ارزیابی انتقادی باورهای رایج در حوزه مطالعات تصریح از منظر زبان شناسی شناختی اجتماعی: گامی در مسیر مفهوم سازی مجدد تصریح در ترجمه

در این پژوهش می کوشیم با بهره گیری از دستاوردهای زبان شناسی شناختی اجتماعی، دو باور رایج در حوزه مطالعاتی تصریح ترجمه ای را ارزیابی انتقادی کنیم. باورهای دو گانه طرح و نقد شده در این مقاله عبارت اند از: 1) می توان واحدهای زبانی مستقل از بافت را بر اساس میزان صراحت آنها درجه بندی کرد. 2) تصریح نوعی مشخص سازی است. در ارزیابی باور اول با کاربست تحلیل کیفی این نتیجه حاصل شده است که درجه بندی صورت های زبانی بر حسب میزان صراحت آنها، بدون در نظر گرفتن بافت و دانش دایره المعارفی مشترک میان اعضای جامعه امکان پذیر نیست. در نقد باور دوم با تحلیل ثانویه داده هایی که در پژوهش های پیشین نقل شده اند، نشان داده ایم که تصریح معنی، منحصر به عملیات تعبیرگری مشخص سازی نیست و دگرگونی در دیگر عملیات های تعبیرگری نیز منجر به تصریح ترجمه ای می شود؛ دگرگونی هایی که متناسب با زبان-فرهنگ مقصد به کار بسته می شوند. بنابراین، این باورها قابل اتکا به نظر نمی رسند، و غلبه آنها بر پژوهش های حوزه تصریح مانع از بازشناسی دیگر مصداق های بالقوه تصریح و تبیین آنها شده است. نظر به اتکاناپذیری باورها و رویه های پیشگفته، پیشنهاد می شود که پژوهش های حوزه تصریح بدون اتکا به این باورها و با توجه به انگیزه های شناختی-اجتماعی وقوع این تغییر ترجمه ای و تنوع فرایندهای مفهوم سازی دخیل در آن انجام پذیرند