بررسی تطبیقی شخصیت و شخصیت پردازی در منظومه تمثیلی نل و دمن فیضی دکنی با لیلی و مجنون نظامی

مثنوی تمثیلی نل و دمن از آثار داستانی قرن دهم هجری در هند و سومین منظومه از طرح ناکام فیضی دکنی، ترجمه ای است همراه با تصرف از داستان عاشقانه نل و دمینتی مهابهاراتا که در بیش از چهارهزار بیت بر وزن مفعول مفاعلن فعولن (بحر هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف یا مقصور) سروده شده است. این داستان که یکی از پنج گنج شاعر است، در برابر لیلی و مجنون نظامی سروده شده؛ بنابراین بیان حزین و آمیخته با درد و لحن شکوه آلود- که در این گونه داستان های تمثیلی کهن به صورت یک نواخت ارائه می شود - بر فضای آن حاکم است. از تحلیل ساختارگرایانه این منظومه تمثیلی، این نتیجه به دست می آید که داستان مورد بحث، دارنده همه عناصر سازنده داستان (از جمله طرح، شخصیت، زاویه دید و غیره است)؛ اما از پیچیدگی ها و پیشرفت هایی که در فن داستان نویسی در قرون اخیر صورت گرفته، بی بهره است و فقط به شکل ساده و ابتدایی همه عناصر داستان امروز را دارد. از آن جا که یکی از عناصر سازنده داستان، شخصیت های آن است؛ در این پژوهش سعی بر آن شده که شخصیت های اصلی و فرعی مثنوی تمثیلی نل و دمن با شخصیت های داستان لیلی و مجنون نظامی، مقایسه و تطبیق داده شوند. یکی از نتایج حاصل از تطبیق شخصیت ها در دو منظومه موردنظر این است که شخصیت های اصلی مثنوی تمثیلی نل و دمن و شخصیت های قهرمانان داستان لیلی و مجنون، ایستا و بدون تحرک اند.