فهرست مطالب

نشریه مطالعات کتابداری و علم اطلاعات
سال ششم شماره 2 (پیاپی 15، پاییز و زمستان 1393)

  • تاریخ انتشار: 1393/11/20
  • تعداد عناوین: 7
|
  • رحمت الله فتاحی صفحه 0
    دانشگاه های امروز توجه عمده ای به پژوهش و سرمایه گذاری در این عرصه می کنند. آنها این عرصه را عرصه گسترده ای برای تولید دانش و تولید ثروت یافته اند. همچون دانشگاه ها، بسیاری از سازمان های دولتی (بویژه وزارتخانه ها و مراکز پژوهشی) اقدام به اجرای طرح های گوناگون پژوهشی و بهره گیری از نتایج آنها می کنند. برونداد همه این فعالیت ها، تولید حجم عظیمی از داده ها و اطلاعات پژوهشی است که می تواند در برنامه ریزی، پیاده سازی برنامه ها، و ارزیابی نتایج برنامه ها در سطوح ملی، استانی و محلی مورد استفاده قرار گیرد. آشکار است که می توان از این داده ها فراتر از هدف اولیه سازمانی استفاده کرد. به بیان دیگر، بخش عظیمی از داده های پژوهشی می تواند در سایر موارد، چه برای تعریف طرح های جدید و جلوگیری از تکرار و همپوشانی، و چه برای کاربرد در زمینه های دیگر مورد استفاده قرار گیرد. بر این اساس، داده های پژوهشی از ارزش افزوده بالایی برخوردارند.
    کلیدواژگان: داده های پژوهشی، اشتراک داده ها
  • افشین حمدی پور، زاهد بیگدلی صفحات 1-18
    هدف
    یکی از شاخص های پیشرفت جوامع پذیرش و اشاعه نوآوری هاست. نوآوری، فرایندی است که طی آن افکار و روش های نوین، خلق شده و یا توسعه می یابند. هدف اصلی از این مطالعه بررسی وضعیت جاری و ارزیابی کمی و کیفی پژوهش های اشاعه نوآوری با تحلیل ویژگی های مختلف آن با استفاده از روش های علم سنجی است.
    روش
    این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی با رویکرد علم سنجی انجام شده است. 3180 پیشینه در دوره زمانی 1990 تا آگوست 2011 از پایگاه وب آو ساینس استخراج و تجزیه و تحلیل های لازم روی آنها صورت گرفت.
    یافته ها
    نتایج نشان داد که شاخص ضریب هم نویسندگی از 204/ 0 در سال 1990 به 508/ 0 در سال 2011 رسیده است و میانگین کل ضریب هم نویسندگی 378/ 0 است. با توجه به مقدار بحرانی در سطح اطمینان %95 (0177/ 0 >8578/ 0) می توان گفت قاعده لوتکا در پژوهش حاضر نیز صدق می کند. حوزه های مدیریت با 796 مدرک (%25)، بازرگانی با 546 مدرک (%2/17) و اقتصاد با 428 مدرک (%5/ 13)، به ترتیب رتبه های اول تا سوم را در انتشار پژوهش های اشاعه نوآوری به خود اختصاص داده اند. از 81 کشور تولیدکننده مدارک در زمینه اشاعه نوآوری، کشور ایران با تولید (%2/ 0) 7 مدرک در رتبه 34 قرار دارد.
    نتیجه گیری
    پژوهش حاضر نشان داد که همبستگی معنی داری بین فراوانی تجمعی سالانه بروندادهای علمی و سال های مورد مطالعه وجود دارد. با استفاده از معادله رگرسیون نماییR2 پیش بینی می شود که تعداد بروندادهای علمی با موضوع اشاعه نوآوری در تمام زمینه های دانش بشری با سرعت بالایی در آینده رشد خواهد کرد. حتی می توان برآورد کرد که فراوانی تجمعی بروندادهای علمی در این حوزه در سال 2015 دو برابر آن در سال 2006 خواهد شد. در نهایت با ترسیم نقشه علمی حوزه اشاعه نوآوری بر مبنای استناد جهانی (جی.سی.اس.) هشت خوشه علمی شناسایی و معرفی شدند.
    کلیدواژگان: اشاعه نوآوری، تحلیل استنادی، علم سنجی، روند پژوهشی، نقشه علمی
  • مریم پارساییان، نصرت ریاحی نیا صفحات 19-36
    هدف
    شناسائی و رتبه بندی عوامل موثر در پیاده سازی مدیریت دانش در کتابخانه های دانشگاهی استان یزد می باشد.
    روش
    روش انجام پژوهش پیمایشی – تحلیلی و جامعه آن شامل تعداد 120 کتابدار شاغل در کتابخانه های دانشگاهی استان یزد در سال تحصیلی 93-1392می باشد که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 92 نفر از آنها بصورت تصادفی و به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده، پرسش نامه محقق ساخته با مقیاس 5 درجه ای لیکرت بود. روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید باتجربه تایید و به منظور تایید پایایی آن از آزمون ضریب آلفای کرونباخ(913/.) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار استنباطی و به کمک نرم افزار آماری spss18 انجام گرفت، برای سنجش میزان تاثیر عوامل موثر در پیاده سازی مدیریت دانش از آزمون t تک نمونه ای و برای مشخص کردن اولویت تاثیرگذاری عوامل مذکور از آزمون فریدمن استفاده گردید.
    یافته ها
    از میان عوامل موثر در پیاده سازی مدیریت دانش، تنها دو عامل فرهنگ سازمانی و امکانات فناوری از وضعیت مناسبی برخوردار می باشند.
    نتیجه گیری
    نتایج بدست آمده با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه کتابخانه های دانشگاهی در پیشبرد اهداف آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها و نقشی که مدیریت دانش در رسیدن به اهداف مذکور دارد، چندان مطلوب نمی باشد که این مساله لزوم توجه و برنامه ریزی بیشتر از سوی مسئولین را بیش از پیش آشکار می سازد.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، پیاده سازی مدیریت دانش، کتابخانه های دانشگاهی استان یزد
  • نرگس خانی، مرتضی کوکبی صفحات 37-52
    هدف
    انگیزه اصلی پژوهشگران از نوشتن این مقاله بیان وجود نوعی آشفتگی در کاربرد کلمه «افسانه عامیانه» در کتاب ها و مقالات مربوط به ادبیات و متون ادبی مربوط به ایران و ارائه تعریفی برای افسانه عامیانه است. ضرورت بحث درباره علل آشفتگی در کاربرد و بیان معانی مختلف واژه «افسانه» به این دلیل است که پژوهشگرانی که منابع ادبی را مورد بررسی قرار می دهند با این مغالطه آشنا شوند و در پژوهشهای خویش، معنای واحدی از افسانه را به کار گیرند. اکنون با پژوهشگرانی مواجه هستیم که معنای درست «افسانه» و کاربرد آن را نمی دانند. این پژوهش در پی آن است که معنای یکسانی را پس از مطالعه منابع مختلف مربوط به ادبیات، ارائه دهد.
    روش
    این بررسی به روش کتابخانه ای و با تکیه بر متون و منابع معتبر موجود و نیز در مشورت با اساتید اهل این حوزه صورت گرفته است.
    یافته ها و
    نتیجه گیری
    مقاله حاضر مشتمل بر دو بخش است. در بخش نخست، پس از بیان انگیزه نگارش مقاله، به تعریف افسانه، پرداخته و پس از آن اشتباه های مکرر نویسندگان و مترجمان ایرانی در کاربرد کلمه افسانه به جای قصه و اسطوره بررسی و نمونه هایی از این به هم ریختگی در کاربرد این لغات به جای هم بیان می شود. در بخش دوم پیشنهادهایی برای پرهیز از این اشتباه ها ذکر و ضمن ارائه چند پیشنهاد، تعریفی برای افسانه عامیانه پیشنهاد می گردد.
    کلیدواژگان: ادبیات کودکان و نوجوانان، افسانه عامیانه، تعریف افسانه عامیانه، گونه ادبی
  • نجلا حریری، سمیه روشن صفحات 53-70
    هدف
    هدف پژوهش حاضر شناسایی شاخص ها و عوامل تاثیرگذار بر فرایند شکل گیری وفاداری الکترونیکی کاربران سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است.
    روش
    روش پژوهش پیمایشی تحلیلی بوده و داده های آن به روش میدانی و با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری کاربران و اعضای سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران بودند که بر اساس حجم نمونه لازم برای تحلیل عاملی 120 نفر از آنها به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. روش های آماری مورد استفاده شامل تحلیل عاملی، تحلیل معادلات ساختاری، کولموگروف اسمیرنوف، t استیودنت و تحلیل واریانس بود.
    یافته ها
    سه عامل اصلی موثر بر وفاداری الکترونیکی شامل رضایت الکترونیکی، اعتماد الکترونیکی و کیفیت الکترونیکی و همچنین شاخص های موثر بر هر سه عامل شناسایی و تایید شدند. شاخص دقت از میان شاخص های مولفه کیفیت اطلاعات، شاخص پاسخ دهی از شاخص های مولفه کیفیت خدمات و شاخص راهبری از شاخص های مولفه کیفیت سیستم بیشترین بار عاملی و در نتیجه تاثیر مثبت را بر کیفیت الکترونیکی داشتند. رضایت الکترونیکی اثر بیشتری نسبت به عامل اعتماد الکترونیکی بر متغیر وابسته وفاداری الکترونیکی داشته است که این باعث افزایش اثر مولفه های کیفیت اطلاعات، کیفیت خدمات و کیفیت سیستم بر متغیر وابسته وفاداری الکترونیکی شده است.
    نتیجه گیری
    شاخص های موجود در مدل پژوهش تایید گردید و نتیجه مدل سازی معادلات ساختاری، حاکی از برازش مناسب مدل پژوهش بود.
    کلیدواژگان: وفاداری الکترونیکی، رضایت الکترونیکی، اعتماد الکترونیکی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
  • فاطمه باجی، فریده عصاره صفحات 71-92
    هدف
    هدف پژوهش حاضر آن است که با رویکرد تحلیل شبکه اجتماعی به بررسی شبکه هم نویسندگی حوزه علوم اعصاب ایران در پایگاه وب آو ساینس در سال های 1996- 2011 بپردازد.
    روش
    پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد تحلیل شبکه اجتماعی به بررسی ساختار شبکه هم نویسندگی حوزه علوم اعصاب ایران در پایگاه وب آو ساینس در فاصله سال های 1996- 2011 پرداخته و سنجه های مرکزیت این شبکه را جهت تفسیر بهتر روابط هم نویسندگی پژوهشگران و شناسایی افراد موثر در این حوزه، به دست آورد.
    یافته ها
    نتایج نشان داد تولیدات علمی ایران در حوزه علوم اعصاب روندی صعودی داشته و ضریب خوشه بندی و چگالی شبکه هم نویسندگی آن بالا است. این شبکه دارای یک خوشه اصلی متشکل از 21 /78% کل شبکه است. همچنین، این حوزه بیشترین تبادلات و همکاری را با موضوعات داروسازی، روان پزشکی، علوم رفتاری، روان شناسی، فیزیولوژی، جراحی، کودکان، و ارتوپدی داشته است.
    نتیجه گیری
    تاثیرگذارترین افراد شبکه مورد بررسی عبارتند از زرین دست، فاتحی، شجاع، دهپور و نویسندگان دو نقطه برشی شبکه نیز عبارتند از صحرائیان و امیرجمشیدی. در صورت ادامه همکاری، می توان انتظار داشت در سال های آینده این شبکه به یک شبکه جهان کوچک تبدیل شود.
    کلیدواژگان: هم نویسندگی، همکاری علمی، تحلیل شبکه، علوم اعصاب، ایران، وب آو ساینس
  • منصور کوهی رستمی، فاطمه مقتدایی، عبدالله فاضلی، محمدصادق رجایی صفحات 94-122
    هدف
    هدف این مقاله بررسی چهار شاخص ساختار سلسله مراتبی غیر منعطف، عدم اعتقاد و حمایت مدیران ارشد، نبود سیستم های انگیزشی و عدم وجود فضای اعتماد در سازمان، به عنوان موانع درون سازمانی استقرار مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان خوزستان است.
    روش شناسی: جامعه آماری پژوهش 260 نفر از کتابداران این سازمان هستند که تعداد 150 نفر از آنان به شکل تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که برای سنجش روایی آن، از روش تحلیل عاملی تاییدی و برای سنجش پایایی آن از محاسبه آلفای کرونباخ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از تحلیل عاملی تاییدی و برای آزمون فرضیه ها از بررسی معادلات ساختاری به کمک نرم افزار Lisrel استفاده شد.
    یافته ها
    نتایج نشان داد، تمامی شاخص ها از بار عاملی قابل قبولی برخوردارند. در این میان شاخص«عدم اعتقاد و حمایت مدیران ارشد» با بار عاملی 72/ 0 بیشترین تاثیر را نشان می دهد و شاخص عدم اعتماد در سازمان، نبود سیستم های انگیزشی و ساختار سلسله مراتبی غیر منعطف، به ترتیب در رتبه های بعدی قرار دارند.
    نتیجه گیری
    نتایج حاکی از آن است که تمامی شاخص های مورد بررسی در این تحقیق، نقش تاثیرگذاری در عدم توفیق مدیریت دانش در کتابخانه های عمومی استان خوزستان دارند.
    کلیدواژگان: مدیریت دانش، کتابداران، کتابخانه های عمومی، موانع درون سازمانی، خوزستان
|
  • Afshin Hamdipour, Zahed Bigdeli Pages 1-18
    Purpose
    Adoption and diffusion of innovation is one of the indicators of community progress. Innovation is a process in which ideas and new methods are created or developed. The aim of this study was to visualize the scientific structure of innovation diffusion during 1990 – 2011.
    Method
    The research method was scientometrics. During the period of 1990-2011, 3180 records were extracted in WoS and necessary analyses were performed on them.
    Findings
    Results showed that the collaboration coefficient from 0.204 in 1990 raised to 0.508 in 2011 and the average of collaboration coefficient was 0.378 for the whole period. Due to the critical value at confidence level of 95% (0.0177> 0.8578), it can be said that the present work is in accordance with Lutka’s law. The fields of Management with 796 records (25%), Commerce with 546 records (17.2%), and Economy with 428 records (13.5%), ranked first to third respectively in order to diffusion of innovation research publishing. among 81 countries that have produced documents related to the diffusion of innovation, findings showed that over 57 percent were produced in the US and England. Iran with a production of 7 records (% 2.0) in this field ranked 34th.
    Results
    The present study revealed significant correlation existing between cumulative annual frequency of scientific outputs, and year of study. An exponential regression was applied to model the high correlation between cumulative number of documents and the year of study. Using the regression equation, it can be estimated that in 2015, the number of scientific publications on this topic will be twice of the number of publications in 2006. Finally, by the scientific mapping of innovation diffusion on a global basis (GCS), eight clusters were identified and introduced.
    Keywords: Diffusion of innovation, Scientometrics, Citation analysis, Research trends, Scientific map
  • Maryam Parsaeian, Nosrat Riahinia Pages 19-36
    Purpose
    This research tried to explore and rank the critical success factors of knowledge management implementation in academic libraries in Yazd.
    Method
    This analytical survey was conducted on the 60 librarians in Yazd academic libraries in 2013. The data was collected by a researcher-made questionnaire of which the validity was confirmed by a group of specialists, and reliability was confirmed by Cronbach’s Alpha that was calculated to be 0.909. The status of critical factors in implementing of Knowledge Management was determined by means of a one-sample t test, and the priority of critical factors was determined by administration of the Friedman Test.
    Findings
    among the critical factors considered in implementation of knowledge management, only two factors, namely organizational culture and technology, were in a good situation; also, from the point of view of affecting the implementation of knowledge management in academic libraries, these two factors proved to be in the first priority as well among all of the critical factors.
    Result
    With respect to the importance of academic libraries in achieving the educational and research goals of universities, and the role of knowledge management in attaining these goals, the results gained did not prove to be satisfactory. This indicates the necessity of more serious consideration of the universities’ authorities regarding implementation of KM.
    Keywords: Knowledge Management, implementation, academic libraries, Yazd
  • Narges Khani, Mortaza Kokabi Pages 37-52
  • Mansour Koohi Rostami, Fatemeh Moghtadaee, Abdollah Fazeli, Mohammad Rajaie Pages 94-122
    Goals: The purpose of this paper is to investigate organizational barriers effecting on implementation of knowledge management in Khouzestan public libraries. These barriers consist of lack of trust in the organization, hierarchical and non-flexible, non-belief and support for the involvement of senior management and the lack of incentive systems.
    Methodology
    the Study populations consist of 260 librarians, 150 of which are selected randomly as sample. Data collection tool is questionnaire that to assess its validity and reliability, confirmatory factor analysis and a reliability measure of Cranach's Alpha (0/896) was used. Confirmatory factor analysis and Lisrel software was used to test the hypotheses.
    Results
    all hypotheses of this study were accepted. The Results of the confirmatory factor analysis showed that all dimensions of organizational barriers (namely lack of trust in the organization, hierarchical and non-flexible, non-belief and support for the involvement of senior management and the lack of incentive systems) have acceptable factor bars. No belief and support for the involvement of senior management have the strongest effect with 0.72.
    Conclusion
    organizational barriers such as lack of trust in the organization, hierarchical and non-flexible, non-belief and support for the involvement of senior management and the lack of incentive systems influence knowledge management have failed.
    Keywords: Knowledge Management, librarians, organizational barriers, Khouzestan Province