بررسی روایت و تصویرگری در گرشاسبنامه

در این مقاله سعی شده است علاوه بر، بررسی شاهنامه و گرشاسبنامه از نظر زیبایی شناسی و ساختار های زبانی و فکری، آنها را با روشی تحلیلی از حیث کیفیت روایت و تصویرگری بسنجیم. روایت ها و تصویرگری های اسدی در گرشاسبنامه، موجز، زیاد ومکرر است اما به مانند تصویر های فردوسی، هدفمند و مرتبط نیست. شیوه اسدی در روایت استفاده از مناظره و تمثیل است. برخلاف شاهنامه که داستان ها بیشتر از زبان قهرمانان نقل می گردد، داستان های اسدی از زبان راوی بیان می شود. تکرار در گرشاسبنامه کم است اما مضمون ها غالبا تکراری است. اسدی در روایت ماجراهای بزمی و غنایی موفق تر از توصیف صحنه های رزمی عمل می کند و حتی توصیفات رزمی او نیز رنگی از مضامین و مفاهیم غنایی دارد. بر خلاف توصیفات تک بعدی اسدی توصیفات فردوسی چند بعدی و مینییاتوری است. حماسه گرشاسبنامه را باید حماسه ای شخصی و با محوریت فرد، به شمار آورد اما حماسه شاهنامه، حماسه ای ملی و با محوریت ایران است. بر خلاف گرشاسب که به ضحاک خدمت می کند، رستم هرگز در خدمت دشمنان ایران نبوده است. اسدی یکی از استادان بزرگ حماسه سرایی است و کتاب او یکی از ارزشمند ترین آثار حماسی ایران به شمار می آید، اما گرشاسبنامه از نظر ارزش های ادبی و قدرت روایتگری و خلق تصاویر هنری با شاهنامه، برابری نمی کند.