به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « برنج » در نشریات گروه « زراعت »

تکرار جستجوی کلیدواژه «برنج» در نشریات گروه «کشاورزی»
  • روح الله یوسفی*

    برنج به عنوان یکی از گیاهان راهبردی، پس از گندم دومین محصول پرمصرف کشور به شمار می رود. با توجه به رشد جمعیت، افزایش تولید این محصول و کاهش تلفات، اهمیت ویژه ای در جلوگیری از واردات برنج دارد. از مهم ترین مراحل تولید این محصول که تاثیر زیادی در ارتقاء کمی و کیفی تولید محصول دارد، مرحله برداشت است. امروزه در کشور برداشت برنج به دلیل سختی ها و نیز وجود فناوری، از حالت سنتی و غیرمکانیزه با دست، و نیمه مکانیزه به شکل برداشت با دست و خرمن کوبی با ماشین و یا به شکل کاملا مکانیزه تغییر یافته است. مدیریت مناسب برداشت با هدف کاهش تلفات در فصل برداشت از مهم ترین اولویت ها می باشد که علاوه بر کاهش تلفات (ریزش طبیعی و ریزش در هنگام برداشت) مشکلات موجود در جمع آوری محصول نیز کاهش یافته و در نهایت سبب افزایش درآمد کشاورزان خواهد شد. کاهش تلفات در این مرحله ضروری است و این امر مستلزم درو به موقع محصول، شرایط شالیزار در زمان برداشت، انتخاب روش مناسب برداشت، تنظیم و نگهداری ماشین برداشت، مهارت اپراتور، جداسازی دانه از بقایای گیاهی با کمترین تلفات و در نهایت به دست آوردن محصول با کیفیت بالا است. از این رو رعایت دستورالعمل های فنی و توصیه های ترویجی در مرحله برداشت می تواند از هدر رفت محصول جلوگیری نماید.

    کلید واژگان: برنج, دروگر, کمباین, برداشت دستی, تلفات}
  • اسماعیل بخشنده*، همت الله پیردشتی، فضه قلی تبار فرامرزی، طیبه ژولیده رودپشتی، فایزه زعفریان
    هدف

    این مطالعه به منظور ارزیابی تاثیر باکتری های Rahnella aquatilis و Burkholderia cepacia بر عملکرد، اجزای عملکرد و جذب عناصر پتاسیم و روی در برنج انجام شد.

    روش پژوهش:

     آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1401 انجام شد. تیمارها شامل دو سطح کودی (100 و 75 درصد مصرف کود براساس نتایج آزمون خاک به ترتیب سطح کودی مطلوب و کاهش یافته) و چهار تیمار تلقیح با باکتری (تلقیح جداگانه هر یک از باکتری ها R. aquatilis، B. cepacia و ترکیبی (R.aquatilis+B.cepacia) و شاهد (عدم تلقیح)) بودند.

    یافته ها

    طبق نتایج بین سطوح کودی مطلوب و کاهش یافته اختلاف آماری معنی دار بین صفات وجود نداشت. تلقیح جداگانه هر یک از باکتری ها R. aquatilis، B. cepacia و ترکیبی موجب افزایش صفات طول خوشه (از 88/5 تا 3/11 درصد)، تعداد پنجه کل در کپه (از 4/19 تا 1/29 درصد)، تعداد دانه پر در خوشه (از 8/22 تا 5/46 درصد)، عملکرد شلتوک (از 8/22 تا 3/44 درصد)، عملکرد بیولوژیکی (از 3/20 تا 6/33 درصد)، وزن هزاردانه (از 4/2 تا 8/8 درصد)، مقدار پتاسیم در دانه (از 0/6 تا 4/41 درصد)، مقدار پتاسیم در اندام های هوایی (از 4/38 تا 4/65 درصد)، مقدار روی در دانه (از 2/6 تا 9/40 درصد) و مقدار روی در اندام های هوایی (از 4/29 تا 6/54 درصد) نسبت به تیمار شاهد شد.

    نتیجه گیری

    کاربرد باکتری های افزاینده رشد به صورت ترکیبی (بهترین تیمار تلقیح) بدون کاهش معنی دار عملکرد موجب کاهش مصرف کودهای شیمیایی شد که نشان دهنده اهمیت استفاده از این باکتری ها جهت رسیدن به اهداف کشاورزی پایدار است.

    کلید واژگان: اجزای عملکرد, باکتری حل کننده پتاسیم و روی, برنج, کشاورزی پایدار}
    Esmaeil Bakhshandeh *, Hemmatollah Pirdashti, Fezzeh Gholitabar Faramarzi, Tayebeh Zholideh Rodposhti, Faezeh Zaefarian
    Objective

    This study was performed to evaluate the effect of Rahnella aquatilis and Burkholderia cepacia bacteria on yield, yield components, and uptake of potassium and zinc elements in rice (Oryza sativa L.).

    Methods

    The experiment was conducted as a split-plot in a randomized complete block design with three replications in 2022. Treatments included two levels of chemical fertilizer (100 and 75% of chemical fertilizer consumption based on the soil test results as optimal and reduced fertilizer levels, respectively) and four inoculation treatments (separate inoculation of R. aquatilis, B. cepacia, a co-inoculation (R.aquatilis+B.cepacia) and control (non-inoculation)).

    Results

    The results indicated that there was no significant difference between the optimal and reduced fertilizer levels in all the studied traits. The separate inoculation of R. aquatilis, B.cepacia and their co-inoculation increased the panicle length (from 5.88 to 11.3%), the number of total tillers in hill-1 (from 19.4 to 29.1%), the total number of grains in panicle-1 (from 22.8 to 46.5%), paddy yield (from 22.8 to 44.3%), biological yield (from 20.3 to 33.6%), 1000-seed weight (from 2.4 to 8.8%), potassium uptake in grain (from 6.0 to 41.4%) and in above-ground biomass (from 38.4 to 65.4%), zinc uptake in grain (from 6.29 to 40.9%) and in above-ground biomass (29.4 to 54.6%) as compared with the control (non-inoculation).

    Conclusion

    The application of plant growth-promoting rhizobacteria in combination (as the best inoculation treatment) reduced chemical fertilizers consumption without a significant reduction in the paddy yield, indicating the importance of these rhizobacteria for achieving sustainable agriculture goals.

    Keywords: Potassium, Zinc Solubilizing Bacteria, Rice, Sustainable Agriculture, Yield Components}
  • سمیه کامروا*، نادعلی باباییان، نادعلی باقری، فرهاد نظریان فیروزآبادی
    سابقه و هدف
    تنش شوری تهدید بسیار جدی برای اکثر محصولات کشاورزی در سطح جهان است. برنج در جهان در رتبه دوم بعد از گندم قرار دارد و گیاهی نسبتا حساس به تنش شوری است. پروتئین کینازها یک گروه مهم از آنزیم های کینازی هستند که پروتئین-های هدف را با افزودن گروه های فسفات فسفریله می کنند. این آنزیم ها با القای پیام رشد و تکثیر در ارتباطات سلولی نقش مهمی ایفا می کنند. بیان ژن فرآیندی است که طی آن به وسیله اطلاعات به دست آمده از یک ژن، محصول کاربردی ژن سنتز می شود. هدف این تحقیق بررسی سطح بیان ژن SAPK1 از گروه ژنی پروتئین کیناز در گیاه برنج تحت تنش شوری سدیم کلراید با بررسی سه زمان مختلف بعد از اعمال تنش بود.
    مواد و روش ها
    در این تحقیق الگوی بیان ژن SAPK1 در دو رقم متحمل (شصتک محمدی) و حساس (IR29) گیاه برنج تحت تنش شوری با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار بررسی شد. ارقام در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان کاشته شدند و در مرحله گیاهچه ای (5 الی 6 برگی) به گیاه تنش شوری در سه سطح 3، 6 و9 دسی زیمنس بر متر و تیمار شاهد (بدون تنش شوری) اعمال شد. سپس در سه زمان مختلف (6، 12 و 24 ساعت بعد از اعمال تنش) نمونه برداری از برگ گیاه جهت بررسی بیان ژن صورت گرفت. نمونه های برگ در فریزر منفی 80 درجه سانتی گراد نگهداری شدند. سپس استخراج RNA و سنتز cDNA توسط کیت های مخصوص هر مرحله صورت گرفت و در نهایت بررسی بیان ژن با تکنیک qPCR و توسط فرمول لیواک انجام شد.
    یافته ها
    نتایج بررسی الگوی بیان ژن SAPK1 نشان داد که در هر دو رقم متحمل و حساس در سطح شوری 9 دسی زیمنس بر متر 24 ساعت بعد از اعمال تنش بیشترین میزان بیان ژن مشاهده گردید. در زمان های مختلف بعد از اعمال تنش در تیمار شاهد و سطح شوری 3 دسیزیمنس بر متر میزان بیان ژن در هر دو رقم متحمل و حساس هیچ تفاوتی با همدیگر نشان نداد و بسیار ناچیز بود. اما در سطح شوری 6 دسی زیمنس بر متر 6 ساعت بعد از اعمال تنش میزان بیان ژن در رقم متحمل نسبت به رقم حساس و تیمار شاهد 3 برابر افزایش داشت. در این سطح بررسی بیان ژن 12 و 24 ساعت بعد از اعمال تنش میزان بیان ژن را در رقم متحمل نسبت به رقم حساس و تیمار شاهد حدود 7 برابر بیشتر شد. در سطح شوری 9 دسی زیمنس بر متر 6 ساعت بعد از اعمال تنش میزان بیان ژن در رقم متحمل نسبت به رقم حساس دو برابر و نسبت به تیمار شاهد 4 برابر بیشتر شد. در حالیکه 12 ساعت بعد از اعمال تنش میزان بیان ژن در رقم متحمل نسبت به رقم حساس حدود 5/5 برابر و نسبت به تیمار شاهد حدود 10 برابر بیشتر شد. همچنین 24 ساعت بعد از اعمال تنش نیز بیان ژن در رقم متحمل نسبت به رقم حساس 5/3 برابر بیشتر و نسبت به تیمار شاهد 11 برابر بود.
    نتیجه گیری
    این نتایج نشان داد با افزایش سطوح شوری تا 9 دسیزیمنس برمتر بیان ژن SAPK1 در گیاه برنج افزایش می یابد. همچنین با بررسی اثر زمان بعد از اعمال تنش بر میزان بیان ژن SAPK1 مشخص شد که در ساعات اولیه بعد از اعمال تنش، میزان بیان ژن کم اما با افزایش زمان تا 24 ساعت بیان ژن در رقم متحمل افزایش یافت. از این نتایج می توان در بررسی های مولکولی ارقام برنج جهت انتخاب متحمل ترین ارقام برنج به تنش شوری برای کشت در مناطق مستعد شوری استفاده نمود.
    کلید واژگان: برنج, پروتئین کیناز, تنش شوری, حساس, ژن}
    Somayeh Kamrava *, Nad Ali Babaeian Jelodar, Nadali Bagheri, Farhad Nazarian-Firouzabadi
    Background and Objectives
    Salinity stress is a very serious threat to most agricultural products in the world. In the world, rice ranks second after wheat and is a relatively sensitive plant to salt stress. Protein kinases are an important group of kinase enzymes that phosphorylate target proteins by adding phosphate groups. These enzymes play an important role in cell communication by inducing the message of growth and reproduction. Gene expression is a process during which a useful gene product is synthesized by the information obtained from a gene. The purpose of this research was to investigate the expression level of SAPK1 gene from the protein kinase gene group in rice plants under sodium chloride salt stress by examining three different times after the stress was applied
    Materials and methods
    In this study, the expression pattern of SAPK1 gene in two Cultivars tolerant (Shastak Mohammadi) and sensitive (IR29) of rice plant under salt stress was investigated by factorial experiment in the form of a completely randomized design with three replications. Cultivars were planted in the research greenhouse of the Faculty of Agriculture of Lorestan University and at the seedling stage (5 to 6 leaves), salinity stress was applied to the plant at three levels of 3, 6, and 9 dS/m and the control treatment (without salt stress). Then, at three different times (6, 12, and 24 hours after applying stress), plant leaves were sampled to investigate gene expression. The leaf samples were stored in a freezer at minus 80 degrees Celsius. Then, RNA extraction and cDNA synthesis were done by special kits for each stage, and finally,
    Results
    The results of the analysis of SAPK1 gene expression pattern showed that in both tolerant and sensitive cultivars, the highest level of gene expression was observed at the salinity level of 9 ds/m 24 hours after applying the stress. At different times after applying the stress in the control treatment and the salinity level of 3 ds/m, the gene expression level in both tolerant and sensitive cultivars did not show any difference and was very insignificant. However, at the salinity level of 6 ds/m, 6 hours after applying the stress, the gene expression level in the tolerant cultivar increased 3 fold compared to the sensitive cultivar and control treatment. At this level, examining gene expression 12 and 24 hours after applying the stress, the amount of gene expression in the tolerant cultivar was about 7 fold higher than the sensitive cultivar and the control treatment. At the salinity level of 9 ds/m, 6 hours after applying the stress, the gene expression level in the tolerant cultivar was doubled compared to the sensitive cultivar and 4 fold higher than the control treatment. While 12 hours after applying the stress, the gene expression level in the tolerant cultivar increased by 5.5 fold compared to the sensitive cultivar and by 10 fold compared to the control treatment. Also, 24 hours after applying the stress, gene expression in tolerant cultivar was 3.5 fold higher than the sensitive cultivar and 11 fold higher than the control treatment.
    Conclusion
    These results showed that the expression of SAPK1 gene increases in rice plants with increasing salinity levels. nvestigating the effect of time after applying stress on SAPK1 gene expression, it was found that in the early hours after applying stress, the amount of gene expression was low, but with increasing time up to 24 hours, gene expression in tolerant cultivar increased These results can be used in molecular studies of rice cultivars to select the most tolerant rice cultivars to salinity stress for cultivation in areas prone to salinity.
    Keywords: Rice, Protein Kinase, Salinity Stress. Sensitive. Gene}
  • رقیه جمائیلی، فرزاد مجیدی شیل سر*، حسن شکری واحد
    برنج در ایران دومین ماده غذایی در سبد غذایی خانوارهای ایرانی محسوب می شود. در برخی موارد کاهش عملکرد واقعی در بین شالیکاران به دلیل عدم رعایت توازن مواد مغذی اتفاق می افتد و این کار نه تنها تولید ناکافی برنج را به دنبال دارد، بلکه موجب کاهش پایداری امنیت غذایی خواهد شد. بنابراین با توجه به محدود بودن سطح زیرکشت و افزایش بهره وری اراضی شالیزاری کشور، کاربرد روش پیش تیمار بذر برای افزایش تولید برنج `پیشنهاد می شود. برای انجام کار، ابتدا شلتوک برنج به مدت 24 ساعت در آب نگهداری می شود. سپس چند بار با آب ولرم آب شویی شده و برای ضدعفونی بذر از قارچکش کاربوکسین تیرام استفاده می شود و در مرحله آخر، شلتوک مورد نظر در ظرف پلاستیکی بزرگ به منظور آغشته شدن با کود بذر مال انتقال داده خواهد شد. مراحل خشک شدن و پهن کردن بذر روی بستر کیسه ای انجام شده تا عمل جوانه زنی به خوبی انجام شود. پیش تیمار بذر روی صفاتی مانند ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه، تعداد دانه و عملکرد شلتوک تاثیر قابل قبولی دارد. در این ارتباط، عملکرد رقم شیرودی در بذرهای پیش تیمار شده 9168 و بدون پیش تیمار 8279 کیلوگرم در هکتار و عملکرد رقم هاشمی با استفاده از بذرهای پیش تیمار شده 4108 کیلوگرم در هکتار و رقم هاشمی بدون پیش تیمار 3805 کیلوگرم در هکتار است. بنابراین بر اساس مشاهدات در مزارع کشاورزان توصیه می شود که همراه با آماده سازی بذر به روش معمول، از روش پیش تیمار بذر جهت افزایش عملکرد برنج استفاده شود.
    کلید واژگان: بهبود رشد, برنج, پیش تیمار, بذر, عملکرد}
  • نیلوفر زندوکیلی، عبدالعلی گیلانی، مجتبی علوی فاضل*، شهرام لک، مانی مجدم

    به منظور ارزیابی ارقام جدید برنج هیبرید در بسترهای نشاکاری، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالبطرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال 1400 و 1401 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور خوزستان اجرا شد.تیمارهای آزمایشی شامل نشاکاری در دو نوع بستر مرطوب و بستر خشک (کرت های اصلی) و هفت رقم برنج هیبرید (L66S, F168S, Quan2, XinerPS, Hs-3, Shen51S, Hui34S) (کرت های فرعی) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که برهمکنش سال در بستر کاشت در رقم بر طول دوره رشد، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد پنجه ها، درصد باروری خوشه، عملکرد دانه و اجزای عملکرد دانه و زیست توده معنی دار بود. بستر کاشت مرطوب از نظر ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، تعداد پنجه ها، درصد باروری خوشه، عملکرد و اجزای عملکرد دانه و زیست توده نسبت به بستر خشک برتری داشت. ارقام هیبرید Quan2S و Hui34Sنیز برتر از سایر ارقام بودند. در سال اول در بستر کاشت مرطوب، ارقام Quan2S و Hui34S به ترتیب دارای بیشترین ارتفاع بوته (84/3 و 81 سانتی متر)، شاخص سطح برگ (4/38و 4/2)، تعداد دانه در خوشه (189 و 160 عدد) و وزن هزار دانه (24/4و 25/8گرم) بودند، اما در سال دوم تفاوت معنی داری با یکدیگر نداشتند. ارقام Quan2S و Hui34S در بستر کاشت مرطوب دارای بیشترین عملکرد دانه (به ترتیب 5200 و 4675 کیلوگرم در هکتار) و زیست توده (به ترتیب 12380 و 10142 کیلوگرم در هکتار) بودند. براساس نتایج تجزیه خوشه ای، هفت رقم برنج هیبرید در سه گروه قرار گرفتند. گروه اول شامل ارقام XinerPS، L66S و F168S، گروه دوم شامل ارقام Hs-3 و Shen51S و گروه سوم شامل ارقام Quan2S و Hui34S بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که اگرچه سازگاری ارقام برنج هیبرید مورد ارزیابی با شرایط اقلیمی محل اجرای آزمایش پایین بود، ولی بیشترین  عملکرد دانه آنها در شرایط نشاکاری در بستر مرطوب بدست آمد.

    کلید واژگان: باروری خوشه, برنج, شاخص سطح برگ, طول دوره رشد و عملکرد زیست توده}
    Niloofar Zand Vakily, Abdolali Gilani, Mojtaba Alavi Fazel*, Shahram Lak, Mani Mojdam
    Introduction

    One of the important goals of rice breeding programs is to develop new high yielding cultivars with high quality properties as well as desirable agronomic traits. Introducing of such cultivars and adoption them by farmers will lead to increased production. This experiment evaluated new hybrid rice cultivars under different transplanting bed methods in the Khuzestan climate conditions in Iran.

    Materials and Methods

    The experiment was carried out as split plot arrangements in randomized complete block design with three replications in 2020-2021 and 2021-2022 growing seasons at the Shaawor agricultural research station, Ahvaz, Iran. The main plots were wet and dry transplanting bed methods, and the sub-plots consisted of seven hybrid rice cultivars (L66S, F168S, Quan2, XinerPS, Hs–3, Shen51S and Hui34S). SPAD value, leaf area index (LAI), number of tillers, growth duration, panicle fertility, plant height, grain yield and yield components and biological yield were measured.

    Results

    The results indicated that the SPAD value, leaf area index, number of tillers, growth duration, panicle fertility, plant height, grain yield and yield components and biological yield were significantly affected by the interaction effect of year × transplanting bed × cultivar. SPAD value, LAI, number of tillers, growth duration, panicle fertility, plant height, yield components and grain yield and biological yield were higher in wet bed transplanting method. Also, Quan2S and Hui34S hybrid cultivars were superior than the remaining five hybrids. in 2021, the tallest plant height (84.3 and 81 cm) and LAI (4.3 and 4.2), the greatest number of grains per panicle (189 and 160), and the weight of 1000 grain weight (24.4 and 25.8 g) were observed in Quan2S and Hui34S cultivars, respectively, in wet bed transplanting method. However, in 2022, most of the studied hybrid rice cultivars did not show significant differences. The highest grain yield (5200 and 4675 kg.ha-1) and biological yield (12380 and 10143 kg.ha-1) were obtained from Quan2S and Hui34S hybrid rice cultivars, respectively, in the 2021 and wet bed transplanting. The results of cluster analysis showed that seven hybrid rice cultivars were separated into three different groups. The first group comprised XinerPS, L66S, and F168S, the second group included Hs-3 and Shen 51S and third group comprised Quan2S and Hui34S hybrid rice cultivars.

    Conclusion

    The results of this experiment showed that while the hybrid rice cultivars did not perform successful and are of low adaptability in Khuzestan environmental conditions. The results also indicated that wet bed transplanting method is suitable for Khuzestan environmental conditions and led to higher grain yield of rice hybrid cultivars.

    Keywords: Biological Yield, Growth Duration, Leaf Area Index, Panicle Fertility, Rice}
  • علیرضا ترنگ*، علیرضا حقیقی حسنعلیده

    این پژوهش به منظور تعیین عمل ژن ها و ترکیب پذیری عمومی و خصوصی ارقام برنج آسیای مرکزی و غربی و شناسایی روش های مناسب اصلاحی، در سال های 1399 و 1400 در موسسه تحقیقات برنج کشور، رشت انجام شد. پس از انجام تلاقی های مورد نظر، نتاج به دست آمده حاصل از تلاقی دای آلل به صورت طرح نیمه دای آلل (8 × 8)، همراه با والدین آن ها در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند. نتایج حاصل از تجزیه دای آلل به روش گریفینگ برای محاسبه قابلیت ترکیب پذیری نشان داد که ترکیب پذیری عمومی و خصوصی در کلیه صفات گیاهی مورد بررسی معنی دار بود که نشان دهنده اهمیت آثار افزایشی و غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی این صفات است. نسبت بیکر برای عملکرد دانه، تعداد پنجه بارور در بوته و تعداد دانه پر در خوشه نشان داد که آثار غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی این صفات سهم بالایی داشتند. مقدار نسبت بیکر در صفات ارتفاع بوته، طول خوشه و تعداد روز تا 50 درصد گلدهی نشان دهنده وجود آثار افزایشی و غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی صفات یادشده بود. ارزیابی قابلیت ترکیب پذیری عمومی نشان داد که در صفات عملکرد دانه، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه پر در خوشه و طول خوشه، بیشترین میزان ترکیب پذیری عمومی به ترتیب مربوط به رقم های D3، Ghadeer، Atai-1 و هاشمی بود. ارقام D3 و Marjan به ترتیب برای ارتفاع بوته و تعداد روز تا 50 درصد گلدهی دارای کمترین مقدار ترکیب پذیری عمومی بودند. برآورد ترکیب پذیری خصوصی نشان داد که در صفت عملکرد دانه، تلاقی Atai-1×Marjan، در تعداد پنجه بارور تلاقی Ghadeer×Atai-1، در صفت تعداد دانه پر در خوشه تلاقی Marjan×Atai-1 و در صفت طول خوشه تلاقی Ghadeer×Marjan بیشترین ترکیب پذیری خصوصی را داشتند. برآورد پارامترهای ژنتیکی تجزیه ژنتیکی دای آلل نشان داد که سهم اثر غیرافزایشی ژن ها در کنترل ژنتیکی صفات عملکرد دانه، تعداد پنجه بارور، ارتفاع بوته، تعداد دانه پر در خوشه و طول خوشه، بیشتر از اثر افزایشی بود. بر این اساس رقم D3 (با منشاء عراق) جهت افزایش عملکرد دانه و توسعه لاین های پرمحصول و نیز کاهش ارتفاع بوته و رقم Marjan (با منشاء قزاقستان) جهت زودرسی، برای استفاده در تلاقی های هدفمند قابل پیشنهاد هستند. انتظار می رود در نتاج حاصل از تلاقی Atai-1×Marjan (به ترتیب با منشاء افغانستان و قزاقستان)، ژنوتیپ هایی با پتانسیل عملکرد دانه بالا یافت شوند. بر اساس برآورد پارامترهای ژنتیکی تجزیه ژنتیکی دای آلل، استفاده از روش های به نژادی مبتنی بر تولیدارقام هیبرید جهت بهبود عملکرد دانه و کاهش ارتفاع بوته امیدبخش بوده و به علاوه استفاده از روش های به نژادی مبتنی بر انتخاب جهت کاهش طول دوره رشد و زودرسی، مفید خواهد بود.

    کلید واژگان: اثر افزایشی, اثر غالبیت, برنج, ترکیب پذیری خصوصی و ترکیب پذیری عمومی}
    Alireza Tarang*, Alireza Haghighi Hasanalideh
    Introduction

    Increasing rice production is one of the demands of the world market and one of the goals of many countries that produce this staple crop. Development of high yielding cultivars is one approach and perhaps the only one to supply the country's rice demand. Knowledge of the genetic parameters that control different traits, including heritability, the average degree of dominance, and gene action is very important in choosing a breeding scheme that lwads to development of improved high yielding cultivars. The diallel designs proposed by Griffing, Jinks, and Hayman provide information about the genetic suitability of parents to be used in breeding programs. This experiment was carried out to estimate the combining ability and the type of gene action of eight Central and Western Asian rice varieties using diallel crossing design.

    Materials and Methods

    In this experiment, eight rice varieties from Central and West Asia were used as the parents of the crosses. The progenies obtained from the diallel crossing design along with their parents were grown using randomized complete block design with three replications in the experimental field of Rice Research Institute of Iran, Rasht, Iran. During the growth duration, according to the standard evaluation method of the International Rice Research Institute (IRRI), the necessary evaluations for agro-morphological characteristics were carried out. Diallele analysis was performed using the second Griffing method under the first model (with fixed effect). Baker's ratio was used to determine the contribution of additive variance in the genetic control of studied traits. Also, diallel analysis proposed by Morley Jones method done to estimate gene actions and genetic variance components (additive and dominant). SAS 9.4 and DIAL98 softwares were used to perform preliminary variance and diallel analysis.

    Results

    The results of diallel analysis by Griffing method to estimate combining ability showed that general and specific combining ability were significant for all studied traits which indicated the importance of additive and non-additive effects in the genetic control of these traits. Baker's ratio for grain yield, number of fertile tiller number per plant and number of filled grains per panicle showed that non-additive gene effects had a significant contribution in the genetic control of these traits. The value of Baker's ratio in plant height, panicle length and number of days to 50% of flowering indicated the presence of additive and non-additive gene effects in the genetic control of the aforementioned traits. Evaluation of general combining ability showed that the highest combining ability was observed in D3, Ghadeer, Atai-1 and Hashemi cultivars for grain yield, fertile tiller number per plant, filled grains per panicle and panicle length, respectively. Also, D3 and Marjan cultivars had the lowest general combining ability for plant height and days to 50% of flowering. The estimation of specific combining ability showed that for grain yield, Atai-1×Marjan cross, for fertile tiller number per plant, Ghadeer×Atai-1 cross, for filled grains per panicle, Marjan×Atai-1 cross and for panicle length, Ghadeer×Marjan cross had the highest specific combining ability. The estimation of genetic parameters of diallel genetic analysis showed that the contribution of non-additive gene effect in the genetic control of grain yield, fertile tillers per plant, plant height, filled gains pe panicle and panicle length was higher than additive gene effect.

    Conclusion

    considering the resuts of this experiment, it can besuggested that D3 cultivar is suitable parent for increasing grain yield as well as reducing plant height, and Marjan cultivar is suitable parent for shortening growth duration, in targeted crosses. The results also showed that Atai-1×Marjan cross had the highest specific combining ability for grain yield. Therefore, this combination is suggested for the development of high yield potential hybrid rice cultivars. The best combination for shorter plant height was Jalal×Atai-1 cross. The estimation of genetic parameters of diallel analysis showed that designing breeding schemesfor development of hybrid rice cultivars to improve grain yield and reduce plant height will be promising. The results also indicated that the use of selection method to reduce the length of growth duration will be possible.

    Keywords: Additive Effect, Dominance Effect, General Combining Ability, Rice, Specific Combining Ability}
  • مهرداد عمواقلی طبری*، فرزاد مجیدی شیل سر
    شب ‏پره تک نقطه ‏ای برنج، Mythimna unipuncta، یکی از آفات مهم زراعی در اکثر نقاط جهان و ایران است. در چند سال اخیر به علت طغیان این آفت در مزارع برنج شاهد استفاده بی ‏رویه و غیر اصولی حشره‏‏ کش‏ ها توسط کشاورزان در زیست بوم شالیزار هستیم. نکته‏ ای که اهمیت خسارت این آفت را نسبت به گروه ساقه‏ خوارها متمایز می‏ سازد، برگ‏ خواری و حمله به سایر اندام ‏های گیاه برنج است. بررسی میدانی در مناطق آلوده نشان داد که استفاده از روش های ترکیبی شامل برقراری سیستم پیش آگاهی، شبکه مراقبت، نصب تله نوری و پایش مستمر مزرعه ‏ای در کنترل این آفت بسیار موثر بود. همچنین کنترل زراعی شامل شخم بعد از برداشت، انهدام علف ‏های هرز، عدم کاشت گیاهان غیر برنج، کنترل بیولوژیکی شامل رهاسازی جوجه اردک‏ در مرحله رویشی برنج، رهاسازی زنبور پارازیتویید تخم تریکوگراما و زنبور پارازیت لارو براکون در مزارع برنج نقش هم ‏افزایی در کاهش خسارت محصول و مدیریت انبوهی این آفت داشت. استفاده از روش مبارزه شیمیایی در آخرین مرحله مبارزه با این آفت با یکی از حشره ‏کش‏ های مایع مانند مالاتیون یا فنیتروتیون به ترتیب 1/5 ، 1/5 لیتر در هکتار قابل توصیه می ‏باشد.
    کلید واژگان: برنج, شب‏ پره تک نقطه ‏ای, مدیریت تلفیقی}
  • اسمعیل طالبی کویخی*، بهرام ملکی زنجانی، مصطفی مدرسی، علیرضا ترنگ
    مقدمه و هدف

    ایجاد گیاهان نیمه پاکوتاه یکی از اهداف بسیار مهم در اصلاح برنج است. کاهش کیفیت و کمیت محصول تولیدی بر اثر خوابیدگی بوته برنج ، تاثیر منفی بر اقتصاد کشاورزان می گذارد. برای ثبات سطح زیر کشت و نیز بمنظور تامین برنج مصرفی کشور، معرفی ارقام با منشا محلی دارای صفت نیمه پاکوتاهی به همراه افزایش عملکرد توصیه می شود. اولین قدم برای انتقال این صفت به ارقام محلی، غربالگری برای شناسایی والدین مناسب جهت انتقال ژن نیمه پاکوتاهی و همچنین شناسایی نشانگرهای کارآمد برای پیشبرد پروژه های تلاقی برگشتی به کمک نشانگر است. بدین منظور این تحقیق در جهت ارزیابی فنوتیپی و غربالگری مولکولی ژنوتیپ های در دسترس بر اساس نشانگرهای عملکردی مرتبط با صفت نیمه پاکوتاهی اجرا گردید.

    مواد و روش ها

    در این پژوهش 50 ژنوتیپ محلی و اصلاح شده برنج از کلکسیون موسسه تحقیقات برنج کشور تهیه شده و صفت نیمه پاکوتاهی بر اساس ارزیابی های فنوتیپی در مزرعه و مولکولی مرتبط با الگوی باندی ایجاد شده یک جفت آغازگر اختصاصی  (semidwarfing gene= sd1) پیوسته با مکان ژنی کنترل کننده صفت نیمه پا کوتاهی مورد بررسی قرار گرفت. از مدل خطی تعمیم یافته  رگرسیون لجستیک برای تحلیل همبستگی قابل مشاهده بین ژن ها ، استفاده شد. همچنین فرضیه وجود ارتباط ژنتیکی بین آلل ژن sd1 و ارتفاع بوته از طریق یک مدل رگرسیون لجستیک مورد آزمایش قرار گرفت.

    یافته ها

    براساس ارزیابی ژنتیکی، تعداد 26 رقم دارای آلل ژن نیمه پاکوتاهی و تعداد 24 رقم فاقد آلل این ژن شناخته شدند که نشانگر مورد استفاده ، با اطمینان و دقت بسیار بالا قادر به پیش بینی و متمایز کردن ارقام جهت برنامه های اصلاحی آتی است. نتایج رگرسیون لجستیک نیز، این نتیجه را تایید نمود.

    نتیجه گیری

    با توجه به نتایج مشاهده شده ، نشانگر عملکردیsd1 مورد استفاده می تواند به عنوان نشانگر کارآمد برای غربالگری جمعیت های در حال تفرق برای بهبود صفت نیمه پاکوتاهی مورد استفاده قرار گیرد.

    کلید واژگان: برنج, صفت نیمه پاکوتاهی, غربالگری ژنتیکی, کارآیی نشانگر عملکردی}
    Smaeil Talebi Kouyakhi*, Bahram Maleki Zanjani, Mostafa Modarresi, Alireza Tarang
    Introduction and Objective

    Creating semi-dwarf plants is one of the most important goals in rice breeding. The decrease in the quality and quantity of the  crope produced due to the dormancy of the rice plant has a negative effect on the farmers' economy. In order to stabilize the cultivated area and also to supply rice for the country's consumption, it is recommended to introduce cultivars of local origin with semi-dwarfing traits, along with increasing yield. The first step to transferring this trait to local cultivars is screening to identify suitable parents for transferring the semi-dwarf gene and also identifying efficient markers for the advancement of backcrossing projects with the help of markers. For this purpose, this research was carried out for the phenotypic evaluation and molecular screening of the available genotypes based on the functional markers related to the semi-dwarfing trait.

    Material and Methods

    In this research, 50 local and improved rice genotypes were prepared from the collection of the Rice Research Institute of Iran And the dwarfing trait was investigated based on phenotypic and molecular evaluations in the field related to the band pattern created by a pair of specific primers (semidwarfing gene = sd1) contiguous with the gene locus controlling the semi-dwarfing trait. The generalized linear logistic regression model was used to analyze the observed correlation between genes. Also, the hypothesis of  a genetic relationship between the sd1 gene allele and plant height was tested through a logistic regression model.

    Results

    Based on the genetic evaluation, 26 cultivars were found to have the allele of the semi-dwarfing gene and 24 cultivars did not have the allele of this gene, and the used marker is able to predict and differentiate the  cultivars for future breeding  programs with high confidence and accuracy. The logistic regression results also confirmed this result.

    Conclusion

    According to the observed results, the used functional marker sd1 can be used as an efficient marker for the screening of separating populations to improve the semi-dwarfing trait.

    Keywords: Functional Marker Efficiency, Genetic Screening, Rice, Semi-Dwarfing Trait}
  • مهدی کاکائی*، لیلا اکبری
    مقدمه
    گیاه برنج (Oryza sativa L.) در تغذیه بیش از نیمی از جمعیت جهان نقش اساسی را ایفا می کند. به دلیل کوچک بودن ژنوم این گیاه نسبت به سایر غلات در پژوهش های زیستی به عنوان یک گیاه مدل و هم چنین در عرصه زراعت یک گیاه اساسی  به شمار می رود. پروتئین های ذخیره ای موجود لایه آلورون در دانه برنج شامل آلبومین و گلوبولین و در آندوسپرم آن شامل پروتئین های پرولامین و گلوتلین می باشد. با توجه به اهمیت مصرف برنج های محلی در ایران و هم چنین میزان تولید این گیاه مهم اقتصادی در کشور، در این مطالعه با هدف تعیین تنوع و تفاوت بیان لکه های پروتئینی در بازه  اسیدیته خطی چهار تا هفت با استفاده از تکنیک الکتروفورز دو بعدی از برنج بومی گیلان استفاده گردید.
    مواد و روش ها
    جهت تعیین پروفایل پروتئین های موجود در آندوسپرم و جنین دانه برنج از روش ایزوالکتریک فوکوسینگ (IEF) به همراه ژل پلی اکریل آمید (SDS-PAGE) استفاده گردید. جهت تعیین تعداد پروتئین ها و هم چنین شناسائی لکه های پروتئینی بین بافت دو نمونه جنین و آندوسپرم برنج، تطبیق لکه های پروتئینی با توجه به میزان بیان آن ها در تصاویر حاصل از ژل الکتروفورز دو بعدی از نرم افزار Image master استفاده گردید. برای این منظور رقم حسن سرایی از مرکز تحقیقات برنج گیلان تهیه گردید و اجرای بخشی از آزمایش، جداسازی نمونه ها و استخراج پروتئین کل سال 1401 در آزمایشگاه دانشگاه پیام نور اسدآباد انجام شد. در نهایت نمونه های پروتئینی استخراج شده جهت انجام مراحل الکتروفورز دوبعدی با استفاده از دستگاه ایزوالکتریک فوکوسینگ به پژوهشکده سلامت دانشکده داروسازی انتقال داده شدند.
    یافته ها
    بر اساس نتایج حاصل از آنالیز ژل های دو بعدی، بخش وسیعی از لکه های پروتئینی در بازه پی اچ چهار تا هفت حضور داشته اند. در بررسی پروفایل پروتئینی نمونه های بافت جنین و آندوسپرم  بر اساس نشانگرهای پروتئینی استاندارد با وزن مولکولی و نقطه ایزوالکتریک مشخص در مرحله دوم الکتروفورز دو بعدی 284 لکه پروتئینی در جنین و 123 لکه پروئینی در آندوسپرم بر اساس وزن مولکولی و نقطه ایزوالکتریک شناسائی شدند. از بین لکه های شناسائی شده تعداد 57 لکه پروتئینی مشترک افزایش و کاهش بیان را بین دو نمونه نشان دادند. حضور لکه های پروتئینی باقی مانده در دو نمونه اختلاف معنی داری بین محتوای پروتئین در جنین و آندوسپرم را نشان دادند.
    نتیجه گیری
    جهت تعیین احتمالی نوع پروتئین بر اساس نقطه ایزوالکتریک و وزن مولکولی لکه های پروتئینی و تغییرات بیان بین لکه ها با استفاده از نرم افزار، جستجو در بانک های اطلاعاتی پروتئینی انجام شد و پروتئین های احتمالی تولید شده در بافت جنین و آندوسپرم شناسایی شدند. پروتئین هایی که در بافت آندوسپرم و جنین برنج در الکتروفورز دو بعدی شناسایی شدند شامل پروتئین های ذخیره ای دانه پیش سازهای گلوتلین، گلوتلین های اسیدی و قلیایی، گلوبولین ها، پرولامین ها، HSPs و Hypothetical Proteins بودند.  بنابراین از این طریق می توان میزان بیان پروتئین ها و هم چنین مسیرهای بیوسنتزی آن ها را نیز شناسایی نمود.
    کلید واژگان: برنج, جنین, آندوسپرم, ایزو الکتریک فوکوسینگ, وزن مولکولی, بار الکتریکی}
    Mehdi Kakaei *, Leila Akbari
    Introduction
    Rice (Oryza sativa L.) feeds more than half of the world's population. Rice is considered a model plant in biological and agriculture field research due to its small genome compared with other plants. Storage proteins in the aleurone layer of rice seeds include albumin and globulin, as well as the endosperm, prolamin, and glutelin proteins. To determine the number of proteins and identify the protein spots between the tissues of two embryo samples and rice endosperm, the protein spots were matched according to their expression level in the images obtained from two-dimensional gel electrophoresis.
    Materials and methods
    The profile of proteins in the endosperm and embryo of rice seeds was determined using isoelectric focusing (IEF) and polyacrylamide gel electrophoresis(SDS-PAGE) methods. The Image Master software was utilized to analyze the two-dimensional gels. Considering the importance of local rice consumption in Iran and the significant production of this economically important crop in the country, this study aimed to determine the diversity and differences in the expression of protein spots within the linear pH range of 4 to 7. The two-dimensional electrophoresis method was employed on the Hasan-Sarai variety of rice indigenous to the region of Guilan. For this research, the cultivar being examined was procured from the Guilan Rice Research Center. Subsequent stages of the experiment, including sample separation and total protein extraction, were conducted at the Payame Noor University laboratory in Asadabad. Ultimately, the protein samples obtained were sent to the Health Research Institute at the Faculty of Pharmacy, where two-dimensional electrophoresis was carried out using an isoelectric focusing device. Finally, the extracted protein samples were transferred to the Health Research Institute of the Faculty of Pharmacy to perform two-dimensional electrophoresis using an isoelectric focusing device.
    Results
    Based on the results of the two-dimensional gel analysis, a large part of the protein spots are present in the pH range of 4 to 7. The analysis of protein profile based on standard proteins with specific molecular weight and isoelectric point indicates that embryo tissue and endosperm based on isoelectric point and molecular weight showed that 284 protein spots in the embryo and 123 protein spots in endosperm have been identified. Among the identified spots, 57 common protein spots showed increased and decreased expression between the two samples. The presence of remaining protein spots in the two samples showed a significant difference between protein content in the embryo and endosperm.
    Conclusion
    Image master software was used to determine the isoelectric point and molecular weight of protein spots and expression changes between common spots. Analysis was done in protein databases and possible proteins were identified in embryo tissue and endosperm. The proteins identified in rice endosperm and embryo tissue in two-dimensional electrophoresis included grain storage proteins, glutelin precursors, acidic and alkaline glutelins, globulins, prolamins, HSPs, and hypothetical proteins. Therefore, in this way, it is possible to identify the level of expression of proteins and also their biosynthetic pathways.
    Keywords: Rice, Embryo, Endosperm, Isoelectric Focusing, Protein}
  • علیرضا تاری نژاد، محمدرضا حسین زاده، صدیقه سلطانپور، محمد مجیدی

    در گیاهان EST-SSRs یا توالی های ساده تکراری بیان شونده برای بررسی تنوع ژنتیکی و توسعه مارکرهای مولکولی مرتبط با تنش های زیستی و غیرزیستی استفاده می شوند. با وجود این، در برنج مارکر های مولکولی محدودی در رابطه با EST برای سازش به تنش های غیرزیستی از جمله شوری برای استفاده در برنامه های اصلاح نباتات وجود دارد. از میان 8299 عدد EST  قابل دسترس در پایگاه داده NCBI برای تنش شوری در برنج، 525 contig  و 1139 singleton  به دست آمد. برای گزینش ارقام متحمل به تنش شوری در برنج 20 مارکر مولکولی EST-SSR از طریق آنالیز این contigها  و singletonها تعیین شد. آنتولوژی ژن مشترک و معن ی دار برای contigها  و singletonها عمدتا مرتبط با فرایند سلولی و پاسخ به تنش های غیرزیستی بود. بیشترین درصد فاکتورهای رونویسی برای contigها  و singletonها با ERF، Dof،MYB ،C2H2 ، BBR-BPC،bZIP  وWRKY  مرتبط بود. علاوه بر این، پروتیین شوک حرارتی HSP81-2 و تنظیم کننده های فعال سازی مکمل (RCA) به عنوان محصول های ژن های هاب شناسایی شدند که با مکانیسم های تحمل به تنش شوری مرتبط بودند. سه ژن hub ناشناخته (OS02T0161900-01، OsJ_19443 و OsJ_0403) حاوی مارکر های EST-SSR برای شناسایی عملکردشان از طریق مدل سازی همسان سازی ساختار پروتیین سه بعدی مورد بررسی قرار گرفتند و محصول OS02T0161900-01 به عنوان تترا یوبیکوییتین،  OSj-19443  به عنوان سرین/تریونین پروتیین کیناز/اندوریبونوکلیاز و OSj-04035 به عنوان ایزومراز تریوزفسفات شناسایی شد. اکثر ژن های hub به دست آمده در تحقیق حاضر مرتبط با تحمل به تنش های غیرزیستی بودند که می توان آن ها را به عنوان ژن های کاندید و فاکتورهای رونویسی درگیر در تحمل به تنش شوری منظور کرد. توسعه مارکرهای مولکولی عملکردی می تواند در تسهیل برنامه های اصلاح برنج موثر واقع شود. باوجوداین، قبل از استفاده از این نشانگرها تایید آزمایشگاهی آن ها لازم است.

    کلید واژگان: برنج, تنش غیرزیستی, شناسایی ژن, شوری, عملکرد, singleton, contig}
    Alireza Tarinejad *, MohammadReza Hossinzadeh, Sedigheh Soltabnpour, Mohammad Majidi

    Expressed sequence tags of simple sequence repeats (EST-SSRs) are used to investigate genetic diversity and develop molecular markers for plants under biotic and abiotic stresses. However, there are a limited number of molecular markers based on the ESTs in rice to cope with the abiotic stresses including salinity, for use in breeding programs. Among 8299 ESTs, available in the NCBI database for salinity stress, 525 contigs, and 1139 singleton sequences were obtained. Twenty EST-SSR markers could be introduced for the selection of tolerant varieties to salt stress in rice by analysis of contigs and singletons. In contigs and singletons, significant common gene ontology terms are mainly related to the single-organism cellular process and response to abiotic stresses. The highest percentage of transcription factors for contigs and singletons was related to ERF, Dof, MYB, C2H2, BBR-BPC, bZIP, and WRKY. Moreover, the HSP81-2 (heat shock protein 81-2) and regulators of complement activation were identified as proteins of hub genes that were related to the salt stress tolerance mechanisms. Three uncharacterized hub genes (OS02T0161900-01, OsJ_19443, and OsJ_04035) including EST-SSRs for function identification were investigated by the 3D protein structure homology-modeling. OS02T0161900-01 as tetra ubiquitin, OSj-19443 as a serine/threonine-protein kinase/endoribonuclease, and OSj-04035 as a triosephosphate isomerase were identified. Most of the hub genes were related to environmental stresses and our findings provided candidate genes and transcription factors involved in salinity stress. The development of functional markers associated with abiotic stress tolerance will be helpful to facilitate rice breeding programs. However, before using these markers, laboratory confirmation is necessary.

    Keywords: Abiotic stress, contig, gene discovery, Oryza sativa L, salt, singleton, Yield}
  • همت الله پیردشتی*، یاسر یعقوبیان، زهرا نوری آکندی، مهرانوش امامیان طبرستانی، سید یاسر اشرفی، فائزه وادی پور
    مقدمه

    جوانه زنی و سبزشدن، حساس ترین مرحله رشد و نمو گیاه برنج محسوب می شوند. در این زمینه، استفاده از قارچ های افزاینده رشد به صورت پیش تیمار زیستی (بیوپرایمینگ) بذر جهت جوانه زنی و رشد مطلوب گیاهچه ها می تواند مفید باشد. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر قارچ های همزیست ریشه بر بهبود مولفه های جوانه زنی و رشدی دو رقم بومی و اصلاح شده برنج (L. Oryza sativa) اجرا شد.

    مواد و روش ها

    این آزمایش در تابستان 1400 در آزمایشگاه تنش های محیطی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 22 جدایه قارچی همزیست ریشه (جداسازی و شناسایی شده از آزمایش های پیشین) و شاهد (بدون تلقیح) و دو رقم بومی (هاشمی) و اصلاح شده (روشن) برنج بودند. پس از پایان دوره جوانه زنی، تعداد گیاهچه نرمال شمارش شده و به صورت تصادفی پنج عدد گیاهچه نرمال برای اندازه گیری طول ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه و همچنین وزن تر و خشک ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه انتخاب شدند.

    یافته ها

    بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای در رقم روشن و هاشمی قارچ ها به ترتیب به چهار و سه گروه تقسیم و در هر دو رقم گروه I به عنوان بهترین گروه انتخاب شد، به طوری که در این گروه بیشترین اثر افزایشی بر صفات رویشی از 5 تا 59 درصد نسبت به شاهد در تیمارهای قارچی مربوط به قارچ های Bjerkandera adusta (ST1)، Trichoderma atroviride (SF1)، Monosporascus cannonballus (B3) و Trichoderma atroviride (SN1) در رقم روشن و Bjerkandera adusta (ST1) در رقم هاشمی بود. برترین تیمارهای قارچی در صفات جوانه زنی دو رقم روشن و هاشمی به ترتیب مربوط به Chaetomium globosum (SE2) و Bjerkandera adusta (ST1) بود.

    نتیجه گیری

    در مجموع، نتایج بیانگر تاثیر مثبت بسیاری از قارچ های همزیست مورد مطالعه بر ویژگی های جوانه زنی و رشدی گیاهچه برنج در هر دو رقم روشن و هاشمی بود. این نتایج نشان می دهد که قارچ های همزیست از سازوکارهای مختلفی برای افزایش رشد و بهبود شاخص های جوانه زنی در گیاهان استفاده می کنند.

    جنبه های نوآوری:

    از قارچ های همزیست به صورت پیش تیمار زیستی (بیوپرایمینگ) بذر جهت جوانه زنی و رشد مطلوب گیاهچه ها در برنج استفاده شد.
    تاثیر جدایه های اندوفیت بومی برای اولین بار بر ویژگی های جوانه زنی دو رقم بومی و اصلاح شده برنج مورد بررسی قرار گرفت.

    کلید واژگان: برنج, پیش تیمار زیستی, تریکودرما, مولفه های جوانه زنی, همزیستی}
    Hemmatollah Pirdashti*, Yasser Yaghoubian, Zahra Nouri Akandi, Mehranoosh Emamian Tabarestani, Seyed Yaser Ashrafi, Faezeh Vadipour
    Introduction

    Seed germination and emergence are the most sensitive stages of growth and development of rice plants. In this regard, the use of growth-promoting fungi in the form of seed biological pretreatment (bio-priming) for germination and optimal growth of seedlings can be feasible. Therefore, this study aimed to investigate the effect of isolated root symbiotic fungi on the improvement of germination and growth components of two traditional and bred rice (Oryza sativa L.) cultivars.

    Materials and Methods

    This experiment was done as a factorial-based completely randomized design with three replicates at Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University in the summer of 2021. Experimental treatments included 22 isolates of root symbiotic fungi (isolated and identified from previous experiments) and control (without inoculation) and two native (Hashemi) and bred (Roshan) rice cultivars. After the end of the germination period, the number of normal seedlings was counted and five normal seedlings were randomly selected to measure the length of the root, stem, and seedling as well as the fresh and dry weight of the root, stem, and seedling.

    Results

    Based on the results of cluster analysis the fungi were divided into four and three groups in Roshan and Hashemi cultivars, respectively. In both cultivars, group I was selected as the best group. In this group, the highest positive effect on vegetative traits varied from 5 to 59% compared to the control in fungal treatments was related to Bjerkandera adusta (ST1), Trichoderma atroviride (SF1), Monosporascus cannonballus (B3) and Trichoderma atroviride (SN1) in Roshan cultivar and Bjerkand adusta (ST1) in Hashemi cultivar. The best fungal treatments in germination traits of Roshan and Hashemi cultivars were Chaetomium globosum (SE2) and Bjerkandera adusta (ST1), respectively.

    Conclusions

    Overall, the results indicated the positive effect of most symbiotic fungi on the growth and germination characteristics of rice in both Roshan and Hashemi cultivars. These results show that symbiotic fungi use different mechanisms to increase growth and improve germination indicators in plants.

    Highlights:

    1- Growth-promoting fungi in the form of seed biological pretreatment were used (bio-priming) for optimal growth and germination and of rice seedlings.
    2- The effect of native fungi isolated was investigated for the first time in two native (Hashemi) and bred (Roshan) rice cultivars.

    Keywords: Biopriming, Germination components, Rice, Symbiosis, Trichoderma}
  • لیلا خزائی، رضا شیرزادیان خرم آباد*

    شوری خاک از جمله عوامل تنش زای محیطی است که باعث تجمع گونه های فعال اکسیژن و ایجاد تنش اکسیداتیو و در نتیجه کاهش رشد و تولید گیاهان زراعی می شود. در این تحقیق که در سال 1398 در محلول غذایی در آزمایشگاه کشت بافت موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد، فعالیت آنزیمی و بیان ژن های موثر در دفاع آنتی اکسیدانی دو ژنوتیپ برنج جهش یافته منتخب متحمل به تنش شوری (em4hs290 و em4hs84) همراه با رقم هاشمی (والد غیر جهش یافته)، رقم FL478 (متحمل) و رقم IR28 (حساس) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که فعالیت آنزیمی پراکسیداز (POX) در ارقام هاشمی و IR28 و آسکوربات پراکسیداز (APX) در ژنوتیپ های جهش یافته متحمل و رقم متحمل FL478 به طور معنی داری افزایش یافتند. نتایج بیان ژن های مرتبط با تنش شوری نیز نشان داد که علیرغم رفتار متفاوت ژن ها در ژنوتیپ های برنج مورد ارزیابی، میزان کل بیان ژن های OSGR1، DREB2B، OsAOX1C و POX1 در ژنوتیپ های جهش یافته متحمل بیشتر از رقم حساس بود. فراوانی رونوشت ژن های OsAPX2 در ژنوتیپ های متحمل در شرایط تنش شوری کوتاه مدت به طور معنی داری بیشتر بود و با حذف پراکسید هیدروژن و افزایش فعالیت آنزیم اسکوربات پراکسیداز همبستگی داشت. عدم شباهت در الگوی بیان ژن های مورد مطالعه بین دو ژنوتیپ جهش یافته متحمل و والد آنها (رقم هاشمی) نشان داد که القای جهش می تواند از طریق بهبود فعالیت آنتی اکسیدانی باعث افزایش توانایی ژنوتیپ های برنج برای تحمل تنش شوری در مقایسه با ارقام والد حساس آنها شود. به نظر می رسد که ژنوتیپ های جهش یافته برنج رشد مناسبی را در شرایط تنش شوری خاک نیز داشته باشند.

    کلید واژگان: آنزیم های آنتی اکسیدانی, برنج, بیان ژن, تحمل, تنش شوری و موتاسیون}
    L.Khazaie, Reza Shirzadian-Khorramabad
    Introduction

    Soil salinity is one of the environmental stresses that causes the accumulation of reactive oxygen species (ROS), and oxidative stress, and consequently, reduces crop growth and production. Antioxidative mechanisms are critical to protect cells from the adverse effects of ROS.

    Material and Methods

    Thhis study was conducted in nutrient solution in Rice Research Institute of Iran, Rasht, Iran in 2019. The enzymatic activity and expression of effective genes on antioxidant defense were examined in two selected mutant genotypes (em3hs290 and em3hs84) tolerant to salinity stress, with Hashemi local cultivar, FL478 (tolerant) and IR28 (sensitive) genotypes. Biochemical traits including the activity of antioxidant enzymes, peroxidase, catalase, and ascorbate peroxidase, and the relative expression of genes encoding transcription factors (SNACI, DREB2B, and DREB2A) and genes associated with oxidative stress (OsAOX1C ،POX1، OsGR1، OsAPX2 and OsGPX1) were also measured and detected using real-time PCR technique.

    Results

    The results showed that enzymatic activity of peroxidase (POX) in control cultivars (cv. Hashemi and IR28 cultivars) and ascorbate peroxidase (APX) in tolerant mutant genotypes and FL478 cultivar increased significantly. The genes expression associated with salinity stress tolerance also indicated that despite the variable behavior of the genes in the studied mutant genotypes, the expression of OSGR1, DREB2B, OsAOX1C and POX1  genes in studied tolerant mutants was more than susceptible cultivar. Transcript abundance of the OsAPX2 gene was significantly higher in salt-tolerant genotypes under short-term salinity stress and correlated with peroxide hydrogen removal and increased activity of ascorbate peroxidase enzyme.

    Conclusion

    The lack of similarity in the expression pattern of studied genes between the two salt-tolerant mutant genotypes (em4hs290 and em4hs84)  and  cv. Hashemi showed that the mutation could triger the salt-tolerance mechanisms in mutant genotypes, in comparison of cv. Hashemi, through emhancement of antioxidant enzymes activity in response to salt stress. It seemes that the mutant genotypes may have suitable growth in soil salinity conditions.

    Keywords: Antioxidant enzymes, Gene expression, Mutation, Rice, Salinity stress, Tolerance}
  • مرتضی سیاوشی*، سلمان دستان
    به منظور مقایسه ویژگی های کمی و کیفی دو رقم پابلند برنج تحت سیستم های مختلف کاشت، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه ای واقع در شهرستان نکا در سال 1400 اجرا شد. دو رقم کم محصول سنگ طارم و طارم هاشمی به عنوان عامل اصلی و سیستم های کاشت رایج منطقه (سنتی)، بهبودیافته و سیستم کاشت فشرده برنج به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد که رقم طارم هاشمی (3371 کیلوگرم در هکتار) و سنگ طارم (3448 کیلوگرم در هکتار) از نظر عملکرد دانه تولیدی در یک گروه آماری قرار گرفتند ولی غلظت نیتروژن در دانه برنج رقم طارم هاشمی (1/49 درصد) به طور معنی داری بالاتر از رقم سنگ طارم (1/39 درصد) بود. گیاهان کشت شده در سیستم کاشت فشرده برنج با میانگین 3736 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید نمودند که در مقایسه با سیستمهای کاشت سنتی و بهبودیافته به ترتیب حدود 14/9و 11/3 درصد افزایش عملکرد نشان دادند. استفاده از سیستم کاشت فشرده منجر به تولید بیشترین غلظت نیتروژن در دانه (1/63 درصد) و بکارگیری از نظام کاشت بهبودیافته موجب تجمع بیشترین غلظت فسفر (0/15 درصد) و پتاسیم (0/47 درصد) در دانه برنج گردید. بنابراین، با توجه به نتایج پژوهش حاضر، استفاده از سیستم کاشت فشرده برنج موجب افزایش کمی و کیفی و تولید پایدار برنج میگردد.
    کلید واژگان: برنج, سیستم زراعی, عملکرد دانه, غلظت عناصر غذایی}
    Morteza Siavoshi *, Salman Dastan
    In order to compare the quantitative and qualitative characteristics of two tall rice cultivars under different planting systems, an experiment was conducted as a split-plot in a randomized complete block design with four replications at the farmer's field located in Neka during 2021-2022. The rice cultivars at two levels (Tarom Hashemi and Sange-Tarom) as the main plot and the planting systems at three levels (traditional planting, improved planting and system of rice intensification (SRI)) as the sub-factor were considered. The results showed that the Tarom Hashemi cultivar (3371 kg.ha-1) and Sange-Tarom (3448 kg.ha-1) were in the same statistical group in terms of grain yield, but the nitrogen concentration in rice grains for Tarom Hashemi (1.49%) was significantly higher than Sange-Tarom (1.39%). The plants cultivated in the SRI produced the highest grain yield with an average of 3736 kg.ha-1, which showed an increase in yield by 14.9% and 11.3%, respectively, compared with the traditional and improved planting systems. The use of SRI management led to the production of the highest concentration of nitrogen in the grain (1.63%) and the application of the improved planting system resulted in the accumulation of the highest concentration of phosphorus (0.15%) and potassium (0.47%) in the rice grain. Therefore, according to the results of the present research, the use of SRI management system increases the quantitative and qualitative characteristics and sustainable production of rice.
    Keywords: cropping system, Grain yield, Nutrient concentration, Rice}
  • سامره پوراسماعیل، المیرا محمدوند، بیژن یعقوبی*، جعفر اصغری
    هزارنی از علف های هرز آبزی خانواده Butomaceae است که در سال های اخیر وارد اکوسیستم شالیزار شده است. این مطالعه به منظور بررسی برخی جنبه های اکوفیزیولوژیک و مدیریت شیمیایی هزارنی اجرا شد. در بررسی های میدانی، زمان رویش، ارتفاع، پنجه، گلدهی و چرخه زندگی این علف هرز در اکوسیستم شالیزار و در آزمایشگاه، میزان جوانه زنی سوخک ها و در آزمایش های گلدانی، کارایی علف کش های خاک پاش پیش رویشی و پس رویشی و نیز علف کش های برگ پاش در کنترل هزارنی بررسی شد. نتایج نشان داد که اراضی باتلاقی، زیستگاه این علف هرز هستند و سوخک اندام اصلی تکثیرشونده هزارنی است. حدود 100% سوخک ها هنگام پادل خاک از ریزوم ها جدا شده و روی آب شناور و انتقال می یابند. ریزوم ها و سوخک های هزارنی متحمل به غرقاب بودند و از عمق 15 سانتی متری یا بیشتر نیز جوانه زدند. گلدهی هزارنی حدود یک هفته قبل از ظهور خوشه برنج شروع شد. هر گیاهچه هزارنی ده ها ساقه گل دهنده بلند تر از ساقه برنج، صدها سوخک دوکی شکل به طول حداکثر 25 میلی متر با بیش از 95 درصد قوه نامیه تولید کرد. در کاربرد پیش رویشی، علف کش های خاک پاش کلومازون+پندی متالین، اکسادیارژیل، پرتیلاکلر، پندی متالین و تیوبنکارب کمتر از 65%، و علف کش های سولفونیل اوره پیرازوسولفورون، متازوسولفورون، فلوستوسولفورون و بن سولفورون متیل بیشتر از 85% هزارنی را کنترل کردند. کارایی سولفونیل اوره ها در کاربرد پس رویشی حدود 10% کمتر بود. کنترل هزارنی با علف کش های برگ پاش پنوکسولام و پروپانیل به ترتیب 62 و 70 درصد و بیس پایریباک سدیم، پنوکسولام+سای هالوفوپ بوتیل، بنتازون+ام ث پ آ و پیری بنزوکسیم به ترتیب 80، 86، 89 و 99 درصد بود. بنابراین در مزارع آلوده به هزارنی، کاربرد یک سولفونیل اوره خاک پاش و یا یک علف کش برگ پاش مناسب علاوه بر سوروف کش اختصاصی توصیه می شود.
    کلید واژگان: آبزی, برنج, خواب, علف هرز, گونه مهاجم}
    Samereh Pouresmail, Elmira Mohammadvand, Bijan Yaghoubi *, Jafar Asghari
    Butomus is an aquatic weed belonging to the butomaceae family, which has invaded the paddy field ecosystem in recent years. This study was carried out in order to investigate some eco-physiological aspects and chemical management of butomus in paddy field. In the field studies; the emergence time, height, tillering, flowering, and life cycle of butomus in the paddy field ecosystem and the germination rate of bulblets in the laboratory and the effectiveness of pre-emergence and post-emergence soil-applied herbicides in pot experiments, and also foliar-applied herbicides were investigated. The results revealed that waterlogged lands are the main habitat of butomus, and the bulblets are the main reproductive organs of this weed. While puddling, about 100% bulblets are separated from the rhizomes which floated on the water and dispersed. Both rhizomes and bulblets of butomus were submergence tolerant and germinated from 15 cm or more of submergence. Flowering of butomus preceded about one week the initiation of rice panicle. Each plant produced dozens of flowering tillers taller than rice stalk, hundreds of spindle-shaped bulblets up to 25 mm long, with more than 95% emergence rate. In pre-emergence application, soil-applied herbicides including clomazone+pendimethalin, oxadiargyl, pretilachlor, pendimethalin, and thiobencarb, controlled butomus less than 65% and sulfonylureas herbicides; pyrazosulfuron, metazosulfuron, flucetosulfuron, and bensulfuron methyl provided more than 85% control of butomus. The effectiveness of sulfonylureas in the post-emergence application was around 10% lower compared with pre-emergence application. Foliar applied herbicides; penoxsulam and propanil controlled butomus 62% and 70% and its control by bispyribac sodium, penoxsulam+cyhalofop-butyl, bentazon+MCPA, and pyribenzoxim were 80, 86, 89, and 99%, respectively. Therefore, it is recommended to apply a soil-applied sulfonylurea or a foliar-applied herbicide in the paddy fields infested with butomus in addition to the specific herbicide for barnyardgrass control.
    Keywords: aquatic weed, dormancy, Invasive species, rice}
  • میلاد حبیبی درونکلایی، ولی الله بابایی زاد*، محمدعلی تاجیک قنبری، حشمت الله رحیمیان، علی دهستانی
    مقدمه و هدف

    برنج (Oryza sativa L.) یکی از مهم ترین غلات می باشد که دارای ارزش غذایی بالایی بوده و در اکثر کشور ها یکی از اصلی ترین اجزا در سبد غذایی مردم است. سوختگی غلاف برنج یکی از مهم ترین بیماری های برنج بوده و عامل آن نیز پاتوژن Rhizoctonia solani (Teleomorph:Thanatephorus cucumeris) می باشد. القای بیان ژن   های مرتبط با مقاومت یکی از کم هزینه ترین و امن ترین روش ها در مدیریت بیماری های گیاهی محسوب شده و عوامل زیستی و غیر زیستی مختلفی در افزایش بیان این ژن ها در گیاهان ایفای نقش می کنند. فسفیت ها از جمله ترکیبات شیمیایی هستند که باعث القای مقاومت شده و قادر به کنترل بیماری ها با اثر مستقیم بر پاتوژن و غیر مستقیم با تحریک پاسخ های دفاعی میزبان می شوند. در این تحقیق، اثرات کاربرد فسفیت پتاسیم بر میزان بیان برخی از ژن های مقاومت در دو رقم طارم (مقام) و خزر (حساس) آلوده شده با R. solani بررسی شد.

    مواد و روش

    پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در دو رقم طارم (مقاوم) و خزر (حساس) و دو تیمار فسفیت پتاسیم و قارچ R. solani انجام گردید. برگ های تیمار شده با فسفیت پتاسیم و شاهد به قارچ عامل بیماری آلوده و در زمان های 0، 24، 48، 72 و 96 ساعت بعد از آلودگی، نمونه برداری شدند. پس از استخراج RNA و ساخت cDNA، واکنش Real-time PCR جهت بررسی الگوی بیان با استفاده از آغازگر های اختصاصی ژن ها PAL، LOX، PR1، PR3 و PR5، برگ های انجام گردید.

    یافته ها

    در این مطالعه افزایش معنی داری در میزان بیان ژن های PAL و LOX در ساعت 24 و ژن های PR1، PR3 و PR5 در ساعت 48 تیمار ها نسبت به شاهد مشاهده شد. اثرات تیمار ها در تمامی صفات در میزان بیان ژن های LOX، PR1، PR3 و PR5 معنی دار بوده ولی در میزان بیان ژن PAL اثرات تیمار ها در صفت های تیمار-رقم و تیمار-رقم-زمان غیر معنی دار ولی در صفات دیگر معنی دار بود. بین رقم مقاوم (طارم) و رقم حساس (خزر) به جز ژن PR1 در مابقی ژن ها مقایسه میانگین معنی دار بود و بین تیمارها تمامی پنچ ژن دارای مقایسه میانگین معنی دار وجود داشت.

    نتیجه گیری

    یافته ها نشان دهنده این است که فسفیت پتاسیم باعث پاسخ سریع و شدید گیاه در برابر بیمارگر R. solani از طریق القای ژن های مختلف شده و به دنبال آن منجر به افزایش تحمل گیاه می شود. در رقم طارم به دلیل این که ژن های بررسی شده زودتر و بیشتر بیان شدند دارای مقاومت بیشتری نسبت به رقم خزر است.

    کلید واژگان: برنج, فسفیت پتاسیم و ژن های مقاومت, R. solani}
    Milad Habibi Daronkolaei, Valiollah Babaeizad*, MohammadAli Tajick Ghanbari, Heshmatollah Rahimian, Ali Dehestani
    Introduction and Objective

    Rice (Oryza sativa L.) is one of the most important cereals which known to have high nutritional value in foods population worldwide. Rice sheath blight is considered as a critical diseases and Rhizoctonia solani (Teleomorph: Thanatephorus cucumeris) is the causal agent of the disease. Induction of resistance by chemical compounds is a very interesting alternative approach in plant disease management. Various biotic and abiotic factors have a role in activation of resistance genes expression in plants. Potassium phosphite is among the chemical compounds which is able to induce of resistance genes in plants and leads to suppression of diseases by directly affecting the pathogens and indirectly by stimulating the host defense responses. In this study, the effects of potassium phosphite application was considered on the expression of some pathogenesis related genes in both Tarom (Resistance) and Khazar (susceptible) cultivars in challenging with R. solani.

    Material and methods

    The factorial experiment completely randomized design was used in this research. The effect of Potassium phosphite on Tarom (Resistance) and Khazar (Sensitive) rice cultivars in challenging with R. solani was considered. Four weeks old rice treated with potassium phosphite and as well mock plants were infected with the disease causal agent, R. solani. The sampling carried out at 0, 24, 48, 72 and 96 hours after infection. After total RNA extraction and cDNA synthesis, real-time quantitative PCR was performed to studying the expression pattern of PAL, LOX, PR1, PR3 and PR5 genes using specific primers.

    Results

    In this research, findings demonstrated that there is a significant increase in the expression of PAL, LOX, PR1, PR3 and PR5 genes in potassium phosphite treated rice when compared to the mock plants. The effects of the treatments in all traits in the expression level of LOX, PR1, PR3 and PR5 genes were significant, but in the expression level of the PAL gene, in the treatment-cultivar and treatment-cultivar-time traits were not significant. Nevertheless, for the other traits it was significant. Between the Tarom (Resistance) and Khazar (Susceptible) cultivars, except for the PR1 gene, there was a significant difference in the rest of mentioned genes. As well, between the treatments, all five genes had a significant mean comparison.

    Conclusion

    These findings show that potassium phosphite causes a rapid and intense response of the rice plant against R. solani through the induction of different genes and leads to increase in sheat blight disease resistance. Actually in Tarom cultivar, resistance genes were expressed faster and further than Khazar cultivar.

    Keywords: Potassium phosphite, Rice, R. solani, Resistance genes}
  • طاهره کیانی، لیلا پیشکار*، نسرین سرتیپ نیا، علیرضا ایران بخش، گیتی برزین
    آرسنیک یکی از سمی ترین متالوییدها برای گیاهان شناخته شده است، ولی اطلاعات کمی در مورد استفاده از نانوذرات سیلیس در کاهش سمیت آرسنیک در برنج  وجود دارد. این تحقیق به منظور بررسی اثرات غلظت های نانوذرات سیلیس (50 و 10 میلی گرم بر لیتر) و آرسنیک (50 میکرومولار) بر رشد گیاه، متابولیسم کلروفیل و پرولین، سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی، همیوستازی یونی و بیان ناقل های سیلیس/آرسنیک در برنج در شرایط هیدروپونیک در سال 1400 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر انجام شد. نتایج نشان داد که افزودن نانوذرات سیلیس به محیط کشت هیدروپونیک با تنظیم فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، سطح پراکسید هیدروژن و سوپراکسید آنیون را کاهش داد و از دستگاه فتوسنتزی محافظت کرده و باعث بهبود رشد گیاه تحت تنش آرسنیک شد. نانوذرات سیلیس با تعدیل بیان ناقلین سیلیس/آرسنیک (Lsi1 ،Lsi2، Lsi6)، باعث کاهش جذب آرسنیک و افزایش جذب سیلیس در گیاهان برنج تحت تنش آرسنیک شد. کاربرد نانوذرات سیلیس با افزایش جذب عناصر مغذی، باعث حفظ همیوستازی یونی در گیاه برنج تحت تنش آرسنیک شد. به طور کلی، نانوذرات سیلیس باعث افزایش رشد برنج تحت تنش آرسنیک شد، که می تواند برای طراحی کودهای موثر برای افزایش رشد و عملکرد دانه در مناطق آلوده به آرسنیک استفاده شود.
    کلید واژگان: آرسنیک, برنج, تنش اکسیداتیو, ناقلین سیلیس, آرسنیک, نانوذرات}
    Tahereh Kiany, Leila Pishkar *, Nasrin Sartipnia, Alireza Iranbakhsh, Giti Barzin
    Arsenic (As) is one of the most hazardous metalloids for plants, however, little is understood about the role of silicon nanoparticles (Si-NPs) in improving rice tolerance under As toxicity. An experiment was conducted in 2020 at Islamshahr Branch, Islamic Azad University, Islamshahr, Iran, to examine the impacts of As (50 M) and Si-NPs (50 and 100 mg/L) on rice growth, chlorophyll and proline metabolism, antioxidant defense system, ionic homeostasis, and expression of Si/As transporters under hydroponic conditions. The results showed that Si-NPs by boosting the activities of antioxidant enzymes, diminished hydrogen peroxide and superoxide anion, and hence, protected the photosynthetic apparatus and enhanced plant growth during As toxicity. Si-NPs increased Si uptake and declined As uptake in As-treated seedlings by adjusting the relative expression of Si/As transporters (Lsi1, Lsi2, Lsi6). Si-NPs maintained ionic homeostasis under As stress by increasing the uptake of mineral nutrients. In general, Si-NPs increased rice growth and biomass during As toxicity, which might be exploited to develop effective fertilizers to improve crop growth and yield in As-contaminated areas.
    Keywords: Arsenic, Nanoparticles, Oxidative stress, Rice, Si, As transporters}
  • کریم سرخه*، عبدالعلی گیلانی، سامی جلالی
    مقدمه

    گرما و اثرات ناشی از آن یکی از تهدیدها و خسارت های جدی در مسیر تولید محصولات زراعی و باغی در بسیاری از مناطق جهان محسوب می شود. تنش حرارتی، تغییرات بسیار گسترده موروفولوژیکی، فیزیولوژیکی، آناتومی و مولکولی را منجر شده که سبب کاهش شدید عملکرد اقتصادی محصولات کشاورزی می شود. امروزه جهت کاهش این اثرات بازدارنده علاوه بر روش های اصلاحی کلاسیک و مرسوم می توان از شیوه های نوین و مولکولی، جهت شناسایی ژن های متحمل به گرما بهره جسته و از آن ها در برنامه های به نژادی به منظور بهبود تحمل گیاهان به تنش های محیطی استفاده نمود.

    مواد و روش ها: 

    به منظور ارزیابی مقاومت به گرما چهار رقم محلی هویزه، حمر، عنبوری قرمز، چمپا و سه لاین امیدبخش متحمل به گرما V1، V2 و V3 که از برنامه های به نژادی بین المللی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان بدست آمده بود با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز در زمان واقعی در دو تاریخ کشت آزمایشی 20 اردیبهشت ماه (نامطلوب) و 20 خرداد ماه (مطلوب) 1401 توسط ژن های osHTAS و HSP70 در اهواز مورد بررسی قرار گرفتند.

    یافته ها:

     نتایج بدست آمده از آنالیز بیان ژن توسط qPCR در تاریخ کشت اول حضور ژن osHTAS در ارقام و لاین های برنج را تایید نمود به طوری که رقم محلی چمپا، هویزه و لاین V2 بیان نسبی بالایی را نسبت به سایر ارقام و لاین های مورد مطالعه داشت و به طور معنی داری با یکدیگر اختلاف داشتند. آنالیز بیان ژن osHTAS در تاریخ کاشت دوم (خرداد ماه) در اهواز نیز حضور ژن تحمل به درجه حرارت بالا در رقم هویزه، حمر و لاین V2 به خوبی نشان از این دارد که ارقام مذکور می توانند به عنوان لاین های والدی جهت انتقال ژن تحمل به گرما در برنامه های به نژادی مورد استفاده قرار گیرند و از نظر میزان بیان نسبی ژن با یکدیگر از نظر آماری اختلاف معنی داری را نشان دادند. نتایج بیان نسبی ژن HSP70 در تاریخ کشت اردیبهشت ماه نشان داد که ارقام محلی چمپا، عنبوری قرمز و هویزه نسبت به بقیه برتری ویژه ای داشتند. نتایج حاصل از بررسی الگوی بیان ژن HSP70 ارقام و لاین های برنج در تاریخ کاشت دوم نیز مشخص نمود که ارقام محلی عنبوری قرمز، چمپا، هویزه و حمر برتری را نشان دادند. تحمل ارقام محلی به تنش گرمایی به دلیل رشد سریع و ایجاد پوشش سبزینگی زیاد در مراحل اولیه رشد و سازگاری زیادی که نسبت به شرایط محیطی منطقه داشته اند، می باشد.

    نتیجه گیری:

     به دلیل حضور ژن های تحمل به تنش حرارتی و سازگاری بالا نسبت به شرایط محیطی در ارقام محلی به دمای بالا و همچنین رشد سریع، پنجه زنی بالا و ایجاد پوشش گیاهی زیاد می توانند در انتقال ژن تحمل به گرما در برنامه های به نژادی به عنوان لاین والدی در تلاقی استفاده نمود.

    کلید واژگان: تنش گرمایی, انتخاب برای تحمل به گرما, برنج, qPCR}
    Karim Sorkheh *, Abdolali Gilani, Sami Jalali
    Introduction

    Heat and its effects are considered one of the serious threats and damages to the production of agricultural and horticultural crops in many regions of the world. Therefore, it has led to pervasive changes in terms of morphological, physiological, anatomical, and molecular, which causes a sharp decrease in the economic performance of agricultural products. Nowadays, in order to reduce these inhibitory effects, in addition to classical and conventional breeding methods, modern and molecular methods can be used to identify heat-tolerant genes and use them in breeding programs to improve plant tolerance to environmental stresses.

    Materials and methods

    The selection for heat tolerance among four local cultivars Hovyzeh, Hamar, Red-Anbori, Champa and three promising heat tolerant lines V1, V2 and V3 obtained from the international breeding programs of Khuzestan Agricultural Research and Training Center and Natural Resources were evaluated by osHATS and HSP70 genes qPCR on two experimental cultivation dates: May 20 (unfavorable) and June 20 (favorable) 2022 in Ahvaz.

    Results

    The results obtained from the analysis of gene expression by qPCR on the date of the first cultivation confirmed the presence of the osHTAS gene in rice varieties and lines so that the local variety Champa, Hovyzeh, and line V2 has a high relative gene expression compared to other varieties and lines studied and they were significantly different from each other. The analysis of the osHTAS gene expression on the second planting date (June) in Ahvaz also shows the presence of the high-temperature tolerance gene in Hovyzeh, Hamar and V2 lines; therefore, the mentioned varieties could be used as parental lines for transfer heat tolerance gene to be used in multi-breeding programs and terms of the relative expression level of the gene, they showed a statistically significant difference with each other. The results of the relative gene expression of the HSP70 gene in the cultivation date of May showed that the local cultivars Champa, Red-Anbori and Hovyzeh had a remarkable superiority over the others. Examining the HSP70 gene expression pattern of rice cultivars and lines on the second planting date also revealed that the local cultivars Red-Anbori, Champa, Hovyzeh, and Hamar showed superiority. The tolerance of local cultivars to heat stress is due to their rapid growth and the creation of a large green cover in the early stages of growth, and their great adaptation to the region's environmental conditions.

    Conclusion

    Local cultivars can withstand heat stress well with rapid growth and creating much vegetation due to their high adaptability to environmental conditions and the presence of heat stress tolerance genes. They could be used as parental lines in breeding programs.

    Keywords: Heat Stress, selection for heat tolerance, rice, qPCR}
  • داود کاظمی*، مسعود رحیمی
    مقدمه

    از معایب استفاده از بذر جهت ایجاد جهش ژنتیکی می توان به افزایش مدت زمان تحقیق، لزوم کشت کشت گیاه جهت اندازه گیری صفات وو وجود شیمر در گیاهان موتانت اشاره نمود. برای حل این مشکلات امروزه از فنون بیوتکنولوژی مخصوصا کشت بافت استفاده می شود. در این روش برای ایجاد جهش در گیاه برنج نیاز به سیستم باززایی تکرار پذیر و کارا است تا بتوان از بافت های تغییر یافته، گیاهان بارور به دست آورد.

    مواد و روش ها:

     جهت تعیین دز مناسب القاء جهش برای ایجاد تغییرات ژنتیکی در بافت کالوس حاصل از جنین بالغ و نابالغ واریته های نعمت و طارم محلی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با استفاده از دزهای 20 ، 30، 40، 50 و 60 گری (GY) پرتو گاما به همراه شاهد در چهار تکرار اجرا گردید. جهت کالوس‎زایی، محیط کشت MS با 5/0 میلی گرم در لیتر توفوردی و 1 میلی گرم در لیتر کازیین، برای هر دو رقم مناسب تشخیص داده شد. همچنین برای باززایی کالوس های حاصل از هر دو نوع جنین رقم طارم، محیط پایه MS حاوی 4 میلی گرم در لیتر BAP و 5/0 میلی گرم در لیتر IAA و 5/0 میلی گرم در لیتر NAA  و 5 میلی گرم در لیتر کازیین و برای رقم نعمت در هر دو نوع ماده گیاهی محیط کشت MS تکمیل شده با 2 میلی گرم در لیتر BAP ، 2 میلی گرم در لیتر KIN  و 1 میلی گرم  در لیتر IAA استفاده شد. در مرحله نهایی کالوس های 30 روزه پرتودهی شده به همراه تیمار شاهد در مرحله باززایی با یکدیگر از نظر صفاتی همچون درصد رطوبت، سرعت رشد و درصد باززایی مقایسه شدند.

    یافته ها: 

    پس از پرتوتابی، اثر رقم بر درصد باززایی، سرعت رشد بر اساس وزن و سرعت رشد قطر کالوس و اثر نوع جنین بر درصد باززایی و درصد رطوبت، اثر پرتو برای تمام صفات مورد بررسی، اثر متقابل رقم×جنین نیز فقط برای درصد باززایی و درصد رطوبت، اثر متقابل رقم×پرتو برای تمام صفات و اثر متقابل جنین×پرتو و رقم×جنین×پرتو فقط برای درصد باززایی معنی دار شد. متوسط دز کشنده (LD50) بدست آمده در رقم نعمت و طارم با جنین بالغ به ترتیب مربوط به دزهای 78/26 و 83/41 گری و با جنین نابالغ به ترتیب 55/14 و 30/35 گری بود.

    نتیجه گیری:

     اختلاف حاصل در این آزمایش نه تنها می تواند ناشی از تفاوت های ژنتیکی باشد بلکه می تواند به دلیل تفاوت در میزان رطوبت کالوس و تاثیر پرتو گاما باشد.

    کلید واژگان: برنج, موتاسیون, کشت جنین, پرتو گاما}
    Davood Kazemi *, Masoud Rahimi
    Introduction

    The use of seeds to create genetic mutation brings problems because the use of seeds increases the duration of the research, and the study of traits requires plant cultivation, making it impossible to test more than once a year. Another point is the presence of shimmer in mutant plants. Biotechnology techniques, especially tissue culture, solve these problems today. In this method, a repeatable and efficient regeneration system is needed to create mutations in rice plants to obtain fertile plants from the changed tissues.

    Materials and methods

    To determine the appropriate dose of mutation induction to create genetic changes in the callus tissue obtained from the mature and immature embryos of Nemat and Taram rice varieties, a factorial experiment was carried out within a completely randomized design using doses of 20, 30, 40, 50 and 60 Gy (GY) of Gamma radiation in four replications. For callus generation, MS medium with 0.5 mg/liter 2, 4-D and 1 mg/liter Kasein was suitable for both cultivars. Also, for the regeneration of calluses obtained from both types of embryos of the Tarom cultivar, MS base medium containing 4 mg/liter of BAP, 0.5 mg/liter of IAA, 0.5 mg/liter of NAA, and 5 mg/liter of Kasien were used. In the final stage, 30-day-old calluses were subjected to gamma radiation treatment with five doses of 20, 30, 40, 50 and 60 Gy. They were compared with the control treatment in the regeneration stage regarding moisture percentage, growth rate and regeneration percentage.

    Results

    After irradiation, the effect of variety on regeneration percentage, growth rate based on weight and callus diameter, the effect of embryo type on regeneration percentage and moisture percentage, the effect of radiation on all studied traits, the effect of variety × embryo only for regeneration percentage and moisture percentage, the effect of variety × radiation for all traits and the effect of embryo × radiation and cultivar × embryo × radiation were significant only for the percentage of reproduction. The LD50 obtained in Nemat and Tarom cultivars with mature embryos was related to doses of 26.78 and 41.83 Gray, respectively; with immature embryos, it was 14.55 and 35.30 Gray, respectively.

    Conclusion

    The difference in this experiment can not only be caused by genetic differences, but it can also be due to the difference in callus humidity and the effect of gamma rays.

    Keywords: rice, mutation, embryo culture, gamma irradiation}
  • علی مومنی*، مهرداد طبری، وحید خسروی، سید صادق حسینی ایمنی، محمد محمدیان، رضا اسدی، لیلا خزائی

    رقم طلوع (لاین AN74)، از تلاقی ارقام بومی علی کاظمی و اصلاح شده نعمت حاصل شد. با ارزیابی مشاهده ای لاین های خویش آمیخته نوترکیب (Recombinant Inbred Lines (RILs) حاصل، تعداد 45 لاین از جمله لاین AN74 به همراه ارقام شاهد در قالب آزمایش حجیم شده (آگمنت) در سال 1391 مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه حاصل از این بررسی، انتخاب 11 لاین برتر آزمایش منجمله AN74 بود که در سال 1392 ارزیابی شدند. سپس تعداد هفت ژنوتیپ برتر در قالب آزمایش سازگاری همراه ارقام شاهد طارم محلی، نعمت و شیرودی در چهار منطقه تنکابن، آمل، بابل و بهشهر از سال 1393 و طی سه سال ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش "امی" (Additive Main effects and Multiplicative Interaction (AMMI)) نشان داد که رقم طلوع) لاین (AN74 دارای سازگاری عمومی نسبی برای همه چهار منطقه مذکور و سازگاری خصوصی مطلوب برای مناطق مرکزی مازندران (آمل و بابل) بود. در پایلوت های ترویجی این رقم از عملکرد مطلوبی در مقایسه با ارقام شاهد نعمت و علی کاظمی برخوردار بود. از ویژگی های رقم طلوع می توان به زودرسی آن (5±78 روز از بذرپاشی تا 50 درصد گلدهی) در مقایسه با رقم هاشمی (5 ± 83 روز)، ارتفاع بوته کوتاه (3 ± 87 سانتی متر)، میانگین عملکرد نهایی شلتوک مطلوب (متوسط500±7500کیلوگرم در هکتار)، متوسط وزن هزار دانه بالا (1/1 ± 31 گرم)، تحمل بالا به آفت کرم ساقه خوار برنج (دو نوع مکانیسم آنتی زنوز و آنتی بیوز)، مقاومت به بیماری بلاست (واکنش 1-0)، و کیفیت پخت مطلوب دانه (میزان آمیلوز 1±23 درصد، قوام ژل 45 و هضم قلیایی 5/3، نسبت طویل شدن دانه 1/9) به همراه عطر متوسط اشاره نمود. از این رو، رقم طلوع (لاین AN74) قابلیت کشت در شرایط معمول، سیستم های کشت کم آب، مناطق با دوره رشد کوتاه، برداشت مکانیزه و کشت دوبار برنج را دارد

    کلید واژگان: برنج, بیماری بلاست, کیفیت پخت, کرم ساقه خوار, زودرس, ورس}
    A. Moumeni *, M. Tabari, V. Khosravi, S. S. Hosseini-Imeni, M. Mohammadian, R. Asadi, L. Khazaei

    Cultivar Tolo (AN74) was originated from a cross made between Ali-Kazemi as a local and Nemat as an improved rice cultivars. A set of 45 pure rice breeding lines including AN74 was selected through preliminary observational evaluation of RILs populations, followed by an observational yield trial which was conducted in an augmented design in 2011. Later on, 11 selected lines including AN74 were evaluated in a replicated yield trial in 2012. Then, seven selected advanced promising lines including AN74 were tested in a multi location trial together with four check varieties including Nemat, Tarom-Mahalli, San-Huan-Zhan2 (SHZ2) and Shiroudi in four locations of Tonekabon, Amol, Babol and Behshahr in three consecutive years. Stability analysis through Additive Main effect and Multiplicative Interaction (AMMI) indicated that Tolo (AN74) had relative general but specific adaptability to all and central parts, such as Amol and Babol in Mazandaran province. The main characteristics of Tolo cultivar are early maturity with days to 50% of flowering of 78 ± 5 days similar to Hashemi even few days earlier, short plant height of 87 ± 3 cm, a greater 1000 grain weight of 31 ± 1.1 gr, an average grain yield of 7500 ± 500 Kg.ha-1, high tolerance against stripe stem-borer through antixenosis and antibiosis mechanisms, resistant to blast pathogen isolates with 0~1 infection type, good cooking quality with amylose content of 23 ± 1% and good aroma. Hence, with such a valuable characteristics, it has high potential for cultivating in irrigated system, as well as systems with water shortage, short growing duration, mechanized harvesting, double rice cropping and ratooning.

    Keywords: Promising lines, Early maturity, lodging, blast disease, cooking quality, Stem-borer, rice}
  • مدینه بناری، پیمان حسیبی*، عبدالعلی گیلانی

     رشد و نمو گیاهان زراعی تحت تاثیر تابش خورشیدی قرار داشته و تولید ماده خشک اغلب با میزان تابش دریافت شده توسط گیاه و کارایی استفاده از تابش همبستگی مثبت دارد. به منظور ارزیابی کارایی استفاده از تابش در ارقام برنج، آزمایشی ‏به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی سال های 1398 و 1399 در مزارع پایلوت شهرستان قلعه تل استان خوزستان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل ارقام برنج (چمپا، عنبوری و دانیال) (عامل اصلی)، آرایش کاشت در سه سطح (15×15، 20×15، 30×15 سانتی متر) (عامل فرعی) و سن گیاهچه (30، 40 و 50 روزه) (عامل فرعی فرعی) بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تیمارهای آزمایشی در سطح احتمال پنج درصد اثر معنی داری بر صفات گیاهی ارقام برنج داشتند. نتایج برهمکنش تیمارها نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (9466 کیلوگرم در هکتار) مربوط به گیاهچه های 30 روزه رقم دانیال در آرایش کاشت 15×15 سانتی متر بود. حداکثر شاخص سطح برگ (8/5) در گیاهچه های 30 روزه رقم چمپا و بیشترین سرعت رشد گیاه در تیمار 15×15 سانتی متر در رقم دانیال (33/3گرم در مترمربع در روز) بدست آمد. حداکثر و حداقل کارایی مصرف تابش در گیاهچه های 30 و 50 روزه (به ترتیب  1/95 و 1/22 گرم بر مگاژول) بدست آمد. افزایش سن گیاهچه از 30 به 50 روزه گی باعث افزایش ضریب استهلاک نوری از 0/06به 0/10شد. نتایج این آزمایش نشان داد که گیاهچه های 30 روزه ارقام برنج مورد مطالعه در آرایش کاشت 15×15 سانتی متر، با توجه به پایین بودن ضریب استهلاک نوری و افزایش کارایی مصرف تابش و عملکرد دانه بالاتر، جهت بهبود عملکرد برنج در منطقه محل اجرای آزمایش مناسب تر هستند.

    کلید واژگان: برنج, شاخص سطح برگ, عملکرد دانه, کارایی مصرف تابش و ضریب استهلاک نوری}
    Madineh Banari, Payman Hassibi*, Abdol Ali Guilani

    Solar radiation affects crop growth and development. Dry matter production by crops has often a positive relationship with radiation absorption by canopy and radiation use efficiency. Therefore, to evaluate radiation use efficiency of rice cultivars, a field experiment was carried out as split-split-plot arrangements in randomized complete block design with three replications in pilot plots in Qaleh-Tal district of Khuzestan province, Iran, in 2019-2020 and 2020-2021 growing seasons. Three rice cultivars; Champa, Anbouri and Danial were assigned to main plots, three planting arrangement; 15 cm × 15 cm, 15 cm × 20 cm and 15 cm× 30 cm, were randomized in sub-plots and seedling age at three levels; 30, 40 and 50-day old seedlings, in sub-sub-plots . Results showed that highest grain yield (9466 kg.ha-1) was recorded for cv. Danial in the 15 cm× 15 cm planting arrangement of 30-day seedling age treatment. The highest leaf area index (5.8) was achieved for cv. Champa in 30-day seedling age treatment. The highest crop growth rate (33.3 g.m-2 .day-1) observed for cv. Danial in 15 cm × 15 cm planting arrangement and 30-day seedling age treatment. The highest (1.95) and lowest (1.22 g,MJ-1) radiation use efficiency (RUE) were obtaibed in 30 and 50-day old seedlings, respectively. The increase of seedling age from 30 to 50 days led to incraese of light extinction coefficient from 0.06 to 0.10. The results of this experiment showed that 30-day old seedling at 15 cm × 15 cm planting arrangement treatment is more suitable for improving grain yield of rice cultivars in the target areas considering the low light extinction coefficient and high radiation use efficiency.

    Keywords: Grain yield, Leaf area index, Light extinction coefficient, Radiation use efficiency, Rice}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال