سنجش عوامل موثر بر رشد شهری با تاکید بر تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک (مطالعه موردی: تبریز)

گسترش افقی و بی برنامه شهرها متاثر از رشد جمعیت و مهاجرت، منجر به، کمبود زمین، تغییر اراضی مجاور به ساخت وسازهای شهری و ایجاد زاغه هایی در مکان های نامساعد طبیعی گشته است. شهر تبریز طی دهه های اخیر رشد و گسترش کالبدی سریعیرا تجربه نموده است. رشد بی رویه شهری باعث تخریب اراضی باغی مرغوب اطراف شهرها، ایجاد زاغه هایی در نواحی پرشیب و بر روی گسل تبریز، ترافیک و انواع آلودگی ها شده است.
برای مدیریت و برنامه ریزی رشد شهر و کاهش اثرات نامطلوب آن شناخت عوامل موثر بر تغییرات کاربری زمین و رشد شهری ضروری می باشد. در پژوهش حاضر مدل رگرسیون لجستیک به عنوان یک مدل اطلاعات محور توانایی بالایی در دخیل کردن متغیرهای زیاد دارد جهت تحلیل الگوهای گسترش شهر و روابط بین رشد شهری و عوامل محرکه آن مورداستفاده قرارگرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی باهدف کاربردی است. در این تحقیق، ابتدا با استفاده از طبقه بندی تصاویر ماهواره ای طی دوره 22 ساله (1390-1368) با استفاده از روش حداکثر احتمال تغییرات پوشش/کاربری زمین شهر تبریز و اراضی اطراف کشف و تحلیل شد. سپس 14 متغیر مستقل یا عوامل محرکه رشد شهری و متغیر وابسته یا رشد شهری صورت گرفته طی 22 سال اخیر مورد آزمون قرار گرفتند. مدلسازی برای دو دوره 1390 و 1412 صورت گرفت. ابتدا با استفاده از داده های سال 1368رشد شهری برای سال 1390 مدلسازی شد مطابقت بالای نقشه خروجی سال 1390 با نقشه کاربری زمین واقعی سال 1390 صحت مدلسازی را مورد تایید قرارداد. درنهایت رشد و گسترش شهر برای سال 1412 مدلسازی شد نتایج نشان می دهد که احتمال گسترش شهر به سمت جنوب شرق یا جاده تهران و شمال غرب (بطرف مرند و مرز بازرگان) و جنوب غرب (بطرف آذرشهر) بیشتر از نواحی دیگر می باشد. جهت اعتبارسنجی مدلسازی و شناخت میزان تاثیرگذاری عوامل موثر در رشد شهری از روش ROCاستفاده گردید نتایج نشان دهنده تاثیر بالای فاصله از باغات و اراضی شهری و در مرحله بعد متغیرهای اراضی بایر و باغات در رشد شهر طی 22 سال اخیر می باشد.