فهرست مطالب

پژوهشنامه زبان و ادبیات روسی - سال هشتم شماره 2 (پیاپی 16، 2020)

پژوهشنامه زبان و ادبیات روسی
سال هشتم شماره 2 (پیاپی 16، 2020)

  • تاریخ انتشار: 1399/11/06
  • تعداد عناوین: 12
|
  • دانیل وادیمویچ ویناگرادف* صفحات 11-33

    هر چند که در دسته بندی های گوناگون گویش های اجتماعی، زبان حرفه ای (نظام واژگان تخصصی) تعریف و ویژگی های کاملا مشخصی دارد، ولی ناهمگونی داخلی این گونه واژگان و قرابت معنایی آنها به عنوان اصطلاحات تخصصی، از گذشته به عنوان موضوعات پیچیده و حل نشده ای مطرح است. برای واژگان زبان تخصصی در پژوهش های مختلف کشورمان اصطلاحات گوناگونی به کار رفته است: واژگان حرفه ای آرگو، واژگان آرگو حرفه ای، آرگوتیسم های تخصصی (ب.آ. لارین، د.س. لیخاچوف)، ژارگون های حرفه ای، ژارگونیسم های حرفه ای (و.م. ژیرمونسکی، ل.پ. کریسین)، اصطلاحات حرفه ای و تخصصی، اصطلاح شناسی حرفه ای (ب.ل. باگارودسکی، ا.ن. تروباچوف) زبان عامیانه حرفه ای، ژارگونیسم های حوزه صنعت و تولید (م.آ. گراچیف)، و غیره. برای تفکیک دقیق تر اصطلاحات و شناسایی ویژگی ها و تفاوت های اساسی آنها، واژگان حرفه ای با توجه به معیارهای زیر در مقاله طبقه بندی می شود: روش های نامگذاری و لغت سازی در آنها، قاعده مند بودن، ویژگی های سبک گفتاری واژگان، ویژگی های بار عاطفی واژگان، میزان ثبت واژگان در واژه نامه ها. این دسته بندی پیشنهادی امکان شناسایی سه گروه واژگان را می دهد: اصطلاحات، واژگان کاملا حرفه ای و ژارگون حرفه ای، که هر یک از این گروه ها دارای ویژگی های خاص خود هستند. به نظر می رسد معیارها و ویژگی های مشخص شده واحدهای ساختاری یک زبان حرفه ای می توانند به عنوان معیارهای پایه ای و اساسی مورد مطالعه قرار گیرند

    کلیدواژگان: زبان روسی، واژگان حرفه ای، گویش اجتماعی، اصطلاحات، ژارگون
  • نلیا ایوانووا استفانووا* صفحات 35-50

    در فرایند یادگیری یک زبان خارجی معمولا تفاوت ها و ویژگی های فرهنگی و ملی پایدار، یا به عبارتی «تصاویر ذهنی» خاصی در کلاس های آموزشی رخ می نمایند؛ این تصاویر ممکن است مشابه و نزدیک به تصورات ما، یا کاملا متفاوت از آنها باشد. یک زبان خارجی معمولا در فضایی فراگرفته می شود که در آن زبان آموز به دور از ارتباط مستقیم با اهل زبانی که منبع اطلاعات درست درباره این نوع کلیشه های ذهنی فرهنگی و ملی است و به الگوهای فرهنگی آن زبان خارجی تسلط کامل دارد، زبان را فرا می گیرد. خطر پذیری و ریسک، مفهوم پایه ای در تصویر مشترک انسان ها از جهان محسوب می شود. این مفهوم به عنوان یکی از مولفه های اصلی در تصورات انسان پیرامون جهان هستی، قوانین حاکم بر آن و موجودیت و بقای خود در جهان هستی شمرده می شود. انسانی وجود ندارد که ریسک و خطرکردن را تجربه نکرده باشد. هر تصمیمی که گرفته می شود در حقیقت نوعی خطر و ریسک است. نظام شناختی خطرپذیری، مبتنی بر یک پارچگی مفاهیم و معانی متضاد است: فرصت بالقوه (تهدید) - تحقق آن (خطر)؛ ضرورت انجام عمل - عدم انجام آن و ترک فعل (و امید به پیشامد مطلوب)؛ نتیجه مثبت (اقبال، موفقیت) - نتیجه منفی (شکست، عدم موفقیت). در مقاله حاضر به مطالعه و بررسی تغییرات معنایی واژه «خطر» و واژه های مشتق از آن یعنی واژه های рисковый (خطر پذیر)، рисковой (خطرناک) و рискованный (پرخطر) پرداخته می شود که در زبان روسی معاصر، روند تغییرات معنایی مشابهی دارند.

    کلیدواژگان: خطر (ریسک)، تصویرسازی، زبان روسی، خطرپذیر، پرخطر
  • سوتلانا یورییونا نیکالایوا* صفحات 51-68

    در نمایشنامه «باغ آلبالو» اثر آنتون چخوف، از شیوه توصیف هنری اکفراسیس بهره گرفته شده است: متن اثر مملو از نمادها، عناصر و ویژگی های فرهنگی است که ریشه در زیبایی شناسی امپرسیونیسم روسی و اروپایی دارد. چخوف زمینه فرهنگی ای را بازآفرینی می کند که روشنفکران روسی در اواخر سده های نوزدهم و بیستم در آن زندگی می کردند. بسیاری از بخش های اثر باغ آلبالو را می توان به صورت نقاشی شده بر روی بوم هنرمندان نقاش امپرسیونیست اروپایی مشاهده کرد. بدون شک، ماجرا و داستان لاپاخین درباره مزرعه خشخاش، نقاشی های کلود مونه باعنوان «مزرعه خشخاش در گیورنی» را در ذهن ما تداعی می کند. توصیف هنری یا فن اکفراسیس چخوف را در نقاشی های ون گوگ نیز می توان مشاهده کرد (نقاشی های اشیای بی جان که در آنها خشخاش و مناظر مزرعه های خشخاش به تصویر کشیده شده اند). بسیاری از بخش ها و جزییات ریز اثر «باغ آلبالو» را می توان با آثار نقاشانی چون لویتان، وان گوگ، سورا و دیگران مقایسه کرد. نظر و موضع چخوف در این رابطه بدین شرح است: قهرمانان آثار او شیفته فرهنگ اروپایی هستند که ذهنیت و طرز فکر آنها تغییر کرده است؛ آنها هویت ملی خود را از دست می دهند و «غرب گرا» می شوند و قصد دارند روسیه را ترک کنند. آنها «روس های اروپایی» هستند که دچار «بردگی فکری» شده اند (به نقل از داستایفسکی). نویسنده ژانر کمدی و طنز را به ابزار انتقاد از روشنفکران روسیه و محکومیت آنها مبدل می کند.

    کلیدواژگان: امپرسیونیسم، اکفراسیس، چخوف، «باغ آلبالو»، کلود مونه، ون گوگ، هویت ملی
  • والری آلکساندرویچ ردکین* صفحات 69-86

    خاستگاه معنویت در روسیه را باید در پذیرش مسیحیت و به ویژه در مذهب ارتودوکس به عنوان مذهب اصیل و ملی جستجو کرد که هزار سال پیش نیاکان ما آن را پذیرفتند. این مذهب، برادری، مهرورزی، بردباری، نوع دوستی و پذیرش وحی الهی را با خود به ارمغان آورده است. در نقد ادبی، ما در جستجوی اصطلاحی برای تعریف روش توصیف زندگی هستیم که در آن، جهان معنوی، حقیقتی والا و متعالی به شمار می رود. اصطلاح واقع گرایی معنوی که همان توصیف آرمان های مسیحیت به شیوه های ادبی است، بسیار پرکاربرد است. ویژگی های واقع گرایی معنوی را نه تنها در آثار ب. زایتسف، ای. شملف، بلکه در آثار و.یا. شیشکف، س.د. دراژین، آ.آ. آخماتوا، ن.س. گومیلیوف، یو. کوزنیتسف، ن. روبتسوف، و. کروپین و بسیاری از نویسندگان دیگر سده بیستم و آثار کلاسیک نویسندگان ادبیات روسیه سده نوزدهم می توان دید. تفاوت هایی میان واقع گرایی معنوی با رمانتیسم و واقع گرایی سنتی وجود دارد. در برخی از آثار ادبی معاصر، تقابل بین روح و کالبد به تصویر کشیده شده است. در نتیجه این تقابل معنوی است که شخصیت انسان شکل می گیرد.

    کلیدواژگان: واقع گرایی معنوی، واقع گرایی، رمانتیسم، مسیحیت، ارتودوکس، روش، سبک ادبی، پسانوگرایی
  • گریگوری والری یویچ توکارف، مرضیه یحیی پور* صفحات 87-105

    مقاله حاضر به بررسی و مطالعه شیوه های زبانی- معرفتی در بازنمایی های تالستوی درباره مذهب و دین می پردازد. واژگان کلیدی برای دسته بندی این بازنمایی ها عبارتند از: دین، مذهب، خدا، کلیسا. شیوه های مفهوم سازی را می توان به دو دسته شیوه های علمی و غیرعلمی تقسیم بندی کرد. این اندیشمند از یک طرف مبانی علمی دین را عرضه و از سوی دیگر، درک و تحلیل شخصی از مفهوم خدا را ارایه می کند. در جهان بینی تالستوی ، این دو رویکرد به هم می پیوندند. شیوه های زبانی - معرفتی مفهوم سازی علمی شامل ریشه شناسی، مفهوم شناسی؛ و در مقابل، شیوه های مفهوم سازی غیرعلمی شامل تغییر در تفسیر نماد سنتی، ارزیابی مستقیم و دیدگاه های شخصی نویسنده می شود. در فرایند کسب معرفت و شناخت دین، نویسنده تعدادی از ویژگی های این مقوله را مشخص می کند: اطاعت انسان از دستورات خدا، برقراری برابری و مساوات بین انسان ها، معنابخشی، قابل درک بودن مفاهیم و تحقق پذیری آنها. رسالت اصلی دین، هدایت است. تالستوی بین مفاهیم دین و مذهب تفاوت قایل است؛ اولی جنبه خارجی دارد و دومی درونی. هر دو مفهوم جزء مفاهیم خیر و متعالی به شمار می روند. مذهب با کلیسا به عنوان یک نهاد دینی اجتماعی مقایسه می گردد. مهم ترین ابزار در عینیت بخشی بازنمایی، نام گذاری غیرمستقیم است. یکی از شیوه های بیان فهم و درک از دین و ایمان، از بین بردن کلیشه ها و تصورات قالبی به وجود آمده درباره این مفاهیم است. تالستوی دیدگاه خود را بسیار نزدیک به آموزه های مسیح معرفی می کند.

    کلیدواژگان: دین، مذهب، ل، ن، تالستوی، بازنمایی، مفهوم سازی، دسته بندی
  • سوتلانا ویکتورونا شوستووا* صفحات 107-125

    پژوهشگران حوزه مهاجرت، جنبه های گوناگونی از موضوع پیشنهادی در پژوهش حاضر را از نقطه نظر سیاسی، اقتصادی، جامعه شناختی، حقوقی، فرهنگی و روانشناختی بررسی و مطالعه می کنند. در این راستا، رویکردهای متفاوتی در تعریف مفهوم «مهاجرت» وجود دارد. مسئله تنها در نوع تعریف مفهوم مهاجرت خلاصه نمی شود، بلکه موضوع و چالش اصلی، تعریف و شناسایی مفاهیم کلیدی و اساسی زبان شناسی مهاجرت مانند همگرایی، فرهنگ پذیری و هویت است. نبودن یک سیستم اصطلاحات یک پارچه و در نتیجه استفاده واگرا از مفاهیم زبانشناسی مهاجرت در حوزه های گوناگون علمی، مدل سازی فرآیندهای مهاجرت و مفاهیم کلیدی آنها را پیچیده می کند. موضوع مورد مطالعه زبان شناسی مهاجرت نه تنها مواردی چون مدل فرآیندهای زبانی پویا و مدل گفتمان مهاجرت را دربرمی گیرد بلکه مواردی مانند انگیزه، شرایط، عوامل مهاجرت، پیامدهای فرایندهای مهاجرت را نیز شامل می شود. هر یک از این جنبه ها می تواند به صورت مستقل موضوع مطالعه پژوهش های دیگر باشد.

    کلیدواژگان: زبان شناسی مهاجرت، مهاجرت، گفتمان مهاجرت، زبان شناسی همگرائی و دوزبان گونگی، فرایندهای مهاجرت
  • گالینا آناتولی یونا میخائیلاوا* صفحات 127-144

    موضوع اصلی واحد درسی «زبان روسی و فرهنگ گفتار» استفاده صحیح از زبان با رویکردی فرهنگی و ملی از زبان است. یکی از مهم ترین اهداف در حوزه گفتاری، سطح فرهنگی است؛ کیفیت خاصی که به طور مداوم و مرتب در گفتار در همه سطوح و سبک های گفتاری تجلی می یابد. این امر با دانش بلاغت که در دوره های زمانی و جوامع گوناگون تعاریف متفاوتی از آن ارایه می شود، میسر می گردد و در مباحث کاربردی بسیار ضروری است. فرایندهای آموزشی دانشگاه ها شامل بسیاری از مهارت های گفتاری فرهنگی می شوند که عبارتند از: ارایه سخنرانی در سمینارهای آموزشی، همایش های علمی دانشجویی، اجرا و دفاع از فعالیت های پژوهشی تخصصی و پایان نامه ها در طول ترم و همچنین کسب آمادگی برای اجرای تخصصی فعالیت های علمی و روش شناختی. بنابراین، مقاله حاضر به رویکرد عملی و کاربردی مطالعه واحد درسی «زبان روسی و فرهنگ گفتار»، سازماندهی فعالیت های آگاهانه و هدفمند فراگیران در جلسات درس و همچنین روش های ارتقای دانش و سطح زبانی آنها می پردازد.

    کلیدواژگان: روش فعال، واحد درسی «زبان روسی و فرهنگ گفتار»، قواعد زبان، کلاس های عملی
  • معصومه معتمدنیا* صفحات 145-163

    مقاله حاضر سبک ناول (NOVEL) و اصلاحات مربوط به آن و همچنین ارتباط این سبک با انواع دیگر ادبی همچون حکایت، افسانه، قصه، مقاله و داستان را بررسی می کند. ویژگی ترکیب سبک ها در محتوای سبک و خنده آور اولین ناول های بوکاچیو، نویسنده ایتالیایی شامل ایجاز و پویایی گسترش طرح، فقدان انحراف احساسی، گفتگوها، توصیف ها و غیره بررسی می شود. اولین داستان های کوتاه یا ناول های بوکاچیو کمیک و نزدیک به افسانه، حکایت، یا یک افسانه موزون هستند. نویسنده مقاله رابطه بین ناول کلاسیک را با چنین ژانر هایی به عنوان افسانه و یا قصه بررسی می کند. ناول عاشقانه تغییری در ساختار ژانر داستان کوتاه ایجاد کرده و عنصر داستان خیالی، دوگانگی جادویی و اعتقاد به سرنوشت را به آن می افزاید. ناول ویژگی های یک سبک یا ژانر ترکیبی را در بر می گیرد و خصوصیات افسانه عاشقانه و داستان کوتاه را ترکیب می کند. در دوره پسارمانتیک، ساختار ناول نیز به میزان کمی تغییر و در بسیاری از موارد نوع ساختاری خود را حفظ می کند (همچون آثار تالستوی و بونین). افزون بر موارد فوق، در مقاله حاضر، ارتباط ناول با ژانرهایی همچون مقاله و داستان نیز بررسی می شود.

    کلیدواژگان: ژانر، ناول، حکایت، بوکاچیو، کمیک، ناول عاشقانه
  • رعنا میرزاخانوونا صافیئولینا* صفحات 165-185

    در مقاله حاضر به بررسی و مطالعه موضوع شرق شناسی در آثار اولیه و به زبان روسی و.و. نابوکوف پرداخته شده است. به این منظور، اشعاری از این نویسنده که در اولین مهاجرت او سروده و در آنها به موضوع شرق پرداخته شده است، بررسی می شود. ناباکوف در این سروده ها تصویری ادبی از ویژگی های فرهنگی، آداب و سنت های مشرق زمین ارایه می کند. ضرورت اجرای این پژوهش در طرح و بررسی موضوع سنت های شرقی در آثار نابوکوف خلاصه می شود؛ زیرا تصاویر شرقی، ژانرها و سبک گفتاری زبان او در این گونه آثار، ادامه دهنده راه شرق شناسی پوشکین، شکسپیر، گوته، بونین و گومیلیوف هستند و آنها در عین حال به پدیده ای جدید در تفسیر ادبی مشرق زمین سده بیستم مبدل شده اند. نوآوری پژوهش حاضر نیز در این است که برای نخستین بار در نقد ادبی، موضوع سنت های شرقی در اشعار اولیه نابوکوف مطرح و ویژگی های اشارات نابوکوف به آداب و سنن شرقی در آثار او بررسی و مطالعه می شود. نتایج حاصل از تحلیل تطبیقی تصاویر «شرقی» و واژگان کلیدی در آثار پوشکین و نابوکوف، گومیلیوف و نابوکوف به صورت مناظره و مباحثه شاعرانه ارایه شده اند. همچنین در این مقاله نقش و جایگاه این مناظره در شکل گیری دنیای شاعرانه ناباکوف آشکار می گردد.

    کلیدواژگان: و، نابوکوف، مشرق زمین، شرق شناسی، موضوع اصلی، چندگانگی، میهن
  • یلنا ولادیمیراونا استیپانیان* صفحات 187-202

    در مقاله حاضر به موضوع ارتباط و تعامل میان ادبیات و هنرهای تجسمی پرداخته می شود. نثر و نظم، هر دو از روش های خاصی برای تصویرسازی و تجسم جهان و انسان بهره می گیرند. در آنها مواردی چون توصیف رنگ و نور، شرایط محیط و فضای پیرامون که خاص یک نویسنده است؛ عناصر اکفراسیس و توصیف هنری، شیوه های به تصویر کشیدن شخصیت، فنون توصیف منظره و فضای داخلی و موارد دیگر از جایگاه و اهمیت زیادی برخوردار است. با مطالعه و تحلیل رمان «جن زدگان» داستایفسکی (1872-1871م.) می توان به این نتیجه رسید که شیوه های تجسمی داستایفسکی کاملا نمادین هستند. در بخشی از اثر، اپیزودی از نوع کاملا اکفراسیس (توصیف هنری) وجود دارد (خواب ستاوروگین در مورد عصر طلایی که از تابلو نقاشی کلوید لورین الهام گرفته شده است)، که نشان دهنده انسان شناسی نویسنده است. فضای پیچیده حاکم بر رمان نشان دهنده تلاقی مسیرهای زندگی شخصیت های این اثر است. از سوی دیگر، اشاره به رنگ ها بر غنای محتوای اثر افزوده است: برای مثال، ترکیب نمادین رنگ های سبز و قرمز که بارها در متن تکرار شده است. تحلیل پرتره شخصیت های این رمان نشان می دهد که حتی در این سطح هم، شخصیت ها و قهرمان های این اثر داستایفسکی، معمای پر رمز و رازی هستند که در نقطه مرکز نیروهای مخالف هم قرار دارند. در نتیجه، رمان «جن زدگان» را می توان به عنوان نمونه بارز هنر «نقاشی کلامی» و تلاش نویسنده در یافتن فنون و شیوه های نوآورانه در توصیف و به تصویر کشیدن جهان و انسان دانست.

    کلیدواژگان: داستایفسکی، رمان «جن زدگان»، کلام، تجسم، تصویرسازی، پرتره و تصویر شخصیت ها، منظره، نماد
  • الکسی ولادیمیرویچ مانیاخین* صفحات 203-219

    در مقاله حاضر، ارتباط هرمنوتیک و زبانشناسی متن بررسی می شود. هرمنوتیک شاخه ای از علم تاویل متون معمولا تاریخی است که درک و فهم معنای آنها به دلیل تاریخی و قدیمی بودن یا به دلیل آنکه منبع آنها به خوبی حفظ نشده دشوار است. در این حالت، با مطالعه ساختار دستوری متن، تفسیر تاریخی و  فرهنگی آن، تحقیقات روانشناختی و تجزیه و تحلیل شکل و قالب اثر، می توان به درک معنای پنهان آن دست یافت. هرمنوتیک در حال حاضر به عنوان علم تفسیر و تاویل متن شناخته شده است. اخیرا، شاخه جدیدی در علم زبانشناسی شکل گرفته که به زبانشناسی متن معروف شده است. زبانشناسی متن را می توان ابزاری عینی دانست که به کمک آن هرمنوتیک به اهداف خود می رسد. نویسنده مقاله حاضر در پی یافتن ارتباط میان هرمنوتیک و زبانشناسی متن به صورت کلی و جزیی است. این مقاله به عنوان فرضیه، هدف جدیدی برای تحلیل زبان شناختی متن پیشنهاد می کند که عبارت است از: استخراج اطلاعات مهم و مورد نظر برای  خواننده، استخراج اطلاعاتی از متن درباره جهان پیرامون و فرآیندهای موجود در آن، درک شرایط و مسایل مهمی که در حال حاضر ضرورت دارند.

    کلیدواژگان: هرمنوتیک، تفسیر و تاویل، زبان شناسی متن، متن، استخراج اطلاعات ضروری و مهم برای خواننده از متن
  • مریم شفقی*، تاتیانا گوریاچکوفسکایا صفحات 221-239

    صورت های وجه التزامی در زبان های روسی و فارسی متفاوت است. در موقعیت شرطی در زبان روسی، معنای شرطی می تواند به زمان های گذشته و یا حال مرتبط باشد. معنای جمله شرطی در زبان فارسی به کمک چهار شکل با استفاده از صورت های زمانی فعل یعنی گذشته استمراری و گذشته دور وجه اخباری با توجه به روابط زمانی جمله واره های پایه و پیرو بیان می شود. در خصوص وجه آرزویی، در زبان های روسی و فارسی، وجه التزامی به خودی خود دارای مولفه ارزیابی نیست و به کمک متن و شاخص های خاصی از جمله اصوات، ادات و برخی قیدها وارد ساختار جمله می شود. در زبان فارسی، معنای آرزو و تمنا در وجه التزامی، وجه دعایی نامیده می شود که خسرو فرشیدورد از آن به عنوان وجه دعایی نام می برد و یو. آ. روبینچیک به وجه آرزویی در زبان فارسی اشاره می کند.

    کلیدواژگان: وجه التزامی، گذشته استمراری، ماضی التزامی، کاربردشناختی زبان، زبان فارسی، زبان روسی
|
  • Даниил Вадимович Виноградов* Pages 11-33

    Если в различных классификациях социальных диалектов профессиональный язык (профессиональная лексическая система) вычленяется достаточно четко, то его внутренняя неоднородность и терминологическая идентификация давно являются сложнейшими теоретическими проблемами. Лексика профессиональной речи получила в отечественной традиции множество различных наименований: арготическая профессиональная лексика, профессиональное арго, профессиональные арготизмы (Б.А. Ларин, Д.С. Лихачев), профессиональные жаргоны, профессиональные жаргонизмы (В.М. Жирмунский, Л.П. Крысин), профессиональные термины, профессиональная терминология (Б.Л. Богородский, О.Н. Трубачев), профессиональное просторечие, производственные жаргонизмы (М.А. Грачев) и др. С целью устранения терминологической неточности и выявления базовых свойств лексика профессиональной речи классифицируется в статье по следующим признакам: способы номинации, нормативность, функционально-стилевые характеристики, эмоционально-экспрессивная характеристика, словарная фиксация. Предложенная классификация позволяет выявить три группы лексики – терминология, собственно профессиональная лексика и профессиональный жаргон – каждая из которых обладает собственными характеристиками. Представляется, что выявленные критерии и характеристики структурных единиц профессионального языка могут рассматриваться как базовые.

    Keywords: Русский Язык, Профессиональная Лексика, Социальный Диалект, Терминология, Жаргон
  • Неля Стефанова Иванова* Pages 35-50

    Наличие определенных устойчивых культурно-национальных представлений, своеобразных «ментальных картинок», похожих на наши или отличных от них, особенно ярко проявляется в учебной аудитории при изучении иностранного языка. Без непосредственного контакта с носителями языка источником знаний об их менталитете, национальном характере и культурных сценариях поведения является изучаемый иностранный язык. Риск считается базовым концептом общечеловеческой картины мира. Он рассматривается как одно из основных составляющих представлений человека о мире, о законах его существования и выживания в нем. Нет человека, который бы не рисковал. Принятие любого решения – это уже риск. Когнитивная схема восприятия риска строится на единстве противоположных смыслов: потенциальная возможность (угроза) – ее реализация (опасность); необходимость действия – бездействие (и надежда на счастливую случайность); положительное развитие (шанс, успех) – негативное развитие (неудача, неуспех). В докладе мы рассматриваем семантические преобразования лексемы риск и ее производных рисковый, рисковой и рискованный, которые отражают общие тенденции в современном русском языке.

    Keywords: Риск, Концептуализация, Русский Язык, Рисковый, Рискованный
  • Светлана Юрьевна Николаева* Pages 51-68

    В пьесе А.П. Чехова «Вишневый сад» реализован прием экфрасиса: текст насыщен ассоциативными связями, символами, культуремами, сформированными эстетическим кодом русского и европейского импрессионизма. Чехов воссоздает культурный контекст, в котором жила русская интеллигенция рубежа XIX–XX веков. Многие фрагменты «Вишневого сада» находят свои параллели в полотнах европейских художников-импрессионистов. В частности, рассказ Лопахина о маковом поле явно напоминает серию картин Клода Моне «Маковое поле в Живерни». Чеховский экфрасис явно обращен также к картинам Ван Гога (натюрморты с маками и пейзажи с маковыми полями). Многие микросюжеты и детали «Вишневого сада» можно сопоставить с работами Левитана, Ван Гога, Сёра и других. Авторская позиция Чехова такова: его герои находятся под обаянием европейской культуры, их ментальность изменилась, они утрачивают национальную идентичность, становятся «западниками», хотят уехать из России. Они «русские европейцы», им присуще «лакейство мысли» (выражения Достоевского). Жанр комедии и фарса становится формой выражения авторского осуждения российской интеллигенции.

    Keywords: Импрессионизм, Экфрасис, Чехов, «Вишневый Сад», Клод Моне, Ван Гог, Национальная Идентичность
  • Валерий Александрович Редькин* Pages 69-86

    Сердцевиной духовности России является её тысячелетнее лоно христианства в его подлинно национальной, избранной нашими предками конфессии православия, с его соборностью, терпимостью, человеколюбием, открытостью Божественному откровению. В нашем литературоведении идет поиск термина для обозначения метода изображения жизни, при котором духовный мир выступает как высшая реальность. Термин духовный реализм, под которым понимается облечение христианских идеалов в художественную форму, оказался наиболее продуктивным. Черты духовного реализма можно обнаружить не только в творчестве Б. Зайцева и И. Шмелева, но и В.Я. Шишкова, С.Д. Дрожжина, А.А. Ахматовой, Н.С. Гумилева, Ю. Кузнецова, Н. Рубцова, В. Крупина многих других писателей ХХ века и классиков русской литературы ХIХ века. Выявляется отличие духовного реализма от романтизма и традиционного реализма. В ряде современных произведений конфликт рисуется как борьба духа и плоти. В этой духовной брани происходит формирование личности.

    Keywords: Духовный Реализм, Реализм, Романтизм, Христианство, Православие, Метод, Стилевое Течение, Постмодернизм
  • Григорий Валериевич Токарев, Марзие Яхьяпур* Pages 87-105

    В статье рассматриваются лингвокогнитивные тактики объективации представлений Л.Н. Толстого о вере и религии. Ключевыми словами категоризации данных представлений являются религия, вера, Бог, церковь. Тактики концептуализации можно разделить на научные и обыденные. С одной стороны, мыслитель даёт научное обоснование религии, с другой – формирует личностное понимание Бога. В мировоззрении Толстого эти подходы интегрируются. К лингвокогнитивным тактикам научной концептуализации можно отнести этимологизацию, дефинирование, метафоризацию, к тактикам наивной концептуализации – изменение интерпретанты традиционного символа, прямой оценочности и открытого авторского комментария. В ходе познания религии писатель выделяет ряд признаков этой категории: подчинение человека Богу, обеспечение равенства между людьми, осмысленность, понятность, акциональность. Основная функция религии – регулятивная. Толстой различает категории религии и веры. Первая тяготеет к внешнему, вторая – к внутреннему началу. Обе категории соотносятся с категорией добра. Вера противопоставляется церкви как религиозному социальному институту. Ведущим средством объективации представления выступает косвенная номинация. Одной из тактик выражения своего понимания религии и веры является развенчание сложившихся стереотипов. Свою точку зрения Толстой позиционирует как наиболее близкую к учению Христа.

    Keywords: Религия, Вера, Л.Н. Толстой, Представление, Концептуализация, Категоризация
  • Светлана Викторовна Шустова* Pages 107-125

    В фокусе внимания исследователей миграционных процессов находятся различные аспекты предлагаемой тематики: политические, экономические, социологические, правовые, культурологические, психологические. В связи с этим и подходы к определению понятия «миграция» варьируются. Проблема заключается не только и не столько в дефиниции, а в определении и выявлении ключевых концептов миграционной лингвистики, таких как интеграция, аккультурация, идентичность. Отсутствие единой терминосистемы, а как следствие дивергентное использование концептов миграционной лингвистики в различных научных направлениях усложняют моделирование как миграционных процессов, так и их ключевых концептов. Объектом миграционной лингвистики становится не только модель динамических языковых процессов, не только модель миграционного дискурса, но и такие аспекты как мотивация, обстоятельства, факторы протекания миграции, последствия миграционных процессов. Каждый из названных аспектов может представлять самостоятельную сферу исследования.

    Keywords: Миграционная Лингвистика, Миграция, Миграционный Дискурс, Контактная Лингвистика, Миграционные Процессы
  • Галина Анатольевна Михайлова* Pages 127-144

    Предметом изучения дисциплины «Русский язык и культура речи» является качественное, культурно и национально обусловленное использование языка. Одной из главных целей в речевой области является культурный уровень, некое качество, последовательно и регулярно проявляющееся в речи на всех уровнях и во всех стилях. Этому способствует знание риторики, по-разному оцениваемой в различные времена и в разных обществах, которое необходимо при обсуждении вопросов практического характера. В учебном процессе вуза есть немало сторон приложения навыков культурной речи: выступление на учебных семинарах, научных студенческих конференциях; подготовка и защита курсовых и выпускных квалификационных работ, а также подготовка к профессиональной научно-методической деятельности. Таким образом, в статье речь идет о практической направленности изучения дисциплины «Русский язык и культура речи», об организации на занятиях осознанной, целенаправленной активности обучающихся, о путях развития у них языковой компетентности.

    Keywords: Деятельностный Подход, Дисциплина «Русский Язык И Культура Речи», Языковые Нормы, Практические Занятия
  • Масуме Мотамедния* Pages 145-163

    Рассматривается жанр новеллы и ее жанровые модификации в литературе: связь с анекдотом, легендой и сказкой, очерком и рассказом. Показывается, как фривольно-эротическое и анекдотическое содержание ранней итальянской новеллы Боккаччо определяет композиционные особенности жанра. Это лаконичность и динамика развертывания сюжета, отсутствие лирических отступлений, диалогов, описаний и др. Ранняя новелла связана с комическим в литературе и близка к басне, анекдоту, фаблио. Автор прослеживает связь классической новеллы с такими жанрами, как сказка, легенда. Романтическая новелла совершила сдвиг в жанровой структуре новеллы. В новеллу проникает стихия фантастического, волшебное двоемирие, фатализм. Новелла приобретает черты гибридного жанра, объединяющего особенности романтической сказки и новеллы. В послеромантический период структура новеллы тоже меняется, хотя и слабо, и во многом сохраняет свой структурный тип. В статье рассматривается связь новеллы с такими жанрами, как очерк и рассказ, анализируются цирковые новеллы Куприна. Особое внимание уделяется их сюжетно-композиционному своеобразию.

    Keywords: Жанр, Новелла, Анекдот, Боккаччо, Комическое, Романтическая Новелла
  • Рано Мирзахановна Сафиулина* Pages 165-185

    The article deals with the problem of Orientalism in the works of V.V. Nabokov of the early Russian-speaking period. In this connection, works are researched that imply the theme and figurative and artistic specificity of the East, oriental allusions and reminiscences in poems of the Russian writer of the first period of emigration. The relevance of the study is due to the need to state and highlight the problems of Oriental traditions in the work of Nabokov, as his oriental images, genres, style became a continuation of the Orientalism of Pushkin, Shakespeare, Goethe, Bunin, Gumilеv and at the same time, a new word in the artistic interpretation of the East of the 20th century. The novelty of the research is seen in the fact that for the first time in literary criticism, the problem of Eastern traditions is raised in the early poetry of Nabokov. It reveals the specifics of Nabokov's inclusion of eastern reminiscences in the texts of his works. The results of a comparative analysis of the “eastern” images and key lexemes in the works of Pushkin and Nabokov, Gumilyov and Nabokov are presented as a poetic dialogue and a roll of poets. The significance of this dialogue in the construction of Nabokov's poetic world is revealed.

    Keywords: Nabokov V.V., East, Orientalism, Metatheme, Polygenetic, Homeland
  • Елена Владимировна Степанян* Pages 187-202

    This article examines the problem of the interaction between literature and fine art. Both prose and poetry have the idiosyncratic power of visualizing the image of the world and man. Significant mention of color and light, the state of the air; the organization of space characteristic of this author; ecstatic inclusions; ways to portray a character; techniques for creating a landscape, interior, and etc. Dostoevsky’s representational devices are profoundly symbolic, which is confirmed by the analysis of his novel Demons (1871-1872) showing the presence of a complete ekphrastic episode (Stavrogin’s dream of the Golden age inspired by Claude Lorrain’s painting) characterizing the anthropology of the writer. The elaborately structured space of the novel reflects the intercrossing of the characters’ life paths. References to colors are substantive — for example, the token combination of green and red, which repeatedly appears in the text. An analysis of the descriptions of portraits in the novel allows to conclude that on this level, likewise, a character transpires as a focus of contending forces. Thus, The Demons proves to be a strong example of both literary pictorial art and the writer’s search for innovative approaches to depicting the world and man.

    Keywords: Dostoevsky, Demons, Literature, Representation, Visualization, Portrait, Scenery, Symbol
  • Алексей Владимирович Маняхин* Pages 203-219

    В статье рассматривается соотношение герменевтики и лингвистики текста. Герменевтика зародилась как учение об истолковании текстов, как правило древних, смысл которых трудно понять из-за их давности или из-за того, что источник недостаточно хорошо сохранился. При этом понимание скрытого смысла достигается изучением грамматического строя текста, историко-культурным комментированием, психологическими исследованиями и анализом формы произведения. В настоящее время герменевтика определяется как учение об интерпретации текста Сравнительно недавно начало складываться новое направление в лингвистике — лингвистика текста. Лингвистику текста можно охарактеризовать как объективное средство, с помощью которого герменевтика достигает своей цели. Автор рассматривает возможность соотносить герменевтику и лингвистику текста как целое и его часть. В качестве гипотезы автор предлагает новую цель лингвистического анализа текста — извлечение актуальной для читателя информации, выведение из текста сведений об окружающем мире и процессах, протекающих в нем; уразумение о положении дел, о состоянии важного, существенного в настоящий момент вопроса.

    Keywords: Герменевтика, Интерпретация, Лингвистика Текста, Текст, Извлечение Актуальной Для Читателя Информации
  • Марьям Шафаги*, Татьяна Дмитриевна Горячковская Pages 221-239

    Семантика форм сослагательного наклонения в русском и персидском языках отличается. В контрфактивной ситуации в русском языке контрфактивное значение может относиться и к прошедшему, и к настоящему времени. Контрфактивное значение в персидском языке выражается четырьмя формами условных предложений с использованием двух глагольно-временных форм: прошедшего длительного времени (имперфекта) (گذشته استمراری) изъявительного наклонения и преждепрошедшего времени (плюсквамперфекта) (گذشته دور) изъявительного наклонения, в зависимости от временных отношений протасиса и аподосиса. Что касается желательного значения, в русском и персидском языках само по себе сослагательное наклонение не обладает оценочным компонентном, и он привносится в текст с помощью контекста и специальных показателей — междометий, частиц и наречий. В персидском языке к желательному значению сослагательного наклонения можно отнести т.н. наклонение молитвы, выделенное Хосроу Фаршивардом, и желательное наклонение, выделенное Ю.А. Рубинчиком.

    Keywords: Сослагательное Наклонение, Настояще-Будущее Время, Прошедшее Предположительное Время, Прагмалингвистика, Персидский Язык, Русский Язык