اثربخشی آموزش مهارتهای پرسش گری و توضیح دادن به معلمان بر خلاقیت دانش آموزان دوره متوسطه

کیفیت افزایی در عرصه یادگیری و تدریس از گذرگاه های بسیاری عبور می کند. در این میان نقش و جایگاه معلمان بی بدیل و مهم تر است و پرسش ها و توضیح هایی که آنان هر روز در کلاس های درس مطرح می کنند از اهمیت بسزایی برخوردار است.
این پژوهش به بررسی تاثیر آموزش مهارت های پرسشگری و توضیح دادن به معلمان بر خلاقیت دانش آموزان پسر دوره متوسطه شهر تهران پرداخته است.
طرح پژوهش حاضر شبه آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 91-1390 در شهر تهران است. از این جامعه 600 نفر دانش آموز سال اول دبیرستان از منطقه 3 آموزش و پرورش با روش نمونه گیری خوشه ایچند مرحله ای بصورت تصادفی انتخاب شدند. همچنین 20 نفر از معلمان همان کلاس ها، که درس های ریاضیات، ادبیات فارسی، زبان انگلیسی، عربی و علوم زیستی و بهداشت را تدریس می کردند، بصورت تصادفی انتخاب شدند (در هر درس 4 معلم). معلمان انتخابی به صورت تصادفی در سه گروه آزمایشی و یک گروه کنترل جایگزین شدند. معلمان گروه آزمایشی نخست، دوره مهارت های پرسشگری، معلمان گروه آزمایشی دوم دوره مهارت های توضیح دادن، معلمان گروه آزمایشی سوم دوره مهارت های پرسشگری و توضیح دادن را به عنوان متغیر مستقل دریافت کردند و معلمان گروه کنترل در هیچ کدام از این دوره ها شرکت نداشتند. برای گردآوری اطلاعات از آزمون خلاقیت عابدی (1372) استفاده شد. داده ها با روش های آمار توصیفی و آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شدند.
دانش آموزان هر چهارگروه از نظر خلاقیت و زیر مقیاس های آن با توجه به نمره های پیش-آزمون همگن بودند. نتایج نشان داد که آموزش توام مهارت های پرسشگری و توضیح دادن به معلمان باعث افزایش 12 درصدی خلاقیت دانش آموزان شده است. آموزش مهارت های پرسشگری و توضیح دادن به معلمان بیشترین تاثیر را بر افزایش مولفه بسط (17.7 درصد) و پس از آن بر مولفه های انعطاف پذیری (3.6 درصد)، ابتکار (2.7 درصد) و سیالی (2.47 درصد) داشته است.
با توجه به اهمیت مهارت های پرسشگری و توضیح دادن، این مهارت ها بایستی در واحدهای درسی و دوره های آموزشی بدو خدمت و حین خدمت معلمان بیشتر مورد توجه قرار گیرد.