نقش و جایگاه دانش آموختگان در فرایند ارزشیابی برنامه های درسی رشته های علوم انسانی در دانشگاه های برتر ایران و جهان به منظور طراحی مقیاس مطلوب

بهبود برنامه های درسی رشته های دانشگاهی نیازمند در نظر گرفتن دیدگاه ها و نیازهای گروه های ذی نفع برنامه درسی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش دانش آموختگان در ارزشیابی برنامه های درسی دانشگاه های برتر کشور و جهان به منظور طراحی یک مقیاس ارزشیابی برنامه درسی ویژه دانش آموختگان بود. پژوهش به صورت ترکیبی و از نوع اکتشافی-متوالی در قالب طراحی ابزار و جامعه آماری شامل شش گروه بود. گروه اول اعضای هییت علمی و صاحبنظران برنامه ریزی درسی  دانشگاه های برتر، گروه دوم مسیولان مراکز برنامه ریزی آموزشی دانشگاه های برتر و گروه سوم مسیولان ذی ربط در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بودند که از این سه گروه با 30 نفر مصاحبه شد. گروه چهارم دانشگاه های منتخب جهان، گروه پنجم مدرسان دوره کارشناسی ارشد برخی از رشته های علوم انسانی دانشگاه های برتر و گروه ششم 30 نفر از دانش آموختگان شاغل بودند. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه سازمان یافته، تحلیل مستندات و مقیاس محقق ساخته ویژه دانش آموختگان بود. روایی سوالات مصاحبه از نوع محتوایی بود که با استفاده از نظرهای ده نفر از متخصصان دانشگاهی و پایایی داده های مصاحبه با استفاده از پیاده سازی مجدد مصاحبه ها و استفاده از گروه همتا و نیز روایی مقیاس دانش آموختگان به صورت محتوایی و اعتباریابی آن با استفاده از ضریب لاشه به دست آمد. همبستگی درونی گویه ها از طریق آلفای کرونباخ برآورد شد. یافته ها نشان داد که دانشگاه های معتبر جهان به منظور بهبود و بازنگری برنامه های درسی از نظرهای تمام ذینفعان نظیر اعضای هییت علمی، دانشجویان، دان ش آموختگان و کارفرمایان استفاده می کنند. در مقایسه با آن، در دانشگاه های ایران دانش آموختگان بجز در موارد استثنایی در ارزشیابی برنامه های درسی مشارکت چندانی ندارند و حتی صاحبنظران اهمیت و ضرورت مشارکت دانش آموختگان را پایین تر از سایر ذینفعان تلقی می کنند. با استفاده از داده های به دست آمده، یک مقیاس برای ارزشیابی برنامه درسی از دیدگاه دانش آموختگان با 62 عبارت و 7 سوال بازتدوین شد.