بررسی میزان جیوه ادرار دندانپزشکان شهر تهران و عوامل موثر بر آن

دندانپزشکان به دلیل مواجهه شغلی با آمالگام دندانی در معرض استنشاق بخار جیوه هستند که در صورت تجمع بیش از حد مجاز جیوه در بدن، سلامتی آنها به مخاطره خواهد افتاد. اندازه گیری جیوه ادرار روشی قابل اعتماد برای ارزیابی میزان مواجهه با جیوه ناشی از آمالگام می باشد. مطالعه حاضر با هدف اندازه گیری جیوه ادرار دندانپزشکان شهر تهران و تعیین تاثیر برخی عوامل شخصی و محیطی بر روی آن انجام گرفت.
در این مطالعه توصیفی تحلیلی، 211 دندانپزشک از همه نقاط تهران (مرکز، شمال، جنوب، شرق و غرب) به صورت تصادفی در فاصله زمانی 1381-1383مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه ادرار در روز مورد نظر گرفته شد و پرسشنامه ای محتوی سوالات درباره مشخصات فردی مانند سن و سابقه کار، طرز کار با آمالگام، مشخصات محیط کار و وضعیت سلامت، تکمیل گردید. نمونه های ادرار با استفاده از روش اسپکتروفوتومتری جذب اتمی بدون شعله آنالیز شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمونهای ناپارامتریک کروسکال والیس، من ویتنی و Kendall’s استفاده و P<0.05 به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد.
میانگین جیوه ادرار دندانپزشکان 95/3 ± 1/3 میکروگرم بر لیتر بود. بین ساعات کار در روز و جیوه ادرار و بین ساعات کار در هفته و جیوه ادرار همبستگی مثبت معنی داری وجود داشت P=0.006)). بین سن دندانپزشکان عمومی و میزان جیوه ادرار، ارتباط معنی دار بود P=0.008)). بین جیوه ادرار و تعداد پرکردگی ها و تعویضها در متخصصان ترمیمی همبستگی معنی داری وجود داشت P=0.039)). بین جیوه ادرار و سابقه کار دندانپزشکان عمومی، ارتباط معنی دار بود P=0.034)). از نظر جیوه ادرار دندانپزشکان عمومی، بین کسانی که تعداد ترمیمهای آمالگام موجود در دهان آنها کمتر یا مساوی با پنج عدد بود با کسانی که تعداد بیشتر از پنج عدد داشتند، تفاوت معنی داری وجود داشت P=0.027)). بین میزان جیوه ادرار و نوع آمالگام مصرفی (کپسولی یا فله ای) ارتباط معنی داری وجود داشت P=0.001)). بین میزان جیوه ادرار و سایر عوامل مورد مطالعه مانند نحوه خارج کردن جیوه اضافی، نگهداری آمالگام سفت شده، نگهداری آمالگام خام، وجود و عدم وجود تهویه ارتباط معنی داری مشاهده نشد.
براساس یافته های این مطالعه میانگین جیوه ادرار دندانپزشکان شهر تهران از حد مجاز استانداردهای بین المللی (WHO-OSHA) کمتر بود که استفاده ازآمالگام های کپسولی و رعایت دقیق بهداشت جیوه در این مساله تاثیر مستقیم دارد. با توجه به این که افراد مورد مطالعه در این تحقیق بیشتر دندانپزشکان شاغل در درمانگاه های دولتی و نیمه دولتی بودند، سطح بهداشت کلی و به تبع آن بهداشت جیوه در این مراکز در حد قابل قبولی قرار داشت.