فهرست مطالب

مطالعات و سیاستهای اقتصادی - پیاپی 1 (بهار و تابستان 1393)

نشریه مطالعات و سیاستهای اقتصادی
پیاپی 1 (بهار و تابستان 1393)

  • 252 صفحه، بهای روی جلد: 65,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1393/10/01
  • تعداد عناوین: 10
|
  • اکبر کمیجانی، سعید بیات*، سید محمد هادی سبحانیان صفحه 3
    مطالعات در مورد ارتباط میان رشد اقتصادی و تورم در کشورهای مختلف، نتایج متفاوتی را در پی داشته است. برخی، به وجود ارتباط منفی میان رشد اقتصادی و تورم اشاره داشته اند و برخی دیگر عدم وجود ارتباط معنی دار و یا حتی ارتباط مثبت میان متغیرهای مذکور را گزارش کرده اند. در سال های اخیر مطالعات محدودی به غیرخطی بودن رابطه رشد اقتصادی و تورم پرداخته اند. در همین راستا، مطالعه حاضر به تصریح و برآورد یک رابطه غیرخطی میان رشد اقتصادی و تورم در ایران طی دوره 1338 تا 1386 و با استفاده از الگوی تصحیح خطای آستانه ای پرداخته است. نتایج حکایت از وجود یک رابطه غیرخطی به صورت U معکوس میان رشد اقتصادی و تورم در ایران دارد. نقطه شکست تورم در این تحقیق 9 درصد برآورد شده است. بر اساس نتایج این مطالعه، کاهش نرخ تورم به زیر 10 درصد، به منظور اثرگذاری مثبت بر رشد اقتصادی باید سرلوحه سیاست گذاری های تورمی بانک مرکزی قرار گیرد.
    کلیدواژگان: تورم، رشد اقتصادی، اقتصاد ایران، الگوی تصحیح خطای آستانه ای
  • علی طیب نیا، محسن مهرآرا*، رضا محمدی صفحه 23
    بررسی رفتار تولید ناخالص داخلی و برخی متغیرهای کلان و بخشی نشان می دهد که الگوی تغییرات تولید ناخالص داخلی با الگوی تغییرات آن متغیرها هماهنگی دارد که این هماهنگی با تقدم و تاخر زمانی انعکاس می یابد. تقدم زمانی در متغیرهای مربوطه زمینه پیش بینی تغییرات تولید ناخالص داخلی را فراهم می کند. این متغیرها به شاخص های پیشرو معروف می باشند. این تحقیق به دنبال مقایسه توانایی شاخص های پیشرو مختلف در پیش بینی رشد کوتاه مدت تولید ناخالص داخلی از طریق روش مدل تک نماگر از شاخص های پیشرو می باشد. بدین منظور چهارده شاخص پیشرو طی هشت دوره زمانی مورد بررسی قرار گرفته است. لازم به ذکر است، ضمن مقایسه شاخص های پیشرو پیش بینی های حاصله با نتایج الگوی خود رگرسیونی میانگین متحرک یک متغیره نیز مقایسه گردیده است. نتایج حاکی از برتری نسبی متغیر نرخ غیر رسمی ارز می باشد هر چند بهترین شاخص پیشرو در دوره های مختلف متفاوت می باشد. آماره مورد استفاده در انجام مقایسات آماره ریشه میانگین مجذور خطاها می باشد.
    کلیدواژگان: شاخص های پیشرو، مدل تک نماگر، ریشه میانگین مجذور خطاها (RMSE)، پیش بینی رشد کوتاه مدت
  • غلامرضا کشاورز حداد*، محمدنقی نظرپور، محسن سیفی کفشگری صفحه 49
    کار کودکان می تواند نشانی از «فقر جاری» بوده و به نوبه خود یکی از عوامل پدیدآورنده «فقر آتی» و نیز استمرار سیکل بسته فقر در خانواده به حساب آید. در این پژوهش، با استفاده از داده های طرح درآمد و مخارج خانوارهای ایران (1387) عوامل درون خانواده موثر بر کار و تحصیل کودکان با استفاده از مدل های پروبیت دوگانه ارزیابی می گردد. نتایج نشان می دهد که ویژگی های خانوارها در شکل گیری این پدیده موثر است. به طوری که عوامل درون خانواده موثر بر کار کودکان در ایران می تواند ناشی از برخی ویژگی های کودک (مانند، سن، جنس، تحصیلات، درآمد) و یا متاثر از ویژگی های پدر و مادر کودک (مانند، تحصیلات، درآمد و ساعات کار والدین) بوده و علاوه بر آن به دلیل برخی از ویژگی های خانوار (مانند، شهری یا روستایی بودن) باشد.
    کلیدواژگان: کودکان کار، بازماندگی از تحصیل، مدل پروبیت دوگانه
  • منصور زراء نژاد*، سید امین منصوری صفحه 75
    هدف اصلی در این پژوهش ارائه مدل شبیه سازی پویای نرخ بیکاری در ایران با استفاده از عوامل تقاضای کل و مقایسه آن با آمار ارائه شده از سوی بانک مرکزی است. نرخ بیکاری در دوره 1355-1392 با استفاده از روش شبیه سازی گذشته نگر و روش حداقل مربعات پویا شبیه سازی می گردد. برای این منظور، در ابتدا با شناسایی متغیرهای تاثیرگذار بر تقاضای کل، معادلات بخش های مصرفی، عمومی، خصوصی و خارجی فرمول بندی می گردد. سپس با استفاده از سیستم معادلات همزمان و سناریوسازی، نرخ بیکاری به صورت پویا به بخش تقاضای کل مرتبط می شود. یکی از موفقیت های به دست آمده در پروسه شبیه سازی، معنی داری بالای معادلات برآورد شده است. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که نرخ بیکاری از مقدار 16/1 درصد در سال 1385 به میزان 15/9 درصد در سال 1388 رسیده و سپس به میزان 25/5 درصد درسال 1392 افزایش پیدا کرده است.
    کلیدواژگان: شبیه سازی گذشته نگر، نرخ بیکاری، بانک مرکزی، حداقل مربعات پویا، ایران
  • سبا مجتهدی*، بیژن صفوی صفحه 107
    امروزه اعتقاد بر این است که بعد اجتماعی و مولفه های نهادی توسعه پایدار اهمیت خاصی در فرآیند رشد اقتصادی دارند؛ اما باید توجه کرد که تاثیر آن بر رشد اقتصاد غیرمستقیم است. این اثرگذاری از طریق کانال هایی انجام می گیرد که یکی از این کانال ها، تاثیر مستقیم سرمایه اجتماعی بر توسعه مالی است. بر این اساس هدف این تحقیق آن است که یکی از موانع توسعه بازارهای مالی در اقتصاد ایران بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. تجزیه و تحلیل داده ها توسط مدل های آماری و اقتصادسنجی و آزمون فرضیه ها توسط روش خودرگرسیون با وقفه های توزیعی (ARDL) انجام گرفت. یافته های تحقیق بیانگر آن است که شاخص اختلاس و ارتشاء و جعل در کوتاه مدت و بلندمدت بر روی نسبت مطالبات سیستم بانکی از بخش خصوصی به کل مطالبات سیستم بانکی اثر منفی دارد. از سوی دیگر، شاخص چک های برگشتی بر شاخص چندبعدی سرمایه اجتماعی در کوتاه مدت و بلندمدت اثر منفی بر نسبت دارایی های بانک های تجاری به دارایی های سیستم بانکی و بانک می گذارد.
    کلیدواژگان: سرمایه اجتماعی، توسعه مالی، خودرگرسیون برداری با وقفه های توزیعی، تحلیل مولفه های اصلی
  • ابوالفضل شاه آبادی*، رقیه پوران صفحه 133
    از دیدگاه ادبیات جدید مهاجرت مغزها، احتمال مهاجرت به اقتصادهای با دستمزد بالاتر، بازده انتظاری تحصیلات را برای افراد باقیمانده در وطن افزایش می دهد، به همین دلیل افراد را به سرمایه گذاری در تحصیلات تشویق می کند و از این طریق ممکن است کاهش اولیه در ذخیره سرمایه انسانی ناشی از مهاجرت مغزها را جبران کند. در این مطالعه به منظور بررسی فرضیه منافع مغز و محاسبه خالص منافع مغز در ایران، با استفاده از آمار و اطلاعات مهاجرت مغزها به کشورهای گروه هفت طی دوره 1339-1388، اقدام به برآورد سیستم معادلات همزمان متشکل از دو معادله سرمایه انسانی و رشد اقتصادی نموده ایم. نتایج تجربی نشان می دهد فرضیه منافع مغز در ایران تایید می شود (ضریب متغیر مهاجرت مغزها در معادله سرمایه انسانی مثبت است)، اما به دلیل اثر منفی و قوی تر مهاجرت مغزها بر رشد اقتصادی، خالص منافع مغز منفی است.
    کلیدواژگان: منافع مغز، مهاجرت مغزها، سرمایه انسانی، رشد اقتصادی، خالص منافع مغز
  • حسین صادقی، علی قنبری، فرناز قربانی*، زهرا کشاورزی صفحه 161
    هدف از این مطالعه بررسی روند بیماری هلندی در اقتصاد ایران و ارائه شاخصی جهت سنجش آن طی دوره 1357 تا 1387 با استفاده از روش فازی می باشد. برای این منظور مولفه های عمده بیماری هلندی در اقتصاد ایران از ادبیات تجربی استخراج شده و سری زمانی بیماری هلندی با استفاده از نرم افزار (MATLAB) برآورد شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد، که بعد از وقوع هر شوک نفتی بیماری هلندی در مقیاس متفاوتی در اقتصاد ایران رخ داده، به گونه ای که پس از شوک نفتی اول در دهه پنجاه به طور بی سابقه ای بیشترین مقیاس بیماری هلندی در کشور رخ داده است. در دهه شصت به دلیل رونق کمتر درآمدهای نفتی آثار بیماری هلندی در مقیاس کمتری به وقوع پیوسته است. وقوع شوک نفتی در دهه هفتاد میزان بیماری هلندی را در اواسط این دهه تشدید کرده است. همچنین با بروز شوک نفتی (1380-1385) به دلیل وجود حساب ذخیره ارزی در اوایل دهه، بیماری هلندی با شدت کمتری به وقوع می پیوندد، اما از سال 1383 به بعد به دلیل تغییر ماهیت این حساب و برداشت های بی رویه از آن میزان بیماری هلندی نیز شدت گرفته است.
    کلیدواژگان: بیماری هلندی، درآمدهای نفتی، نظریه فازی، روند بیماری هلندی
  • غلامعلی شرزه ای*، ناصر الهی، امیرحسین غفاری نژاد صفحه 181

    یکی از ابعاد تحقیقاتی بسیار مهم از نظر ارائه دهندگان خدمات بانکداری الکترونیک، مسئله تقاضای جامعه می باشد و در مطالعات بسیاری این امر بر اساس نمونه گیری صورت پذیرفته، اما در هیچ مطالعه ای از کل داده های جامعه آماری استفاده نشده است.
    هدف اصلی این مقاله شناسایی و درک نحوه اثرگذاری عوامل موثری از قبیل میزان کارمزد، درآمد ملی، درجه شهرنشینی، نرخ باسوادی، نرخ تورم، تعداد دستگاه های ارائه خدمات و تعداد کارت های صادر شده بر تقاضا مطابق با مبانی تئوریک توابع تقاضا می باشد. انتظار می رود که به استثنای کارمزدها، سایر متغیرها تاثیر مثبتی بر تقاضا داشته باشند. در امر مدل سازی پانل از داده های شانزده بانک در طول 1385-1389 و نیز تحلیل عاملی برای متغیرهای سری زمانی استفاده شده است. در مجموع تنها کارمزدها تاثیر منفی بر مقدار تقاضا دارند.کارمزدها به دلیل نبود جانشینی نزدیک برای این خدمات، کم کشش می باشند.

    کلیدواژگان: بانکداری الکترونیک، تابع تقاضا، پانل دیتا، تحلیل عاملی، کشش تقاضا
  • محمد جواد ایروانی، امین غزالی* صفحه 205
    بر اساس قانون بانکداری بدون ربا، بانک ها می توانند با توجه به نیاز متقاضیان تسهیلات، از عقود مختلفی برای تامین مالی آن ها استفاده نمایند. در این تحقیق، عوامل موثر بر ترجیح سیاست گذاران نظام بانکی در ارائه انواع تسهیلات به متقاضیان در نظام بانکداری بدون ربا، شناسایی و رتبه بندی شده است. بر این اساس، پرسش های اصلی این تحقیق عبارت است از: معیارهای مهم و موثر بر ترجیح سیاست گذاران نظام بانکداری بدون ربا در ارائه انواع تسهیلات به مشتریان در نظام بانکداری بدون ربا کدامند؟ اولویت هر یک از این عوامل با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی چگونه است؟ در این تحقیق از روش پژوهش ترکیبی اکتشافی استفاده شده است. از این رو معیارهای مناسب در سه مرحله و از طریق بررسی ادبیات موضوع، مصاحبه با افراد خبره و ارائه پرسش نامه و در نهایت استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی تعیین و اولویت بندی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که عوامل موثر بر ترجیح سیاست گذاران نظام بانکی در ارائه انواع تسهیلات به مشتریان در نظام بانکداری بدون ربا، به ترتیب اهمیت عبارت است از: قابلیت اجرای صحیح قرارداد، توزیع عادلانه درآمد، قابلیت نظارت بر قرارداد از طرف بانک، هزینه های عملیاتی بانک، و روان و قابل فهم بودن قرارداد.
    کلیدواژگان: بانکداری بدون ربا، تسهیلات بانکی، عوامل ترجیح، روش ترکیبی، روش تحلیل سلسله مراتبی
  • مرتضی سحرخیز*، سید فرشاد فاطمی، سید مهدی برکچیان صفحه 227
    در این مطالعه به کمک مجموعه داده منحصر به فردی که تاکنون در ایران استفاده نشده است به تحلیل عوامل موثر بر قیمت زمین در منطقه هشت شهر تهران می پردازیم. نتایج تحقیق با تئوری های اقتصاد شهری سازگار است و نشان می دهد که با افزایش فاصله زمین تا مراکزی که دسترسی به آن ها ارزشمند است، مانند میدان، پارک و بزرگراه قیمت زمین کاهش می یابد؛ در حالی که با افزایش مساحت زمین، تراکم مجاز ساخت و ساز و رتبه اجتماعی محله، قیمت زمین افزایش پیدا می کند. همچنین برای مقایسه روش های برآورد مختلف، مدل را به روش شبه پارامتریک نیز برآورد می کنیم، اما استفاده از این روش بهبودی در نتایج ایجاد نمی کند.
    کلیدواژگان: قیمت زمین، روش هدونیک، برآوردگر منعطف، برآورد شبه پارامتریک و غیرپارامتریک
|
  • Akbar Komijani, Saied Bayat*, Seyed Mohammad Mahdi Sobhanian Page 3
    Some studies show that inflation decreases the economic growth, while some others claim that inflation has positive effect on economic growth. Recently, several studies have examined the nonlinear effects of inflation on economic growth. This paper tries to explain the effects of inflation on Iranian economic growth based on a nonlinear model, TAR-ECM. Data are applied during 2004-2007. Our results support a nonlinear inverse-U shape effect of inflation on economic growth. The threshold level is 9 percent. This means that inflation below 9 percent can increase economic growth, but inflation above that will decrease the economic growth. Our results indicate that the central bank can peg inflation target at 9 percent level.
    Keywords: Inflation, Economic Growth, TAR, ECM
  • Ali Taeibnia, Mohsen Mehrara*, Reza Mohammadi Page 23
    The examination of Gross Domestic Production behavior and some sectoral and macro variables show that latter convey some useful information as leading indicators for forecasting GDP. So, the past information on these indicators helps to reduce the forecast error of GDP. The objective of this paper is to identify the leading indicators and to compare the ability of those in forecasting short run GDP growth. In this regard, fourteen leading indicators in 8 periods are evaluated. Moreover, the forecasts are compared with the ones with univariate ARMA method based on RMSE criteria. The results show the relative outperformance of forecasts with informal exchange rate, although the quality of leading indicators during different period is changing.
    Keywords: Leading Indicators, Single Indicator Model, Root Mean Square Errors (RMSE), Forecast, GDP Growth
  • Gholam Reza Keshavarz Haddad*, Mohammad Naghi Nazarpour, Mohsen Seifi Kafshgari Page 49
    Child labor is a sign of “current household’s poverty”, which in turn leads to “future poverty” and causes vicious circle of poverty in a family. This research aims to assess the intra-household factors that affecting the work and school attendance of children, by using Bivariate-probit models as a joint decision making of parents in Iran. We use households’ income and expenditure survey 2009 both for urban and rural areas. Our findings reveal that family background of children is among the main causes of child work decision in urban and rural families. More specifically, parental age, schooling, wage and non-labor earning are the main determinants of child’s time allocation. Furthermore, child gender, her age and region of residence are observed as significant factors which cause being a child labor.
    Keywords: Child Labor, Schooling, Bivariate, Probit
  • Mansour Zarra, Nezhad*, Sayed Amin Mansouri Page 75
    The main objective of this study is to provide a dynamic simulation model of unemployment rate in Iran by using aggregate demand and comparison with the statistics provided by the central bank. The unemployment rates in the period 1976 - 2013 using ex-post simulation and dynamic least squares simulation methods, simulation were done. To this end, at first, by identifying the variables affecting on aggregate demand, equations for consumption, public, private and foreign functions are formulated. Next, using a simultaneous equations system and scenario making, the unemployment rate is dynamically linked to the aggregate demand. One of the successes obtained in the simulation process is high significance of the estimated equations. Simulation results show that the unemployment rate declined from 16.1 percent in 2006 to 15.9 percent in 2009 and then increased to 25.5 percent in 2013.
    Keywords: Ex, post Simulation, Unemployment Rate, Central Bank, DOLS, Iran
  • Saba Mojtahedi*, Bijan Safavi Page 107
    It is believed that social aspects and institutional components of sustainable development, have a great importance in economic growth process, but it should be considered that this effect on economic growth is indirect. This effect is done through some channels; one of these channels is the direct effect of social capital on financial development. Therefore, the purpose of this study is to investigate mostly one of the obstacles of financial markets development in Iranian Economy. The analyses are done by statistical models, econometrics and hypothesis tests by ARDL approach. The findings indicate that the index of embezzlement, bribery and forging have negative effects on the ratio of credit allocated to private enterprises to total domestic credit in short and long-run. On the other hand, the index of cheque default has a negative effect on the multilateral index of social capital on the ratio of commercial banks domestic assets to the banking system assets.
    Keywords: Social Capital, Financial Development, ARDL, Principle Component Analysis
  • Abolfazl Shahabadi*, Roghayeh Pouran Page 133
    In the view of new brain drain literature, the possibility of emigrating to an economy with higher wages raises the expected return of education for remained individuals will generate incentives for individuals to make investments in education. So, this may compensate the initial reduction in the human capital stock. In this paper to test the brain gain and compute the net brain gain in Iran, we have estimated the system of simultaneous equations that contain the human capital and economic growth equations. We use the data of census and information of the emigration of skilled labor to G7 countries in during 1960-2009. The estimation results by 3SLS method say that the brain gain hypothesis is not rejected in Iran (the coefficient of drain in human capital equation is positive), but because of the negative and strongest effect of brain drain on economic growth, the net brain gain is negative.
    Keywords: Brain Gain, Brain Drain, Human Capital, Economic Growth, Net Brain Gain
  • Hossein Sadeghi, Ali Ghanbari, Farnaz Ghorbani*, Zahra Keshavarzi Page 161
    This study aims at estimating the Dutch disease and identifying its trend over a span of 31 years from 1978 to 2008. To this end, based on empirical studies and evidence of Dutch disease, fuzzy index series of Dutch disease were estimated by using (MATLAB). Results show that after oil shocks in the 50’s, Dutch disease occurred with the largest scale while the 60’s witnessed less Dutch disease. Moreover, in the oil shock of 2001 to 2006, after establishing the exchange reserve account in the early years, Dutch disease occurred on a smaller scale, while after 2004 the increased in withdrawals of this account, led to Dutch disease in a larger scale.
    Keywords: Dutch Disease, Oil Revenues, Fuzzy Logic, Dutch Disease Trend
  • Gholamali Sharzehi*, Nasser Elahi, Amir Hossein Ghaffari Nejad Page 181

    One of the most important research aspects in view of providers of these services (electronic banking services) is the society demand. Many studies have been done on the basis of sampling but there is no study which has been done by entire data of statistical population.The main purpose of this research is to identify and analyses of the effects of factors such as fees, national income, urbanization rate, literacy rate, inflation rate, the number of service providing machines, and the number of issued cards affecting the demand; based on the theoretical demand functions.So, we expect that all factors will have positive effect on demand except fee. In the modeling, we use panel data of 16 banks during 2006-2010 and factor analysis method for time-series variables. Actually, only the fee has negative effect on quantity of demand. The factor fee has low-elasticity because there is no exact replacement for these services.

    Keywords: Electronic Banking, Demand Function, Panel Data, Factor Analysis, Elasticity
  • Mohammad Javad Iravani, Amin Ghazali* Page 205
    Based on Interest Free banking law, banks can use various contracts to finance applicant's facilities according to their needs. In this study, the effective factors on banking system policymaker’s preference to offer a variety of facilities to customers in the interest free banking system have been identified and prioritized. On this basis, the main research questions are: What are the important and effective criteria on banking system policymaker’s preference to offer variety of facilities to customers in the interest free banking system? How is the Priority of these factors with the help of the analytic hierarchy process (AHP)? In this research, the hybrid method is used. Therefore, the appropriate criteria have been identifying and prioritizing in three stages and through the study of literature review, interviews with experts and questionnaires and finally using the analytic hierarchy process. The results indicate that the effective factors on banking system policymakers preference to offer variety of facilities to customers in the interest free banking system in order of importance are: the proper implementation of the contract, fair distribution of income, ability to monitor the contract on behalf of the bank, operating expenses of the bank and easily understood nature of the contract.
    Keywords: Banking, Interest Free Banking System, Banking Facilities, the Analytic Hierarchy Process
  • Morteza Saharkhiz*, Seyed Farshad Fatemi, Seyed Mahdi Barakchian Page 227
    In this study, we employ hedonic modeling to explain price of land, utilizing a unique dataset for Tehran. The dataset contains actual transaction records for Tehran's Zone 8 in 2010. Our results are consistent with the urban economic theories: Variables such as lot size, social status of neighborhood and permitted building volume have positive effects on the price of land, but the distance of land from places such as parks and highways has a negative effect on it. The parametric estimators are also compared to more flexible semi parametric estimators which do not improve the results.
    Keywords: Land Price, Hedonic Prices, Flexible Estimator, Semi Parametric, Nonparametric Estimation