ایمپرشن سیتولوژی، نشان دهنده ماهیت قرنیه ای اپی تلیوم پوشاننده قرنیه در هر 3 مورد بود. تغییرات ملتحمه ای در یک با 2 قطاع قرنیه در هر سه مورد وجود داشت ولی قرنیه این 3 بیمار، آماده پیوند قرنیه جهت بازتوانی دیده بود. یک مورد با شکست مواجه شد؛ به طوری که تغییرات ملتحمه ای در کل سطح قرنیه وجود داشت. پس از جراحی، دید بیماران در همه موارد بهبود یافت.
پیوند اتولوگ یاخته های بنیادی کشت داده شده بر روی پرده آمنیون، به نظر، روشی موثر برای پیوند یاخته های لیمبوسی است. اظهارنظر قطعی، به پیگیری بلندمدت این بیماران و نیز نتایج طولانی مدت بعد از پیوند قرنیه نیاز دارد.

تعیین رابطه بین وجود کشش زجاجیه بر سر عصب و نورپاتی ایسکمیک قدامی غیر آرتریتی عصب بینایی (NAION).
روش پژوهش: در این مطالعه، 83 چشم از 83 بیمار مبتلا به NAION توسط (optical coherence tomography) OCT برای یافتن چسبندگی زجاجیه به سر عصب بینایی، در حالی که از سایر قسمت های شبکیه جدا شده است (PVD ناکامل)؛ ارزیابی شدند. در بیمارانی که در OCT یافته مثبتی نداشتند؛ برای یافتن جداشدگی کامل زجاجیه (PVD کامل)، سونوگرافی B به عمل آمد.
بیماران شامل 50 مرد و 33 زن با میانگین سنی 51.9±10 سال بودند. PVD ناکامل با چسبندگی به سر عصب بینایی در 54 بیمار (65.1 درصد) با استفاده از OCT پیدا شد. سونوگرافی B در تمامی 29 بیمار دیگر، وجود PVD کامل را نشان داد.
در برخی از بیماران مبتلا به NAION ممکن است کشش زجاجیه بر سر عصب بینایی در ایجاد بیماری دخیل باشد و با مختل نمودن تغذیه عروقی و جریان آکسوپلاسمی عصب، موجب بروز علایم و نشانه های NAION شود.

مقایسه اثر مقادیر بالای کورتیکواسترویید تزریقی داخل سیاهرگی با دارونما در درمان نوروپاتی ضربه ای عصب بینایی.
روش پژوهش: در یک کارآزمایی بالینی دوسوکور تصادفی شده، 31 چشم از 31 بیمار که طی 7 روز اخیر دچار ضربه چشم یا سر شده بودند؛ در دو گروه مورد بررسی قرار گرفتند. بیماران دچار اغما، چشمان دچار آسیب نفوذی و مواردی که نیاز به جراحی فشاربرداری غلاف عصب بینایی داشتند؛ وارد مطالعه نشدند. گروه درمان (16 چشم) تحت درمان با متیل پردنیزولون داخل سیاهرگی به میزان روزانه یک گرم به مدت سه روز و سپس پردنیزولون خوراکی یک میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به مدت 11 روز قرار گرفتند که به تدریج قطع شد. در گروه شاهد (15 چشم)، 50 میلی لیتر نرمال سالین هر 6 ساعت برای سه روز و دارونمای خوراکی در 11 روز بعدی تجویز گردید. وضعیت دید اصلاح شده، مارکوس گان، دیسک بینایی، شکستگی جدار اربیت و کانال بینایی بعد از یک، دو و سه روز، 2 هفته، یک و سه ماه ثتب گردید. بهبود دید به صورت افزایش حداقل 0.3 LogMAR در دید ماه سوم نسبت به دید اولیه در نظر گرفته شد.
هر 31 بیمار مرد بودند. میانگین سنی بیماران 29.1±15.6 سال بود. بهبود دید بعد از سه ماه در 61.3 درصد موارد در مجموع، در 81.2 درصد موارد در گروه درمان و در 53.3 درصد موارد در گروه شاهد روی دارد ولی تفاوت دو گروه از نظر آماری معنی دار نبود. بهبود دید در 48 ساعت اول با بهبود دید نهایی ارتباط مستقیم داشت (P=0.003) ولی بهبود دید نهایی با سن (P=0.06)، فاصله زمان آسیب تا شروع درمان (P=0.5)، میزان دید اولیه (P=0.06) و شکستگی دیواره های اربیت (P=0.3) ارتباط نداشت. دید نهایی، با رنگ پریدگی دیسک بینایی ارتباط معکوس داشت (P=0.002) و میزان مارکوس گان اولیه با بهبود دید ارتباط معکوس داشت (P=0.0001).
کورتیکواسترویید تزریقی داخل سیاهرگی با مقدار بالا، تاثیری در درمان نوروپاتی ضربه ای عصب بینایی ندارد.

تعیین اثر کاپتوپریل بر میزان آنژیوتانسین II مایع زلالیه درافراد مبتلا به دیابتی ماکولا.
روش پژوهش: این مطالعه با ساختار مورد- شاهدی بر روی 58 چشم از 58 بیمار کاندید جراحی آب مروارید شامل 37 فرد مبتلا به دیابت نوع II و 21 فرد غیردیابتی (گروه شاهد) انجام شد. از 37 فرد دیابتی، 16 نفر تحت درمان با کاپتوپریل قرار گرفته بودند (گروه کاپتوپریل) و بقیه از هیچ داروی مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE-I) استفاده نمی کردند (گروه غیرکاپتوپریل). نمونه های زلالیه از همه چشم ها در ابتدای جراحی آب مروارید گرفته شد. غلظت آنژیوتانسین II به روش رادیوایمونواسی مورد سنجش قرار گرفت. شدت ادم ماکولا نیز بعد از عمل جراحی، به وسیله معاینه بالنی ارزیابی گردید. از آزمون آماری Mann Whitney U test برای مقایسه میزان آنژیوتانسین II و Hb A1C بین گروه ها و از Spearman''s rank-order correlation coefficients برای یافتن رابطه بین میزان آنژیوتانسین II و شدت ادم ماکولا استفاده شد.

میزان آنژیوتانسین II مایع زلالیه در افراد دیابتی (31.0±7.3 pg/ml) به شکل معنی داری بالاتر از افراد غیردیابتی (6.28±2.8 pg/ml) بود (P<0.001). هم چنین غلظت آنژیوتانسین II مایع زلالیه در گروه کاپتوپریل (16.3±6.5 mg/ml)، پایین تر از افراد گروه غیرکاپتوپریل (45.73±9.36 mg/ml) بود (P=0.003). شدت ادم ماکولا نیز در گروه کاپتوپریل پایین تر از گروه غیرکاپتوپریل بود به طوری که 68.75 درصد موارد در گروه کاپتوپریل و 33.3 درصد موارد در گروه غیرکاپتوپریل بدون ادم ماکولا بودند (P<0.005).

افزایش میزان آنژیوتانسین II در افراد دیابتی و بالاتر بودن شدت ادم دیابتی ماکولا در افرادی که ACE-I دریافت نمی کردند؛ موید نقش احتمالی آن در پاتوژنز ادم دیابتی ماکولاست. کاهش مناسب میزان آنژیوتانسین II در افراد تحت درمان با کاپتوپریل نیز می تواند ناشی از تاثیر کاپتوپریل باشد.

مقایسه اثرات درمانی تجویز استرویید سیستمیک به روش کوتاه مدت و بلندمدت در درمان توکسوپلاسموز چشمی در بیماران مراجعه کننده به بیمارستان فیض و فارابی اصفهان طی سال های 80-1379.
روش پژوهش: تحقیق به روش کارآزمایی بالینی مقایسه ای بر روی 69 بیمار مبتلا به توکسوپلاسموز فعال چشمی دارای تظاهرات تیپیک بیماری انجام شد. بیماران به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شدند که علاوه بر داروهای ضدمیکروبی، در گروه الف (33 مورد) استرویید سیستمیک کوتاه مدت 10 روزه و در گروه ب (36 مورد) استرویید سیستمیک به روش بلندمدت 6-4 هفته ای و تا پایان درمان ضدمیکروبی داده شد. بیماران به صورت هفتگی تا زمان بهبود کامل بینایی معاینه شدند. میانگین حدت بینایی، میزان یاخته های التهابی زجاجیه، اندازه ضایعه فعال شبکیه و نیز میزان فعالیت ضایعه شبکیه، بین دو گروهبا استفاده از آزمون t و Mann-Whitney مقایسه شدند.
بیماران به دو گروه از نظر سن، جنس، چشم مبتلا و محل ضایعه و نیز از نظر میانگین حدت بینایی برحسب لوگمار، قبل از درمان (گروه الف: 0.24±0.6، گروه ب: 0.28±0.07، و P=0.43) و بعد از درمان (گروه الف: 0.11±0.08، گروه ب: 0.06±0.07 و P=0.09)، میانگین تعداد یاخته های التهابی زجاجیه قبل از درمان (گروه الف: 1.8±0.56، گروه ب: 1.9±0.60 و P=0.45) و بعد از درمان (گروه الف: 1.5±0.65، گروه ب: 1.5±0.5 و P=0.94) و میانگین اندازه ضایعات شبکیه برحسب قطر دیسک (DD) قبل از درمان (گروه الف: 0.94±0.37 DD، گروه ب: 1.03±0.37 DD و P=0.49) و بعد از درمان (گروه الف: 0.94±0.44 DD، گروه ب: 1.12±0.38 DD و P=0.41) تفاوت آماری معنی داری نداشتند. میزان فعالیت ضایعه شبکیه نیز قبل (گروه الف: 34 ضایعه فعال و 2 ضایعه در حال بهبود، گروه ب: 33 ضایعه فعال و P=0.17) و بعد از درمان (گروه الف: یک ضایعه فعال، 10 ضایعه در حال بهبود، 24 ضایعه غیرفعال و یک مورد اسکار؛ گروه ب: 8 ضایعه در حال بهبود، 23 ضایعه غیرفعال و 3 مورد اسکار و P=0.33) در دو گروه تفاوت آماری معنی داری نداشت.
بین اثرات درمانی تجویز استرویید سیستمیک به روش کوتاه مدت (10 روزه) و بلندمدت (6-4 هفته ای) در درمان توکسوپلاسموز چشمی، تفاوت آماری معنی داری وجود ندارد. لذا توصیه می شود که مطالعه ای جهت تایید همسان بودن این دو روش انجام گردد

ارزیابی نقش اضطراب در بروز یووییت قدامی حاد ایدیوپاتیک.
روش پژوهش: در این مطالعه مورد- شاهدی، سه گروه شامل 30 بیمار مبتلا به یووییت قدامی، 30 بیمار به کونژنکتیویت و 30 فرد سالم به عنوان گروه شاهد، با استفاده از مصاحبه بالینی ساختارمند و آزمون اضطراب زونگ (Zung) از نظر وضعیت اضطراب مورد بررسی قرار گرفتند. از آزمون های t و مربع کای در تحلیل آماری استفاده شد.
میانگین اضطراب در مبتلایان به یووییت قدامی 37.5، در مبتلایان به کونژنکتیویت 33.5 و در گروه شاهد 33.5 بود که در مبتلایان به یووییت قدامی در مقایسه با دو گروه دیگر به طور معنی داری بالاتر بود. در 23 درصد از مبتلایان به یووییت و 7 درصد از مبتلایان به کونژنکتیویت، اضطراب بسیار شدید و در 17 درصد از افراد گروه شاهد، اضطراب شدید وجود داشت. هم چنین 77 درصد از مبتلایان به یووییت، 70 درصد از مبتلایان به کونژنکتیویت و 83 درصد از افراد گروه شاهد متاهل بودند و درصد مردان در این سه گروه به ترتیب 60 درصد، 53 درصد و 57 درصد بود. میانگین سنی مبتلایان به یووییت 42.6 سال، مبتلایان به کونژنکتیویت 33.6 سال و گروه شاهد 31.1 سال بود که تفاوت بین میانگین سنی گروه ها معنی دار بود (P<0.01، F=3.09).
یافته های ما نیز موید این نظریه اند که اضطراب می تواند در بروز یووییت قدامی حاد ایدیوپاتیک موثر باشد.

مقایسه نتایج دو روش مختلف اسلینگ پلک فوقانی با استفاده از فاشیا لاتا در اصلاح افتادگی مادرزادی پلک.
روش پژوهش: تحقیق به روش کارآزمایی بالینی تصادفی شده انجام پذیرفت و بیماران مبتلا به افتادگی مادرزادی یک طرفه (8 بیمار) و دو طرفه (11 بیمار) پلک، به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. فاشیا لاتا در یک گروه به صورت دو مثلثی (double triangle) و در گروه دیگر به صورت تک مثلثی (single triangle) جهت اسلینگ به کار گرفته شد. داده ها با آزمون های t زوج (در هر گروه) و t نمونه های مستقل (بین دو گروه) مورد ارزیابی آماری قرار گرفتند.
دو گروه از نظر سن و جنس، تفاوت آماری معنی داری نداشتند. شکاف پلکی در گروه دو مثلثی به طور متوسط 4.35±2.32 میلی متر و در گروه تک مثلثی 4.36±1.89 میلی متر افزایش یافته بود. میزان تغییر در شکاف پلکی بعد از جراحی نسبت به قبل از جراحی در هر دو گروه از نظر آماری معنی دار بود (p=0.00) ولی در دو گروه نسبت به هم، تفاوت آماری معنی داری نداشت (p=0.576). عوارض کوتاه مدت شامل خراش قرنیه (نقص اپی تلیومی قرنیه، PEE)، انتروپیون و عوارض بلندمدت شامل کم اصلاحی (undercorrection) و بیش اصلاحی (overcorrection) به یک نسبت در دو گروه مشاهده شد.
در افتادگی مادرزادی پلک می توان اسلینگ به روش تک مثلثی با فاشیا لاتا را جایگزین روش دومثلثی کرد.

ارزیابی تظاهرات بالینی و نتایج درمان جراحی در بیماران مبتلا به فلج مادرزادی و یک طرفه ماهیچه های بالابرنده چشم (double elevator palsy).
روش پژوهش: در این مجموعه موارد مداخله ای غیرمقایسه ای، 27 بیمار مبتلا به فلج مادرزادی و یک طرفه ماهیچه های بالابرنده چشم، تحت بررسی قرار گرفتند. در همه بیماران، قبل و بعد از جراحی، معاینه کامل چشم پزشکی انجام شد. برای اصلاح هایپوتروپی، محدودیت بالا رفتن چشم و افتادگی کاذب پلک، از اعمال جراحی نپ (knapp) یا کالاهان (Callahan) با یا بدون رسس (recess) ماهیچه راست تحتانی استفاده شد. برای درمان افتادگی حقیقی پلک، عمل رزکشن لواتور و عمل اسلینگ (brow suspension) انجام گردید. عمل حذف (excision) لواتور همراه با اسلینگ، در مواردی انجام شد که دچار پدیده مارکوس گان (Marcus Gunn jaw winking syndrome) در همان چشم بودند. اصلاح استرابیسم افقی، بلفاروپلاستی و زد- پلاستی مضاعف (double Z pasty) برای اصلاح اپیکانتوس نیز در برخی از بیماران صورت گرفت.
بیماران شامل 12 مرد و 15 زن بودند. متوسط سن هنگام مراجعه 13±10 سال بود. بیماری در 2 مورد خانوادگی و در بقیه موارد تک گیر (اسپورادیک) بود. نوع خانوادگی بیماری به طور مشخص در دو نفر از اعضای یک خانواده مشاهده گردید. همه بیماران محدودیت حرکت در نگاه بالا داشتند. بیماران در 81.5 درصد موارد از افتادگی پلک (حقیقی یا کاذب) طرف مبتلا شکایت داشتند. هایپوتروپی با درجات مختلف در 74.1 درصد موارد وجود داشت. چهار بیمار (14.8 درصد) ازوتروپی و 5 بیمار (18.5 درصد) اگزوتروپی نیز داشتند. پدیده بلز (Bell''s phenomenon) در 15 بیمار (55.6 درصد) از بین رفته بود و در 6 بیمار (22.2 درصد)، همراهی پدیده مارکوس گان دیده شد. شش بیمار تحت عمل نپ و 4 بیمار تحت عمل کالاهان قرار گرفتند. در 9 بیمار، رزکشن لواتور و در 8 بیمار عمل اسلینگ انجام گردید. در 3 بیمار، عمل رزکشن لواتور همراه با اسلینگ و در یک بیمار فقط رزکشن لواتور انجام شد. در 8 مورد از 10 بیماری که تحت عمل نپ یا کالاهان قرار گرفته بودند؛ هایپوتروپی در نگاه اولیه برطرف شد و حرکات رو به بالای چشم در مجموع، به طور متوسط 25±15 پریزم دیوپتر تقویت گردید. جراحی اصلاح افتادگی پلک در همه بیماران از نظر اصلاح وضعیت ظاهری، اصلاح موقعیت غیرطبیعی سر و بازکردن مسیر بینایی، موفقیت آمیز بود. بررسی از نظر ایسکمی سگمان قدامی، در مدت حداقل یک سال پی گیری، در همه بیماران منفی بود.
افتادگی پلک و هایپوتروپی از تظاهرات اصلی و علت مراجعه اکثر مبتلایان به فلج ماهیچه های بالابرنده چشم می باشند. اعمال جراحی کالاهان و نپ با یا بدون رسس ماهیچه راست تحتانی، در بهبود هایپوتروپی و بالا رفتن چشم بسیار موثرند ولی باید قبل از اصلاح افتادگی پلک، در نظر گرفته شوند.

ارزیاب ی نقش درمانی پرده آمنیون در درمان دیستیکیازیس مادرزادی.
روش پ ژوهش: این مجموعه موارد مداخله ای بر روی 16 پلک مبتلا به دیستیکیازیس مادرزادی از 5 بیمار انجام شد. در همه موارد، لاملای خلفی پلک به ارتفاع 3 میلی متر همراه با مژه های اضافی برداشته شد و به جای آن یک قطعه پیوند پرده آمنیون در محل، بخیه گردید.

همه بیماران مذکر بودند و سن بیماران بین 2 تا 42 سال بود. بیماران به مدت 6 تا 29 ماه (متوسط 17 ماه) پی گیری شدند. وضعیت قرارگیری لبه پلک بعد از جراحی در طول مدت پی گیری، طبیعی بود. تنها عارضه قابل توجهی که در 3-2 هفته بعد از جراحی مشاهده شد؛ بروز علایم تحریکی در چشم به علت خشکی چشم ها بود که با درمان دارویی کنترل گردید. در 3 مورد (18.8 درصد) خارج از محدوده پیوند و در 2 مورد (12.5 درصد) درون محدوده پیوند، مژه اضافی رشد نمود که با لیزر علایم درمان شدند.

پیوند پرده آمنیون، روشی مناسب و با حداقل عوارض برای درمان دیستیکیازیس مادرزادی می باشد.

تعیین شیوع انواع افتادگی پلک براساس سبب شناسی، دموگرافی، روش جراحی و عوارض پس از عمل در مراجعه کنندگان به واحد چشم پزشکی بیمارستان لبافی نژاد تهران طی سال های 82-1378.
روش پژوهش: این مطالعه بر روی پرونده 233 بیمار که با تشخیص اولیه افتادگی پلک طی سال های مزبور به واحد چشم پزشکی بیمارستان لبافی نژاد تهران مراجعه کرده بودند؛ صورت پذیرفت.

میانگین سنی بیماران 18.7±12.8 سال بود و نسبت زنان و مردان برابر بود. در 3.4 درصد (8 نفر) سابقه خانوادگی افتادگی پلک وجود داشت. افتادگی پلک در 85 درصد موارد یک طرفه، در 15 درصد موارد دو طرفه، در 79 درصد موارد مادرزادی و در 21 درصد موارد اکتسابی بود. بیماران در 19 درصد موارد دچار تنبلی چشم و در 7 درصد موارد دچار استرابیسم بودند.

اغلب موارد افتادگی پلک از نوع مادرزادی هستند؛ بنابراین غربالگری کودکان از نظر افتادگی پلک و درمان کودکان مبتلا، به منظور جلوگیری از بروز تنبلی چشم، امری ضروری است.

تعیین نتایج و عوارض حاصل از کارگذاری شانت مولتنو (Molteno) تک صفحه ای در چشم های مبتلا به گلوکوم.
روش پژوهش: این مطالعه بر روی پرونده بیمارانی انجام شد که طی سال های 1379-1374 در بیمارستان فارابی تهران تحت عمل جراحی کارگذاری شانت مولتنو تک صفحه ای قرار گرفته و حداقل 18 ماه پس از عمل پی گیری شده بودند. موفقیت عمل براساس فشار داخل چشمی (IOP) به موفقیت کامل (IOP£21 mmHg بدون مصرف دارو) و موفقیت نسبی (IOP£21 mmHg با مصرف دارو) تقسیم گردید. مجموع موفقیت کامل و نسبی، موفقیت کلی در نظر گرفته شد.

در این مطالعه، 36 چشم از 35 بیمار شامل 20 مرد و 15 زن با میانگین سنی 29.7±25.3 (محدوده 77-3 سال) بررسی شدند. میانگین IOP با مصرف 2.3±0.8 دارو، 34.48±10.39 میلی متر جیوه بود که بعد از به طور میانگین 32.83±16.14 ماه به 17.97±7.63 میلی متر با مصرف 1.9±1.2 دارو کاهش یافت (P<0.0001). در پایان مدت پی گیری، میزان موفقیت کامل 19.4 درصد، موفقیت نسبی 55.6 درصد و موفقیت کلی 75 درصد بود. حدت بینایی در 10 چشم (27.8 درصد) به میزان یک خط یا بیش تر، افزایش و در 8 چشم (22.2 درصد) به میزان یک خط یا بیش تر کاهش یافت و در 18 چشم (50 درصد) تغییری نداشت. در یکی از چشم ها، IOP به صفر رسید و در نهایت دید بیمار از دست رفت. در 20 چشم (55.6 درصد) عارضه هایی هم چون انکپسوله شدن (27.8 درصد)، تماس لوله با عنبیه (11.2 درصد)، تحت (flat) شدن اتاق قدامی (8.4 درصد)، تماس لوله با قرنیه (5.6 درصد) و جداشدگی شبکیه، تماس لوله با عدسی و انسداد لوله، هر کدام یک مورد (2.8 درصد) رخ داد.

کارگذاری شانت مولتنو تک صفحه ای در مواردی از گلوکوم که احتمال موفقیت عمل ترابکولکتومی پایین است؛ مفید می باشد و در درصد زیادی از موارد می تواند فشار داخل چشمی را کنترل کند. به علت بروز عوارض، لازم است که بیماران، پس از عمل پی گیری شوند تا عوارض، در صورت بروز، درمان گردند.

ارزیابی توانایی پیش بینی پیامد بینایی بعد از جراحی پیوند نفوذی قرنیه براساس عوامل قبل از عمل در بیماران مبتلا به ادم قرنیه توام با آفاکی و سودوفاکی بعد از جراحی آب مروارید.
روش پژوهش: این بررسی بر روی پرونده 34 چشم از 34 بیمار انجام شد که بین سال های 1383-1373 در اهواز، به علت آفاکی یا سودوفاکی بعد از جراحی آب مروارید، تحت جراحی پیوند قرنیه قرار گرفته بودند. متغیرهای سن، جنس، روش کارگذاری لنز داخل چشمی (IOL)، وقوع عارضه خروج زجاجیه حین جراحی آب مروارید، فاصله زمانی بین جراحی آب مروارید و پیوند قرنیه، سابقه گلوکوم یا افزایش فشار داخل چشمی (IOP) قبل از جراحی پیوند قرنیه بررسی شدند و نقش هر یک از آن ها در پیش بینی پیامد بینایی بعد از جراحی پیوند قرنیه با محاسبه نسبت شانس (OR) و فاصله اطمینان 95 درصد (CI95%) و استفاده از روش تحلیل رگرشن لوجستیک (logistic regression analysis) ارزیابی شد.
متوسط پی گیری در این بیماران 23.6 ماه بود. در نهایت 17 بیمار (50 درصد) دید 20.200 یا بهتر به دست آوردند. قوی ترین متغیرها در پیش بینی پیامد بینایی، فاصله زمانی بین آب مروارید و پیوند قرنیه کم تر از 20 ماه (P=0.008، OR:3.50، CI95%:0.48-31.18)، آفاکی (P=0.027، OR=4.29، CI95%:0.36-114.8)، نداشتن سابقه گلوکوم یا افزایش فشار چشم قبل از جراحی پیوند قرنیه (P=0.020، OR=3.75، CI95%:0.71-21.41) بودند.
در بیماران مبتلا به ادم قرنیه توام با آفاکی و پسودوفاکی، فاصله زمانی کوتاه تر بین جراحی آب مروارید و پیوند قرنیه، نداشتن سابقه گلوکوم یا افزایش فشار داخل چشمی قبل از جراحی پیوند قرنیه و آفاکی، با پیامد بینایی بهتری همراهند.

ارزیابی نمای بالینی و نتایج بینایی جراحی آب مروارید در کودکان مبتلا به آب مروارید مادرزادی با نقص کپسول خلفی عدسی یا (pre-existing posterior capsule defects) PPCD.
روش پژوهش: این بررسی بر روی پرونده های 14 چشم از 7 کودک انجام شد که با تشخیص آب مروارید مادرزادی و PPCD تحت عمل جراحی لنزکتومی و ویترکتومی قدامی قرار گرفته بودند. ضایعه عدسی تحت شرایط مردمک کاملا باز و با توجه به یافته های موجود در نمای عدسی دچار آب مروارید تشخیص داده شد. نتایج بینایی و عوارض احتمالی در این چشم ها مورد بررسی قرار گرفت. ثبت تصویر ویدیویی و تبدیل آن به عکس در 3 چشم از 3 بیمار میسر گردید.
بیماران شامل 2 دختر و 5 پسر با متوسط سنی 11.4±4.1 ماه (18-6 ماه) و همگی دچار آب مروارید دو طرفه بودند. در هنگام عمل جراحی، آب مروارید در 4 چشم (2 بیمار) به صورت کامل و در 10 چشم (5 بیمار) به صورت غیرکامل وجود داشت. نمای بالینی PPCD به صورت یک بیضی افقی یا مایل با اندازه تقریبی 4.5-5 میلی متر و همراه با لبه های فیبروزه به پهنای تقریبی یک میلی متر بود و قشر و هسته جنینی عدسی به صورت توده سفید ابر مانندی در جلوی نقص کپسولی دیده می شد. در یک بیمار (دو چشم)، لنز داخل چشمی کار گذاشته شد و در 6 بیمار دیگر (12 چشم) از عینک برای اصلاح آفاکی استفاده گردید. عارضه حین عمل جراحی، محدود به جا به جایی هسته جنینی بسیار نرم به داخل زجاجیه بود که با موفقیت با ویترکتومی قدامی برداشته شد. متوسط پی گیری در این بیماران 12.1±7.1 ماه بود. محور بینایی در همه بیماران، در طول مدت پی گیری، شفاف باقی ماند. در هیچ یک از بیماران، اختلالات ساختمانی در سایر بخش های چشم و نیز هیچ گونه اختلال در سایر قسمت های بدن مشاهده نشد.
آب مروارید مادرزادی می تواند همراه با نقص کپسول خلفی عدسی باشد که تاکنون علتی برای آن شناخته نشده است. تشخیص قبل از عمل و مراقبت از جا به جایی هسته جنینی و یا قشر عدسی به داخل زجاجیه، می تواند از بروز عوارض احتمالی جلوگیری نماید.

گزارش نتایج عمل جراحی کراتوپروستزیس (KPS: keratoprosthesis) که طی سال های 82-1374 در مرکز پزشکی دکتر لبافی نژاد انجام شدند.
روش پژوهش: در این مجموعه موارد مداخله ای که براساس پرونده های بیمارستانی انجام شد؛ 29 چشم از 27 بیمار مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج و عوارض عمل ارزیابی شدند.
بیماران شامل 22 مرد و 5 زن بودند. میانگین مدت پی گیری 6 سال (2 تا 9 سال) بود. در 2 بیمار، هر دو چشم (با فاصله زمانی) تحت KPS قرار گرفته بودند. در 13 مورد چشم راست و در 16 مورد چشم چپ تحت عمل قرار گرفت. تشخیص ها شامل سوختگی شیمیایی (17 مورد)، سندرم استیون- جانسون (3 مورد)، پمفیگویید سیکاتریسی چشم (7 مورد) و پیوند مکرر قرنیه و اسکار ناشی از زخم قرنیه قدیمی (هر کدام یک مورد) بودند. دید بیماران در چشم مورد عمل، در تمام موارد در حد حرکت دست (HM) یا درک نور (LP) و در چشم مقابل در حد عدم درک نور (NLP)، HM و یا LP بود. پروتزهای مورد استفاده شامل نوع Girard (20 مورد)، Tibiakeratoprosthesis (3 مورد)، Dohlman نوع I، Dohlman نوع II و Pintucci (هر کدام دو مورد) بودند. دید بعد از عمل (بعد از برداشتن مخاط روی لنتیکول) در 21 مورد (72.4 درصد) نسبت به قبل از جراحی افزایش یافت که در 66.7 درصد این موارد، عوارض جانبی عمده شامل اندوفتالمیت باکتریایی (42.9 درصد)، جداشدگی شبکیه (28.6 درصد)، گلوکوم غیرقابل کنترل (21.4 درصد) و خروج خودبه خود لنتیکول (7.1 درصد) روی داد.
گرچه نتایج KPS در کوتاه مدت، امیدوارکننده اند اما پیش آگهی در پی گیری بلندمدت، به دلیل عوارض خطیری مانند اندوفتالمیت باکتریایی، جداشدگی شبکیه و... وخیم می باشد و بهتر است به عنوان آخرین راه درمان و در صورتی که سایر اقدامات درمانی مانند پیوند قرنیه و پیوند یاخته های بنیادی موفق نباشند؛ مورد استفاده قرار گیرد.

بیماری های آلرژیک بسیار شایعند و 15 درصد جمعیت جهان به آن مبتلا هستند. در بسیاری از این افراد، چشم نیز درگیر است و این درگیری از کونژنکتیویت آلرژیک خفیف تا التهاب مزمن و شدید با درگیری قرنیه و کاهش دید متفاوت است. به دلیل ماهیت مزمن این بیماری ها، اکثر بیماران دارای نسخه های زیادی از چشم پزشکان متعدد هستند. هدف از این مطالعه مروری، تشریح این بیماری ها با تاکید بر روی بیماری زایی و درمان می باشد. مقالات انگلیسی زبان موجود در مدلاین از سال 1965 تا سال 2006 میلادی، با استفاده از واژه های کلیدی allergic conjunctivitis، vernal cojunctivitis، atopic conjunctivitis و giant papilla، جستجو شدند و به مباحث مربوط به بیماری زایی و درمان، با تفصیل بیش تری پرداخته شد. با توجه به ماهیت خوش خیم ولی مزمن اغلب این بیماری ها، توجیه بیماران و یا والدین آنها بسیار مهم است. در غیر این صورت امکان ایجاد عوارض ناشی از مصرف مداوم داروهایی مانند قطره های استرویید وجود دارد. در ابتدا، اقدامات محافظه کارانه و استفاده از داروهایی با حداقل عوارض مانند تثبیت کننده های ماست سل توصیه می شود. اعمال جراحی مانند پیوند قرنیه در این بیماران بایستی پس از کاهش شدت بیماری صورت پذیرند.

معرفی یک مورد لنفوم کیسه اشکی که با علایم انسداد مجرای اشکی تظاهر نمود.
معرفی بیمار: بیمار خانم 35 ساله ای است که با شکایت از ظهور توده بدون درد در ناحیه کیسه اشکی به دنبال جراحی داکریوسیستورینوستومی در 6 ماه قبل و بزرگ شدن غدد لنفاوی گردنی به بیمارستان لبافی نژاد مراجعه نموده است. در بررسی بافت شناسی از نمونه برداشته شده از غده لنفاوی و توده ناحیه کیسه اشکی، تشخیص لنفوم از نوع large B cell داده شد و بیمار تحت پرتودرمانی و شیمی درمانی قرار گرفت.
در موارد انسداد مجرای اشکی، به غیر از علل شایع، تومورهای کیسه اشکی رانیز باید مدنظر قرار داد.

معرفی سه بیمار مبتلا به سندرم شبکیه لکه لکه خوش خیم (benign flecked retina syndrome) با نمای فوندوس شبیه به بیماری فوندوس آلبیپانکتتوس بدون شب کوری و دارای زمان طبیعی تطابق در تاریکی در الکترورتینوگرافی (ERG) که به مدت 9 سال پی گیری شدند.
معرفی بیمار: خانمی 19 ساله و دانشجو در سال 1374 با شکایت سردرد در هنگام مطالعه به کلینیک چشم الزهرا (س) زاهدان مراجعه نمود که در معاینه، دید هر دو چشم 10.10 و همه معاینات سگمان قدامی در حد طبیعی بودند. در معاینه فوندوس، ضایعات سفیدرنگ کوچک متعدد در تمام فوندوس به استثنای ناحیه ماکولای دو چشم مشهود بود و نمای کاملا تیپیک فوندوس آلبیپانکتتوس را داشت ولی بیمار شب کوری نداشت و آنژیوگرافی با فلورسین، نمای طبیعی داشت و در ERG به عمل آمده، زمان تطابق در تاریکی، طبیعی بود. در پی گیری 19 ساله نیز هیچ تغییری در دید بیمار، میدان بینایی و بررسی های الکتروفیزیولوژیک شبکیه ایجاد نشد. در ضمن، دو تن از خویشاوندان درجه یک بیمار نیز از نظر نمای فوندوس و دیگر معاینات، کاملا مشابه ایشان بودند که قویا منشا ژنتیکی بیماری را مطرح می کند.
با این که فوندوس آلبیپانکتتوس از دسته بیماری های (congenital stationary night blindness) CSNB است و شب کوری مادرزادی یکی از موارد تشخیصی در این بیماری است؛ بیماران ما نمای کاملا تیپیک فوندوس آلبیپانکتتوس را داشتند ولی شب کوری و دوره تطابق تاریکی طولانی نداشتند که این دو مورد، سندرم شبکیه لکه لکه خوش خیم را از فوندوس آلبیپانکتتوس جدا می کند. پی گیری طولانی مدت بیمار نیز قویا مطرح کننده سندرم اخیر است.

معرفی دو بیمار مبتلا به آب مروارید قطره روغنی (oil-drop) و ارایه نحوه تشخیص بیماری و اجتناب از انجام بررسی های غیرضروری.
معرفی بیماران: دو بیمار زن (یکی 46 و دیگری 56 ساله) که به خاطر کاهش دید با علت نامشخص و معاینات چشمی طبیعی مورد ارزیابی های پارکلینیک متعدد از جمله CT-scan، MRI، (visual evoked potential) VEP و ERG (electroretinogram) قرار گرفته بودند؛ بررسی شدند و در نهایت با استفاده از معاینات تشخیصی ساده مثل بازتاب قرمز (red reflex)، بازتاب رتینوسکوپی، صفحه سوراخ دار (pinhole) و ویزوسکوپ، تشخیص آب مروارید نامحسوس یا قطره روغنی برای آنها گذاشته شد.
در موارد کاهش دید تدریجی با علت نامشخص بدون RAPD و دارای دید رنگ طبیعی، باید به فکر آب مروارید نامحسوس بود و با کمک معاینات دقیق تر و بررسی بازتاب قرمز و بازتاب رتینوسکوپی و به وسیله ویزوسکوپی به تشخیص درست رسید.

معرفی بیمار: دختر 15 ساله دانش آموزی، به دلیل کاهش تدریجی دید هر دو چشم از 9 سالگی مراجعه نمود. حدت بینایی در چشم راست، شمارش انگشتان از 1.5 متری و در چشم چپ، شمارش انگشتان از یک متری بود. در معاینه خارجی، حرکات چشم ها طبیعی بودند. در معاینه با اسلیت لمپ، کدورت منتشر و افزایش ضخامت قرنیه دیده شد. فشار داخل چشمی در هر دو چشم طبیعی بود. معاینه فوندوسکوپی مقدور نبود. آزمون های ERG (الکترورتینوگرافی) و VEP (پتانسیل برانگیخته بینایی) در هر دو چشم، طبیعی بودند. پدر و مادر بیمار، خویشاوندند و پسردایی وی نیز به این بیماری دچار است. کارکرد هوشی بیمار طبیعی است. در معاینه فیزیکی، کوتولگی واضح (قد 105 سانتی متر)، مفاصل دیسپلاستیک لگن، ژنو والگوم، هیدروسفالی، گردن کوتاه، صورت زمخت، ابروهای برجسته، لب های هایپرپلاستیک، هپاتواسپلنومگالی، مفاصل سفت و نارسایی دریچه های آئورت و میترال مشهود بود.

معرفی بیمار: مرد 38 ساله ای با شکایت از کاهش تتدریجی دید چشم راست طی 6 ماه گذشته مراجعه نمود. وی سابقه ابتلا به لنفومای سینوس های ماگزیلاری و اتمویی را در 2 سال قبل داشت که بعد از جراحی بر روی سینوس های مبتلا و نمونه برداری، تحت شیمی درمانی و پرتودرمانی قرار گرفته بود. هنگام مراجعه، چشم راست بیمار فاقد درک نور (NLP) و دید چشم چپ 20.20 بود. APD (نقص آوران مردمکی) در چشم راست 4+ بود. به جز سر عصب بینایی چشم راست که آتروفی 4+ داشت، معاینه بخش های دیگر هر دو چشم در حد طبیعی بود.