نقش ترکیب رژیم غذایی و نمایه توده بدن در بیماری رفلاکس معدی-مری

پاتوژنز بیماری رفلاکس معدی- مری (Gastro-esophageal reflux disease، GERD) به طور کامل مشخص نیست. ولی، عوامل خطر متعددی از جمله رژیم غذایی، اضافه وزن و چاقی در سبب شناسی آن مطرح هستند. نظر به تناقض نتایج مطالعات مختلف در این زمینه، این مطالعه با هدف بررسی تاثیر رژیم غذایی و نمایه توده بدن (Body mass index، BMI) و اثر تداخلی آنها بر روی بیماری رفلاکس معدی- مری انجام گرفت.
این مطالعه مورد-شاهدی بر روی 217 فرد (106 مورد و 111 شاهد، همسان شده از لحاظ سن و جنس) مراجعه کننده به کلینیک شیخ الرئیس تبریز از آبان ماه 85 لغایت اسفند ماه 85 انجام گرفت. داده ها با استفاده از پرسشنامه عمومی، چک لیستی برای تشخیص GERD و فرم ثبت غذایی سه روزه جهت ارزیابی دریافت غذایی گردآوری شد. وزن و قد افراد اندازه گیری و نمایه توده بدن (BMI) محاسبه گردید. BMI مساوی یا بیشتر از 25 به عنوان اضافه وزن یا چاقی در نظر گرفته شد. داده های غذایی با استفاده از نرم افزار III Nutritionist و SPSS آنالیز و از تستهای آماری x2، student t-test و Mann-Whitney U test استفاده گردید.
میانگین BMI افراد مورد مطالعه 32/5±5/26 کیلوگرم/مترمربع بود. از بین عوامل غذایی، تنها سهم پروتئین از انرژی دریافتی تفاوت بین مبتلایان به GERD و افراد سالم نشان داد (06/0 P=)، ولی دریافت سایر ترکیبات رژیم غذایی بین دو گروه مشابه بود. چگالی انرژی، حجم کل و تعداد دفعات مصرفی غذا اختلاف معنی داری را در بین دو گروه نشان نداد؛ در حالیکه بروز نشانه های GERD در افراد با BMI بالا بیشتر یافت شد (0001/0 P =). با در نظر گرفتن اثر تداخلی BMI، از مجموعه عوامل غذایی، مقدار تام چربی و قند ساده ارتباط مثبت معنی داری با اضافه وزن و یا چاقی در بروز GERD نشان داد (04/0 = Pدر هر دو مورد).
نتایج مطالعه حاکی از نقش احتمالی حمایتی سهم پروتئین از انرژی دریافتی در بروز نشانه های GERD می باشد. از طرف دیگر، با افزایش BMI، شیوع GERD افزایش می یابد. به نظر میرسد چربی و قند ساده به طور غیر مستقیم و از طریق مکانیسم های غیر رفلاکسوژنیک از جمله افزایش BMI در بروز نشانه های GERDدخیل باشند.