چالش های طبقات اجتماعی با دولت ایران عصر صفوی (1148-907)

طبقات اجتماعی در ادوار مختلف نقش مهمی را در چالش یا تعامل با دولت ها داشته اند. دوران صفویه نیز از این امر مستثنی نبود و طبقات اجتماعی به عنوان یک عامل تاثیرگذار در تحولات سیاسی - اجتماعی عمل کرده اند. در دوره صفویه نیروها و طبقات مختلف روابط گسترده ای با نهاد قدرت و حکومت داشتند؛ به طوری که شبکه نسبتا پیچیده ای از روابط متقابل بین طبقات اجتماعی و حکومت مرکزی ایجاد شد. این ارتباط در دوره ای به تعامل مثبت به گروه های اجتماعی خاصی می انجامید و در دوره ای هم زمینه های چالش بین آنان را فراهم می نمود. بر این اساس، پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه ای به دنبال بررسی چالش طبقات اجتماعی با دولت درایران عصر صفوی می باشد. لذا یافته های پژوهش حاکی از آن است که در دوره صفویه روابط گسترده-ای بین چهار نهاد روحانیت، ایلات، کشاورزان و بازرگانان و دیوان سالاران با حکومت شکل گرفت. در این دوره با توجه به شرایط و نحوه شکل گیری حکومت صفویه که مبتنی بر ترکیبی از نیروهای ایلی و قدرت ایدیولوژیک بود، در ابتدا ایلات نقش موثری در قدرت به شمار می آمدند و در دوره های بعد با تثبیت قدرت حکومت مرکزی و توجه به مشروعیت حکومت توجه به علما افزایش و از قدرت ایلات و قبایل کاسته شد و نیروهای جدیدی وارد دستگاه حکومت شدند. به نوعی موازنه قدرت موجبات تعامل و تقابل دولت صفویه با طبقات و گروه های اجتماعی دیگر را در پی داشت.