فهرست مطالب

گیاه پزشکی - سال سی و ششم شماره 4 (زمستان 1392)

فصلنامه گیاه پزشکی
سال سی و ششم شماره 4 (زمستان 1392)

  • 104 صفحه، بهای روی جلد: 20,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1393/02/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • زینب روزبهانی، فرحان کچیلی، جهانشیر شاکرمی، محمدسعید مصدق صفحه 1
    شپشه دندانه دار غلات یکی از آفات مهم محصولات انباری در کشور می باشد. به منظور ارزیابی روش های سازگار با محیط زیست برای کنترل آفات انباری، اثر سمیت تنفسی اسانس چهار گونه گیاه شامل، پونهMentha longifolia (L.) (Lamiaceae)، درمنه کوهی Artemisia aucheri (Boiss) (Asteraceae)، رزماری Rosmarinus officinalis (L.) (Lamiaceae) و مورد Myrtus communis (L.) (Myrtaceae) روی حشرات کامل این آفت، بررسی شد. آزمایشات در شرایط دمایی 2±30 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±65 درصد، در تاریکی انجام شد. نتایج آزمایشات نشان داد که اسانس های گیاهی مورد مطالعه اثر معنی داری روی مرگ و میر حشرات کامل دارند و با افزایش غلظت و زمان اسانس دهی روند مرگ و میر افزایش می یابد. مقدارLC50 اسانس پونه بعد از 24 ساعت اسانس دهی، 35/ 0 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد که بیشترین سمیت تنفسی را در بین اسانس های گیاهی مورد مطالعه دارا بود. این میزان برای اسانس های رزماری، مورد و درمنه به ترتیب 42/ 0، 50/ 0 و 99/ 0 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد. مقدار LT50 برای اسانس پونه در غلظت 74/ 0 میکرولیتر بر لیتر هوا 41/ 16 ساعت محاسبه شد ولی مقدار LT50 برای درمنه کوهی در غلظت 03 /2 میکرولیتر بر لیتر هوا 81/ 18 ساعت محاسبه شد که نشان دهنده اثر سریع سمیت تنفسی اسانس پونه می باشد. بر اساس نتایج این تحقیق، در بین اسانس های گیاهی مورد مطالعه، بیشتریناثرحشره کشیدر پونه مشاهده گردید.
    کلیدواژگان: اسانس، سمیت تنفسی، شپشه دندانه دار غلات
  • فائقه شرافتی، پژمان خدایگان، مهدی آزادوار، ابراهیم صداقتی، روح الله صابری ریسه، خشنود نور اللهی صفحه 11
    نمونه هایی از برگ و سرشاخه های لیموترش، با علائم بیماری شانکر باکتریایی مرکبات در بهار و تابستان 1391، از استان ایلام جمع آوری گردید. باکتری عامل بیماری با روش های متداول از بافت آلوده جداسازی و بر اساس ویژگی های فنوتیپی و طیف سنجی رنگدانه زرد مورد شناسایی ابتدایی قرار گرفت. بیماری زایی جدایه ها روی برگ های لیموترش و گریپ فورت در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای اثبات گردید. نتایج شناسایی بیماری گر براساس بررسی های فنوتیپی و ژنوتیپی با کاربرد چهار جفت آغازگر اختصاصی نشان داد که جدایه های مذکور متعلق به زیرگونه Xanthomonas citri subsp. citriمی باشند. نتایج شناسایی اولیه، با توالی یابی ژن نیمه حفاظت شده gyrB در نماینده جدایه ها تائید گردید. انگشت نگاری ژنتیکی و مقایسه الگوی اثر انگشتی DNA استرین های جداشده از استان ایلام با سه جدایه تیپ مرجع و نماینده هایی از جدایه های بیماری گر بدست آمده از استان های کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و فارس نشان دهنده تشابه بین باکتری های عامل شانکر مرکبات در ایران است.
    کلیدواژگان: شانکر باکتریایی مرکبات، ایلام، زانتوموناس، شناسایی
  • اکرم عبداللهی ارجنکی، علی اکبر فدایی تهرانی صفحه 25
    در سال های اخیر مصرف پساب تصفیه شده شهری و صنعتی به عنوان آب آبیاری در کشاورزی رواج یافته است. از طرف دیگر نماتدهای انگل گیاهی خصوصا گونه های مختلف نماتد ریشه گرهی خسارت زیادی را به اغلب محصولات کشاورزی وارد می سازند و تلاشهای زیادی برای کنترل آنها صورت می گیرد. به منظور بررسی تاثیر مصرف پساب بر جمعیت و خسارت نماتد ریشه گرهی روی گوجه فرنگی، از غلظت های مختلف پساب (0، 25، 50، 75 و 100% پساب در آب معمولی) برای آبیاری گوجه فرنگی های مایه زنی شده با نماتد، در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تکرار در شرایط گلخانه استفاده شد. ارزیابی نتایج سه ماه بعد از مایه زنی با نماتد و با استفاده از شاخص های رشدی و میزان عناصر غذایی در گیاه میزبان، و پارامترهای رشد و نموی نماتد صورت گرفت. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین داده های حاصل، نشان دهنده تاثیر مثبت پساب در افزایش میزان شاخص های رشدی و مقدار عناصر غذایی موجود در گیاه بود، بدین ترتیب که میانگین طول ساقه حدود 62 درصد (از 32 سانتی متر به 50 سانتی متر) و وزن تازه آن 30 درصد (از 28 گرم به 40 گرم) در پساب کامل نسبت به شاهد افزایش یافت. عناصری همچون ازت، فسفر، کلسیم و منیزیم نیز با افزایش غلظت پساب در آب آبیاری افزایش یافتند. با این حال مقادیر مختلف پساب در آب آبیاری اثر کمی روی شاخص های رشد و نموی نماتد داشتند.
    کلیدواژگان: پساب تصفیه شده شهری، گوجه فرنگی، نماتد ریشه گرهی
  • محمود بذرگر، محمد عبداللهی صفحه 37
    به منظور شناسایی فون نماتد های انگل گیاهی انگور در شهرستان دنا، طی سال 1390 تعداد 50 نمونه خاک و ریشه از مناطق مختلف شهرستان جمع آوری گردید. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، شستشوی خاک و ریشه ها، استخراج نماتدها، تثبیت و انتقال آن ها به گلیسیرین با استفاده از روش دگریسه انجام گرفت. سپس از نماتدهای جدا شده به تفکیک جنس اسلاید های میکروسکوپی دائمی تهیه شد. پس از مشاهدات میکروسکوپی، اندازه گیری های لازم و رسم تصاویر مورد نیاز، با استفاده از منابع و کلیدهای معتبر اقدام به شناسایی گونه های استخراج شده، گردید. با بررسی های ریخت سنجی و ریخت شناسی، گونه هایAphelenchus avenae، Boleodorus thylactus، Helicotylenchus macronatus، Mesocriconema antipolitanum، M. xenoplax، Pratylenchus andinus، Psilenchus hilarulus و Seinura prosperaشناسایی گردیدند. گونه P. andinus برای اولین بار از ایران و گونه های B. thylactus، H. macronatus، M. antipolitanum، M. xenoplax وS. prospera برای اولین بار از استان کهگیلویه و بویراحمد گزارش می شوند.
    کلیدواژگان: انگور، ریخت سنجی، ریخت شناسی، نماتد، Pratylenchus andinus
  • نجمه غزلباش، محمد عبدالهی، داریوش شهریاری صفحه 53
    بیماری پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی ناشی از Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici از مهم ترین بیماری های این محصول محسوب می شود. با توجه به خطرات زیست محیطی که ناشی از مصرف بی رویه سموم شیمیایی است، استفاده از روش های غیرشیمیایی و طبیعی جهت کنترل عوامل بیماری زا، ضروری به نظر می رسد و لذا این تحقیق با هدف امکان سنجی استفاده از عصاره های گیاهی در مبارزه با بیماری پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی انجام شد. در این بررسی اثر ضدقارچی عصاره دو گیاه چویل Ferulago angulata و آویشن شیرازی Zataria multiflora بر قارچ Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici در آزمایشگاه و گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. غلظت های 4/ 0، 8/ 0و 2/ 1 درصد از عصاره های مذکور به محیط کشت PDA اضافه شد و محیط کشت بدون عصاره به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. تاثیر عصاره آبی اندام های هوایی این دو گیاه به تفکیک در جلوگیری از رشد میسیلیوم قارچ در محیط غذایی PDA در داخل تشتک پتری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره های به کار برده شده بر رشد این قارچ اثر بازدارندگی دارند که تاثیر عصاره ی برگ آویشن شیرازی با غلظت 2/ 1 درصد بیشتر از برگ چویل ارزیابی گردید. در شرایط گلخانه ای نیز تاثیر گیاهان مذکور با سه غلظت فوق در یک طرح کامل تصادفی بر پایه فاکتوریل با 12 تیمار انجام شد و شدت آلودگی با الگوی Ishikawa تعیین گردید. تیمار های برگ آویشن شیرازی با غلظت 4/ 0، 8/ 0 و 2 /1 درصد، برگ چویل با غلظت 2/ 1 و گل چویل با غلظت 8 /0 و 2/ 1 درصد بهترین تیمار ها در آزمایش گلخانه ای ارزیابی شدند.
    کلیدواژگان: عصاره گیاهی، کنترل، فوزاریوم، گوجه فرنگی
  • وحید کشاورز توحید، رضا فرخی نژاد، صدیقه عظیمی، ابراهیم اسداغی صفحه 67
    گیاه ماش با نام علمی (Vigna radiata (Wilczek به دلیل دارا بودن پروتئین بالا، دوره کشت کوتاه و گرمادوست بودن از حبوبات مهم کشت شده در مناطق گرم و نیمه گرم جهان می باشد. در ایران این محصول در سطح وسیعی در خوزستان کشت شده و در مقایسه با سایر استان ها از اهمیت بیشتری برخوردار است. از بیماری های مهم این گیاه بیماری های قارچی طوقه و ریشه است که در سراسر دنیا دارای اهمیت می باشد. در این تحقیق به بررسی و شناخت بیماری های طوقه و ریشه ماش در استان خوزستان پرداخته شد و اهمیت، فراوانی و پراکنش این عوامل مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور در تابستان و پائیز سال 1389 و 1390 از مناطق عمده ماش کاری استان خوزستان شامل ملاثانی، دزفول، شوشتر، آبید، گتوند، رامهرمز و سوسنگرد 78 نمونه جمع آوری شد و از نمونه های جمع آوری شده قارچ هایFusariun solani، Rhizoctonia solani و Macrophomina phaseolina جداسازی گردید. قارچ های فوق در اکثر مناطق استان مشاهده شد. بررسی آماری داده ها حاکی از آن بود که قارچ M. phaseolina با 51/ 70 درصد مهمترین عامل پژمردگی و خشکیدگی این گیاه در استان خوزستان می باشد و قارچ های R. solani با 95/ 17 درصد وF. solani با 54/ 11 درصد در درجه بعدی اهمیت قرار دارند. همچنین مشخص گردید که جدایه های قارچ M. phaseolina جداسازی شده از ماش از نظر حساسیت به کلرات به دو گروه حساس با 3/ 77 درصد و مقاوم با 7 /22 درصد تقسیم می شوند. جدایه های حساس به کلرات دارای فنوتیپ های محدود و پروش بوده و جدایه های مقاوم به کلرات دارای فنوتیپ متراکم بود. بررسی آماری بیماریزایی فنوتیپ های مختلف ماکروفومینا نشان داد که جدایه های مقاوم به کلرات با فنوتیپ متراکم شدیدا بیماریزا بوده و پس از آن جدایه های حساس به کلرات با فنوتیپ پروش قرار داشتند و جدایه های حساس با فنوتیپ محدود از دو گروه دیگر کم آزارتر بودند.
    کلیدواژگان: بیماریزایی، پوسیدگی، ماکروفومینا، فوزاریوم و ریزوکتونیا
  • مهناز فرزین، سیدعلی موسوی جرف صفحه 81
    طی بازدیدهایی در سال های 1386-1384 از باغ های زیتون استان خوزستان، از درختان زیتون با علائم پژمردگی، سرخشکیدگی و در بعضی موارد زوال نمونه برداری شد. پس از شستشو و ضدعفونی سطحی، نمونه ها در محیط PDA کشت و در دمای 25 درجه سلسیوس نگهداری شدند.از ریشه و طوقه زیتون 124 جدایه قارچ جداسازی گردیدکه شامل یک گونه از جنس ورتیسیلیوم (V. dahliae با 35 جدایه)، سه گونه از جنس فوزاریوم (F. solani با 23 جدایه،F. equiseti با20جدایه و F. semitectum با4جدایه)، سه گونه از جنس سیلیندروکارپون (C. destructans با 20 جدایه، C. obtosisporum و C. didymum به ترتیب با 9 و 8 جدایه) و 5 جدایه از جنس ریزوکتونیا بود که همه R. solaniچند هسته ای و متعلق به گروه آناستوموزی AG-4 بودند. آزمون بیماری زایی برای جدایه های V. dahliae،F. solani، F. equisetai و C. destructansروی نهال های زیتون 12 ماهه به وسیله فرو بردن ریشه نهال ها در سوسپانسیون اسپور انجام شد. برای جدایه های R. solani نیز آزمون بیماری زایی روی نهال های 12 ماهه زیتون و با استفاده از مایه تلقیح گندم انجام گرفت. نتایج آزمون بیماری زایی نشان داد که از بین جدایه های به دست آمده سه گونه روی زیتون بیماری زای قوی(F. solani، V. dahliae و C. destructans)، گونه F. equiseti بیماری زای متوسط و گونه R. solani بیماری زای ضعیف بود. این اولین گزارش از گونه های F. equisetiو C. destructansاز زیتون در ایران و گونه های F. Semitectum، C. didymium و C. obtosisporumبه عنوان عوامل بیماری روی زیتون می باشد.
    کلیدواژگان: زیتون، Verticilium، Cylindrocarpon، Rhizoctonia، Fusarium، طوقه و ریشه
|
  • Page 1
    Saw toothed grain beetle, Oryzaephilus surinamensis (L.)is one of the most important stored-products pests. In order to find reduced-risk methods for controlling stored-products pests, the fumigant toxicity of essential oils from four plant species, Mint, Mentha longifolia (L.) (Lamiaceae), Sagebrush, Artemisia aucheri (Boiss) (Asteraceae), Rosemary, Rosmarinus officinalis (L.) (Lamiaceae) and Myrtle, Myrtus communis (L.)(Myrtaceae) was investigated on adult saw toothed grain beetles. The research was conducted under laboratory conditions (at 30 ± 2°C and 60 ± 5% R.H. 24 h darkness). Essential oils had a significant effect on mortality of adults, and mortality increased with increasing concentration and exposure time. The LC50 value of mint essential oil 0.35 µl/l air calculated after 24 h exposure time was more toxic amongst the plant essential oils test. The LC50 value for rosemary, myrtle and sagebrush were 0.42, 0.50 and 0.99 µl/l air, respectively. The LT50 value calculated at the highest concentration of 0.74 µl/l air of mint essential oil was 16.4 h. Amongst the plant essential oils studied here mint had the highest potential insecticidal properties against this important economic pest.
    Keywords: Essential oil, Fumigant toxicity, Oryzaephilus surinamensis, Mint, Rosemary, Myrtle, Sagebrush
  • Page 11
    Some samples of leaves and twinges of ‘Mexican‘lime, with bacterial canker symptoms were collected in spring and summer of 2012, from Ilam province. Some bacterial isolates were isolated from infected tissues using classic methods. Primary identification of bacterial isolates was performed based on phenotypic characterization and spectral absorption properties of yellow pigment. Pathogenicity of isolates was approved on detached leaves and seedlings of Mexican lime and grapefruit in the greenhouse condition. The results of Phenotypic and genotypic identification, using four pair specific primers indicated that all isolates belong to Xanthomonas citri subsp. citri. The first identification results were approved using gyrB sequence analysis in candidate isolates. Comparing genetic fingerprint profiles with 3 type strains and other strains obtained from Kerman, Sistan and Balochestan, Hormozgan and Fars provinces showed that all Iranian isolates are similar in case of genetic fingerprint profile.
    Keywords: Citrus bacterial canker, Ilam, Xanthomonas, Identification
  • Page 25
    In recent years, application of municipal and industrial wastewater as irrigation water in agriculture has increased. Plant parasitic nematodes, especially root knot nematodes, cause damage to the most of agricultural products, and many efforts have been done to control them. To investigate the effects of wastewater on root knot nematode pathogenicity and damage on tomato, the inoculated plants by nematode were irrigated by different amounts of wastewater (0, 25, 50, 75, and 100 %) in tap water as a completely randomized design with six replications. Analysis of variance and mean comparisons showed the positive effect of wastewater on increasing of growth indices and nutrient elements of plants. Thus, the length and fresh weight of plant shoots in 100% wastewater treatment increased: 62% (from 32 to 50 cm) and 30% (from 28 to 40 gr) compared to control, respectively. Nutrient elements such as nitrogen, phosphorus, calcium and magnesium also increased in wastewater treatments. However, the effects of wastewater were less on nematode pathogenicity.
    Keywords: Root knot nematode, Tomato, Waste water
  • Page 37
    In order to identify the plant parasitic nematodes associated with grape in Dena, Kohgiluyeh and Boyer Ahmad Province, Iran, about 50 soil and root samples were collected from different parts of the region during 2011-2012. The nematodes were extracted from soil samples using tray and centrifugal flotation techniques. The extracted nematodes were fixed and transferred to glycerin and the permanent slides were prepared. The fixed nematodes were examined by light microscope equipped with drawing tube and identified considering the morphologic and morphometric characters with the help of scientific keys and references. In this study, 8 species from 7 genera were identified as Aphelenchus avenae, Boleodorus thylactus, Helicotylenchus macronatus, Mesocriconema antipolitanum, M. xenoplax, Pratylenchus andinus, Psilenchus hilarulus and Seinura prospera of whichP. andinus is a new report from Iran and B. thylactus, H. macronatus, M. antipolitanum, M. xenoplax and S. prospera are new reports from Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province.
    Keywords: Grapes, Morphologic, Morphometric, Nematode, Pratylenchus andinus
  • Page 53
    Fusarium wilt is one of the most important diseases of tomato plants. Because of the environmental hazards of chemical pesticides, it is necessary to use the non-chemical and natural methods to control the plant pests and pathogens. This study was performed to assess the possibility of replacing chemical fungicide with plant extracts. The antifungal effect of two plant extracts from Shirazi thyme, Zataria multiflora and Chavil, Ferulago angulata on the fungus Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici was studied in the laboratory and greenhouse conditions. Concentrations of 0.4, 0.8 and 1.2 percent of aqueous extracts of the mentioned plants were added to PDA medium and water treatment without extract was used as control. The inhibitory effect of the aqueous extract of dried aerial parts of the plants on fungus grown on PDA medium was studied in vitro. Results showed that the extracts of both plants have an inhibitory effect on the growth of the fungus. Leaf extract of Z. multiflora at the concentration of 1.2% was more effective than that of F. angulata. In greenhouse experiments, the inhibitory effect of the plant extracts was evaluated in a completely randomized design with 12 treatments, based on the factorial Ishikawa pattern. In this experiment, leaf extract of Z. multiflora at the rates of 0.4, 0.8 and 1.2% and leaf and flower extracts of F. angulata each at the rate of 1.2% were best treatments.
    Keywords: Control, Fusarium, Plant extract, Tomato, Zataria multiflora, Ferulago angulata
  • Page 67
    Mungbean (Vigna radiate (Wilczek)) because of having high protein content, short geowing period and good tolerance to high temperature is one of the most important pulse crops in tropical and sub tropical regions. Mungbean is widely planted in Khuzetan province and the area under its cultivation in Khuzestan is significantly more than any other provinces in Iran. Fungal diseases of root and crown of this plant are among its important diseases worldwide. In this investigation, distribution and identification of the causal agents were studied. During summer and fall of 2010 and 2011, 78 samples were collected from Mollasani, Dezful, Shushtar, Abbid, Gotvand, Ramhormoz and Susangerd which are the main Mungbean cultivation areas in Khuzestan. Macrophomina phaseolina, Rhizoctonia solani and Fusariun solani were recovered from these samples. The collected data illustrated that M. phaseolina with the occurrence frequency of 70.51% was the main cause of the disease. R. solani with 17.95 and F. solani with 11.54% occurrence frequency belonged to a statistically separate group. Moreover, the reaction of the M. phaseolina isolates to potassium chlorate was studied. According to the results, the Macrophomina isolates were divided in two groups, chlorate sensitive to 77.3% and chlorate resistant to 22.7%. Among the chlorate sensitive isolates, two phenotypes - feathery and restricted growth- were identified while the phenotype of chlorate resistant isolates was dense growth. Statistically investigation into pathogenicity of different phenotypes of Macrophomina isolates showed that chlorate resistant isolates with dense growth intensively made infection and sensitive isolates with feathery phenotype ranked second, and sensitive isolates with restricted phenotype had the least pathogencity.
    Keywords: Pathogenisity, Rot, Macrophomina, Fusarium, Rhizoctonia
  • Page 81
    During a survey in the years 1384-1386 from olive orchards in Khuzestan province, a sample of olive trees showing symptoms viz wilting, dieback and in some cases decline was collected. After washing and surface sterilization, the suspected samples were cultured on PDA medium and incubated at 25 ° C. In total, 124 fungal isolates from root and crown of olive were identified including a species from Verticillium (V. dahliae with 35 isolates), three species of Fusarium (F. solani with 23 isolates),) F. equiseti with 20 isolates), (F. semitectum with 4 isolates), three species of Cylindrocarpon (C. destructans with 20 isolates), (C. didymum with 8 isolates), (C. obtosisporum with 9 isolates), and R. solani with 5 isolates that were multinucleate and belonged to anastomosis group AG-4. The pathogenicity test of V. dahliae, F. solani, F. equiseti and C. destructans isolates were performed on olive seedlings 12 months by dipping the roots of seedlings in spore suspensions while R. solani isolates pathogenicity test was performed on a 12 -month-old olive trees and wheat. Results of pathogenicity tests showed that the isolates obtained from three species including F. solani, V. dahliae and C. destructans were as strongpathogens, F. equiseti as moderate pathogenic and R. solani as weak pathogen on olive. This is the first report of species F. equiseti and C. destructans on olive in Iran and species F. semitectum, C. didymum and C. obtosisporum as the olive pathogens.
    Keywords: Olive (Olea europea), Fusarium, Rhizoctonia, Cylindrocarpon, Verticillium, Crown, root